Hà Nội có ngôi làng 'lấy tên cha làm họ cho con gái'
Thứ tư, 16/01/2013 - 06:43 (GMT+7)
Con gái sinh ra không mang họ cha, mà lấy tên đệm hoặc tên cha làm họ, đó là tập tục của người dân xã Sơn Đồng, Hoài Đức, ngoại thành Hà Nội.
Nếp xưa để lại
Làng Sơn Đồng, nơi nhiều đời nay nổi tiếng với nghề chế tác đồ thờ gỗ như tượng Phật, hoành phi, đồ thờ cúng tổ tiên. Sơn Đồng được biết đến với nhiều nghệ nhân danh tiếng lưu truyền: cụ Bá Hộ (nghệ nhân chế tác tượng), cụ Bá Thiên (nghề làm đèn), cụ Bá Đề (nghề dệt, thêu).
Ngoài nghệ thuật chế tác thì Sơn Đồng còn nổi tiếng với một tập tục kì lạ là lấy tên cha làm họ cho con gái. Phong tục này có từ bao giờ thì không còn ai biết rõ, chỉ biết rằng nó vẫn được người dân xã Sơn Đồng lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, từ đời này này đời khác.
Cụ Nguyễn Trí Tách là người am hiểu tường tận lịch sử xa xưa của Sơn Đồng. Năm nay cụ Tách đã ngoài 80 tuổi nhưng đôi mắt vẫn còn rất sáng, da vẫn hồng hào và khuôn mặt cụ đầy phúc hậu. Cầm chén nước chè tươi trên tay, cụ Tách chia sẻ: “Tập tục lấy tên cha làm họ cho con gái là nét đặc trưng của Sơn Đồng từ ngàn xưa”.
Cụ Nguyễn Trí Tách
Giảng giải về họ lạ, cụ Tách tiếp tục: “Vì con gái lấy tên đệm hoặc tên cha làm họ nên có nhiều họ lạ và hay. Dòng họ nhà tôi là Nguyễn Trí, một trong những dòng họ lớn trong làng, tên tôi là Nguyễn Trí Tách vì thế các con gái tôi sẽ lấy họ là Trí như: Trí Thị Hương, Trí Thị Lý. Ở Sơn Đồng, con gái có nhiều họ “độc” mà cả nước không có như: Hữu Thị Hoa, Duy Thị Hậu, Viết Thị Thanh, Quý Thị Vân, Văn Thị Nhàn, Thiện Thị Thu, Doãn Thị Hợp, Khắc Thị Chung…"
Trường hợp lấy tên cha làm họ là do các gia đình có họ tên hai chữ như: Nguyễn Duy, thì con gái là Duy Thị Mai, Duy Thị Hạnh. Tên cha là Hoàng Văn thì tên con gái là Văn Thị Hồng. Vì thế anh chị em trong nhà cũng có họ khác nhau, khi con trai vẫn giữ nguyên họ của cha.
Lật cuốn lịch sử làng để lại bao đời nay, màu giấy đã ố vàng hoen cũ theo thời gian, song không hề quăn nếp, cụ Tách chậm rãi: “Cả Sơn Đồng ban đầu chỉ có hai dòng họ gốc là Nguyễn và Trần, sau đó sinh sôi nảy nở như bây giờ”.
Cụ Tách và các bô lão trong các dòng họ nghiên cứu từ gia phả, các bút tích cổ không tìm thấy lời giải đáp nào. Chỉ có thể khẳng định từ xa xưa đến nay, đời nọ truyền đời kia, và thành tập tục của làng.
Họ “lạ” - nhiều phen ra nước mắt
Khi được hỏi về tập tục này, bà Trí Thị Mùi thừa nhận: "Mặc dù tập tục là bản sắc văn hóa cần giữ gìn, nhưng có không ít điều bất cập trong đời sống hàng ngày, nhất là đối với phụ nữ học tập, làm việc, sinh sống nơi khác. Hàng loạt các vấn đề rắc rối khi làm giấy khai sinh, thủ tục nhập học, vay vốn do họ của con khác với họ của cha nên nhiều khi "khóc không được, cười cũng không xong”".
Bà Mùi kể rằng, nhiều chị em trong xã làm ăn xa tận Sài Gòn, Tây Nguyên, Đồng Nai, Kiên Giang… nhưng đã phải vượt cả nghìn cây số về xã chỉ để xin giấy xác nhận là con của chính cha mình.
“Khổ lắm cô ạ!”, bà Mùi thở dài. Đã có người bị lỡ cơ hội đi học ngoài, làm việc do không kịp chứng minh quan hệ huyết thống. Đây là chuyện diễn ra thường xuyên tại Sơn Đồng.
Theo hồ sơ lưu trữ hộ khẩu xã Sơn Đồng có gần 9.000 nhân khẩu và hơn 40 dòng họ. Đa số phụ nữ sinh ở thế kỉ trước lấy tên cha làm họ. Sang thế kỉ này, tập tục này bắt đầu giảm dần. Tập tục đặt họ con gái theo tên cha được giữ gìn theo gia phả, nhưng để tránh những bất cập, mấy năm trở lại đây, họ con gái cũng được phép giữ nguyên họ cha.
Trên mảnh đất Việt này, nơi đâu cũng còn những tập tục truyền thống, gìn giữ nét văn hóa ấy chính là chưng cất hương đất, hồn quê cho mai sau. Sơn Đồng có nhiều họ lạ dù đang lùi xa về phía sau, nhưng câu ca dao dân gian vẫn cứ vang ngân nhẹ nhàng, man mát như chén trà mộc thơm mùi phảng phất: “Trai Sơn Đồng khéo tay đục tượng/Gái Sơn Đồng dẻo tay thếp bạc, thếp vàng”.
Theo Vũ Trang
PetroTimes
dotuanh
Từ khóa:
Ý kiến bình luận:
Hiện chưa có bình luận nào, hãy trở thành người đầu tiên bình luận cho bài biết này!
02 nội dung được Thanh tra Chính phủ chuyển hồ sơ sang Bộ Công an xem xét, điều tra, xử lý
Kim Dung - Dương Nguyễn
Tin đọc nhiều
Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường
(ThanhtraVietNam) - Chính phủ mới ban hành Nghị quyết số 122/NQ-CP ban hành Kế hoạch thực hiện Kết luận số 81-KL/TW ngày 04/6/2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.
K. Dung
VietinBank nâng quy mô gói tín dụng, đẩy mạnh đầu tư lĩnh vực lâm, thủy sản
(ThanhtraVietNam) - Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại Nghị quyết số 46/NQ-CP ngày 08/3/2025, Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 01/3/2025 và chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, VietinBank đã đăng ký triển khai chương trình tín dụng ưu đãi lĩnh vực lâm, thủy sản quy mô lên tới 12.000 tỷ đồng, góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
VietinBank
Huế tăng cường kiểm tra, ngăn chặn và xử lý các hoạt động sản xuất, buôn bán hàng giả
(ThanhtraVietNam) – Chủ tịch UBND Tp Huế yêu cầu tập trung triển khai công tác quản lý địa bàn, thường xuyên theo dõi, giám sát thị trường nhằm phát hiện kịp thời các diễn biến bất thường của hàng hóa lưu thông trên thị trường nhất là các sản phẩm sữa, thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe đặc biệt tại các kênh bán lẻ nhỏ lẻ, đại lý không chính thức, sàn thương mại điện tử và mạng xã hội, nơi tiềm ẩn nhiều nguy cơ về hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, hàng kém chất lượng
T.H
Nâng cao chất lượng nhân lực, thúc đẩy khoa học công nghệ trong kinh tế tư nhân
(ThanhtraVietNam) - Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh doanh hiệu quả, bền vững là hai nhân tố quan trọng góp phần phát triển kinh tế tư nhân trong bối cảnh hiện nay.
Hoàng Minh
Cơ chế, chính sách ưu đãi đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia
(ThanhtraVietNam) - Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 97/2025/NĐ-CP ngày 5/5/2025 quy định cơ chế, chính sách ưu đãi đối với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia.
BS
Hải Phòng tăng cường đấu tranh phòng chống thuốc và thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả
(ThanhtraVietNam) - Phó Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng Hoàng Minh Cường yêu cầu các đơn vị triển khai quyết liệt các biện pháp ngăn chặn tình trạng sản xuất, buôn bán thuốc và thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả, không rõ nguồn gốc trên địa bàn.
PV
VietinBank digiGOLD đạt giải thưởng Sao khuê 2025
(ThanhtraVietNam) - Vừa qua, Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) đã tổ chức Lễ trao Giải thưởng Sao Khuê năm 2025, VietinBank digiGOLD - tính năng mua, gửi giữ, đặt lịch nhận vàng đã được vinh danh là sản phẩm xuất sắc và công nhận đạt “Giải thưởng Sao Khuê 2025”.
Hà Anh
VietinBank digiGOLD đạt giải thưởng Sao khuê 2025
(ThanhtraVietNam) - Vừa qua, Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) đã tổ chức Lễ trao Giải thưởng Sao Khuê năm 2025, VietinBank digiGOLD - tính năng mua, gửi giữ, đặt lịch nhận vàng đã được vinh danh là sản phẩm xuất sắc và công nhận đạt “Giải thưởng Sao Khuê 2025”.
Hà Anh
Chính quyền xã được cấp sổ đỏ: Liệu có khả thi?
Sở TN-MT TP.HCM đề xuất chuyển quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu (sổ đỏ hồng) về cấp xã. Theo các chuyên gia, muốn chuyển việc cấp sổ đỏ, sổ hống cho cấp xã được suôn sẻ cần lưu ý một số điều.
Chuyển đổi số trong cải cách thủ tục hành chính
Chuyển đổi số đã trở thành yêu cầu tất yếu để hiện đại hóa nền hành chính quốc gia. Việc chuyển đổi số trong cải cách thủ tục hành chính cần được triển khai quyết liệt, linh hoạt và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm nhằm tạo động lực phát triển bền vững
Khoa Phụ sản Bệnh viện 108 - Tâm, Tình, Tin, Tín
(ThanhtraVietNam) - Lần thứ hai nằm điều trị tại Khoa Phụ sản, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tôi càng ấn tượng với đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng nơi đây, đặc biệt là bác sĩ chuyên khoa II Trần Thanh Hương, Chủ nhiệm Khoa. Với tôi và nhiều bệnh nhân khác, những ngày “gắn bó” với Khoa như kỳ nghỉ dưỡng ngắn dù có lo, có đau nhưng vô cùng thoải mái như đang ở chính ngôi nhà thân thương của mình.
Vũ Minh
Không phải là thứ để đòi
Sau 3 năm làm cộng tác viên hỗ trợ kỹ thuật cho dự án chuyển giao, một nông dân ở huyện miền núi A Lưới, thành phố Huế được nhận hơn 17 triệu đồng tiền thù lao theo hợp đồng. Tiền vừa về tài khoản, anh đã nhận được nhiều cuộc gọi, tin nhắn của nhóm cán bộ thực hiện dự án đòi... chia tiền.
