Bất chợt một ngày tôi về lại quê nhà, chạm phải tháng Ba đang độ xuân thì, nắng ửng hồng ấm áp. Đi giữa đất trời tháng Ba tưởng chừng như quen thuộc nhưng lại thấy lạ lẫm vô cùng. Có cái gì đó mơn man khắp da thịt dường như là ngọn gió xuân đang trêu đùa tôi chăng? Có cái gì đó bâng khuâng trong đáy mắt ngập tràn màu xanh hi vọng của cánh đồng lúa xôn xao, của dải cỏ dại ven đường và hàng bạch đàn rì rào lá biếc.
Tháng Ba đất trời chuyển mình một cách rõ rệt, mưa xuân giăng khắp lối. Mưa như màn tơ mỏng manh mà phất phơ trước gió, mà dịu dàng đậu trên tóc những cô cậu học trò, rồi đậu lên những bông hoa bưởi trắng muốt ngát hương. Đi giữa tháng Ba, giữa những cơn mưa xuân lây phây, lạ thay, lòng tôi chẳng gợn một chút ưu phiền mà thêm yêu hơn giây phút ấy. Tôi khẽ đến cây bưởi bên thềm giếng. Hương hoa bưởi càng hiện hữu, đưa hương thơm ngào ngạt. Hoa bưởi làm xuyến xao tâm hồn những đứa con xa quê lâu ngày trở về. Hoa bưởi đã tạo nên một tháng Ba thanh khiết, dịu dàng mà thôn dã. Hoa bưởi dội vào lòng tôi những ký ức thật đẹp về năm tháng xưa được mẹ trao cho từng túi mía ướp hương hoa bưởi ngọt lành. Tôi nhớ nôn nao dáng mẹ lom khom lưng cúi múc từng gầu nước gội đầu cho tôi. Nồi nước gội đầu mẹ không quên thả vào những chùm hoa bưởi tinh khôi và hương thơm cứ thế dịu dàng lẫn quyện vào trong lọn tóc, trong cả giấc mơ thiếu nữ thuở mười sáu mong hoàng tử hôn lên mái tóc thơm lừng ấy.
Tháng Ba màu nắng xuân đã bắt đầu bung nở, soi rọi mọi ngóc ngách và làm sáng bừng cả không gian bao la đất trời. Nắng tháng Ba ngọt ngào, dịu dàng, tinh khôi quá đỗi, bất kể ai nhìn vào hay mơ về một miền nắng xưa cũng đều muốn chạm nhẹ, muốn hòa quyện cùng nắng mà đam mê không dứt. Nắng hắt lên tàu cau trước nhà xôn xao bầy sẻ ngô ríu rít. Nắng chạm nhẹ giậu mồng tới trái đến mùa tim tím biếc màu mực học trò. Nắng tô thắm những bông cúc, bông cải còn sót lại trong Giêng Hai rạng rỡ… Nắng ủ ấm con mèo lười nằm ườn dài bên hiên tung tẩy đôi râu tinh nghịch. Nắng chạm vào lòng tôi những ngày đầu xuân xao xuyến, bâng khuâng…
Tháng Ba nhắc nhớ tôi về những người phụ nữ thân yêu quanh mình. Là dáng bà tần tảo, dáng mẹ lầm lũi một nắng hai sương, không quản vất vả khó nhọc nuôi tôi khôn lớn trưởng thành. Mẹ tôi người nông dân chân lấm tay bùn, chưa một lần quần là áo lượt xúng xính đi hội, chưa một lần được tôn vinh bằng những bó hoa tươi thắm. Quanh năm mẹ gắn bó với ruộng đồng, với áo gụ nâu sòng, không màng tới bản thân mình, một lòng chăm lo cho những đứa con bằng những yêu thương thầm lặng, suốt đời tôi không thể nào quên. Cảm ơn tháng Ba đã cho tôi sống lại một ngày trong ba trăm sáu mươi lăm ngày thật trọn vẹn, để tôi được chính là tôi với cảm xúc con tim, để được ôm mẹ vào lòng khi khôn lớn trưởng thành ngọng nghịu nói lời yêu mẹ, yêu bà.
Tháng Ba cũng là dịp cho tôi cơ hội nhìn lại và trân quý hơn những điều thân thuộc đang tồn tại quanh mình. Tôi biết sống chậm lại, buông bỏ muộn phiền và yêu thương nhiều hơn. Biết hài lòng với thực tại, không sân si, cân đo đong đếm, để mỗi độ tháng Ba của những năm sau tôi tích cóp cho đời những yêu thương lịm ngọt, cho cuộc đời bồi hồi những nỗi niềm xao động vấn vương…
Tháng Ba dệt khúc bình yên ký ức trong tôi bằng kỷ niệm trong trẻo ngây thơ như chưa từng có khúc bình yên nào hơn thế. Cảm ơn tháng Ba, những tháng ngày sống hết mình vì tuổi trẻ. Thật hạnh phúc khi tôi có một góc nhỏ tháng Ba rất riêng để nơi ấy tôi về nuôi mơ ước và hi vọng cho tương lai, cho nhiệt huyết tuổi trẻ xuân thì…
Cao Thơm