Văn phòng Chính phủ mới ban hành Thông báo số 370/TB-VPCP truyền đạt kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác IUU tại Hội nghị thúc đẩy các giải pháp chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, chuẩn bị đón và làm việc với Đoàn thanh tra của EC. 

Một số tồn tại, hạn chế chưa được xử lý dứt điểm, triệt để theo khuyến nghị của EC tại đợt thanh tra lần thứ 3

Theo đánh giá chung, sau gần 6 năm chống khai thác IUU, kết quả thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU đã có nhiều chuyển biến tích cực được phía EC ghi nhận. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn rất nhiều tồn tại, hạn chế chưa được xử lý dứt điểm, triệt để theo khuyến nghị của EC tại đợt thanh tra lần thứ 3, cụ thể về một số vấn đề: (i) Việc thực thi pháp luật, xử lý các hành vi vi phạm khai thác IUU còn rất hạn chế, chưa quyết liệt, đồng đều giữa các địa phương; (ii) Xảy ra hiện tượng hợp thức hóa hồ sơ xác nhận đối với các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu; (iii) Đặc biệt, tình hình tàu cá tiếp tục vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài và bị bắt tiếp tục diễn biến phức tạp….; phía EC đã khẳng định sẽ không xem xét gỡ “Thẻ vàng” nếu tiếp tục để tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài và có nguy cơ bị cảnh báo “Thẻ đỏ”.

Việc này không chỉ tác động nghiêm trọng đến hoạt động xuất khẩu thủy sản mà còn ảnh hưởng rất lớn đến hình ảnh, uy tín, vị thế ngoại giao của quốc gia trên trường quốc tế; vì vậy Phó Thủ tướng Chính phủ kết luận và yêu cầu các ban, bộ, ngành và địa phương có liên quan phải đặt trách nhiệm cao nhất tại thời điểm hiện nay, tập trung triển khai hoàn thành các nhiệm vụ, giải pháp đã được Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU giao tại Quyết định số 81/QĐ-TTg ngày 13 tháng 02 năm 2023, Công điện số 265/CĐ- TTg ngày 17 tháng 4 năm 2023 và các văn bản khác có liên quan. Trong đó từ nay đến tháng 10 năm 2023 tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm.

Tổ chức các đoàn liên ngành kiểm tra, xử lý dứt điểm tồn tại, hạn chế liên quan đến chống khai thác IUU tại địa phương

Cụ thể, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục tổ chức các đoàn công tác liên ngành kiểm tra, hướng dẫn khắc phục, xử lý dứt điểm các tồn tại, hạn chế liên quan đến chống khai thác IUU tại địa phương; Rà soát kỹ, xử lý dứt điểm, minh bạch theo khuyến nghị của EC tại đợt thanh tra lần thứ 3 về công tác xác nhận đối với loài cá kiếm tại cảng cá cơ khí tàu thuyền trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Doanh nghiệp có liên quan; Xây dựng kế hoạch, nội dung, chương trình làm việc đảm bảo mọi điều kiện tốt nhất để đón và làm việc với đoàn thanh tra của EC lần 4. Chủ trì, phối hợp với tỉnh Cà Mau rà soát các cảng cá chỉ định tại địa bàn, có giải pháp giải quyết tình hình thiếu cảng cá chỉ định.

Việc khai thác thủy sản cần được các chủ tàu tuân thủ các quy định về chống khai thác IUU. (Ảnh minh họa: T.A)

Bộ Ngoại giao tập trung tham mưu công tác ngoại giao với các bên có liên quan, không để vấn đề “Thẻ vàng” ảnh hưởng đến hoạt động đối ngoại, đến các lĩnh vực khác và ngược lại cũng không để vấn đề “Thẻ vàng” của Việt Nam trở thành điểm nghẽn trong quan hệ, hợp tác giữa Việt Nam và các nước, tổ chức quốc tế và khu vực. Tích cực vận động, tranh thủ sự ủng hộ của các nước, tổ chức quốc tế và khu vực; đặc biệt với EC về sự minh bạch, nỗ lực, quyết tâm chính trị của Việt Nam trong chống khai thác IUU.

Trong phạm vi trách nhiệm của mình, Bộ Quốc phòng cần tiếp tục thực hiện cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại khu vực vùng biển giáp ranh, chồng lấn, chưa phân định giữa Việt Nam và các nước để kịp thời ngăn chặn, xử lý tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp; quyết tâm cao nhất không để tàu cá tiếp tục vi phạm từ nay đến tháng 10 năm 2023.

Đối với Bộ Công an: Tập trung củng cố hồ sơ, đưa ra truy tố, xét xử ít nhất 01 vụ về hành vi tổ chức, cá nhân môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, công khai rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng để răn đe, giáo dục.

Trong khi đó, Bộ Thông tin và Truyền thông phải chủ trì, phối hợp với các ban, bộ, ngành và địa phương có liên quan thường xuyên thông tin, truyền thông về nỗ lực chống khai thác IUU; biện pháp xử lý đối với các tổ chức, cá nhân có hành vi khai thác IUU; các trường hợp vi phạm khai thác IUU bị xử lý… trên các phương tiện thông tin đại chúng để tuyên truyền, cảnh báo, răn đe.

Tập trung cao độ thực hiện các quy định chống khai thác IUU trong công tác quản lý đội tàu

Trách nhiệm của UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển chỉ đạo: Tập trung cao độ thực hiện các quy định chống khai thác IUU trong công tác quản lý đội tàu (hoàn thành đăng ký, đăng kiểm, cấp phép, lắp đặt VMS); kiểm soát, giám sát chặt chẽ hoạt động của tàu cá tại cảng cá. Thực hiện nghiêm túc công tác xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác; nghiêm cấm các hành vi hợp thức hóa hồ sơ đối với các lô hàng xuất khẩu. Các lực lượng chức năng thực hiện cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát; điều tra, xác minh, xử lý đảm bảo đầy đủ hồ sơ đối với các trường hợp tàu cá bị nước ngoài bắt giữ, xử lý, vi phạm quy định về ngắt kết nối thiết bị VMS…

Phó Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu tỉnh Khánh Hòa xử lý dứt điểm 02 tàu cá nhập khẩu theo khuyến nghị của EC tại đợt thanh tra lần thứ 3 trước khi Đoàn thanh tra của EC sang thanh tra lần thứ 4.

Đối với tỉnh Cà Mau, trước mắt tạo điều kiện cho tàu cá ở khu vực không có cảng chỉ định được cập cảng và bốc dỡ thủy sản khai thác tại bến cá tư nhân trên địa bàn tỉnh theo quy định; yêu cầu tỉnh phải có cơ chế theo dõi, giám sát đảm bảo không vi phạm khai thác IUU, tổng hợp, báo cáo đầy đủ đối với các trường hợp này.

Xử lý nghiêm các doanh nghiệp thủy sản vi phạm, tiếp tay, dung túng cho hành vi khai thác IUU

Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, các doanh nghiệp thủy sản kiên quyết từ chối thu mua, chế biến, xuất khẩu các sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ khai thác IUU. Phối hợp với các cơ quan chức năng để cung cấp thông tin, xử lý nghiêm các doanh nghiệp thủy sản vi phạm, hợp thức hóa hồ sơ, tiếp tay, dung túng cho hành vi khai thác IUU. Hội nghề cá Việt Nam tích cực vận động hội viên gương mẫu, thực hiện tốt các quy định về phòng, chống khai thác IUU; kịp thời động viên các tấm gương điển hình, người tốt việc tốt.