Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Phát triển nhanh chóng

Từ khi xuất hiện tại Việt Nam đến nay, THTT đã được đầu tư đáng kể, góp phần giúp người dân có quyền lựa chọn dịch vụ để đáp ứng như cầu về thông tin và giải trí. THTT dần trở thành sự lựa chọn cho người xem do lợi thế về tính đa dạng, nội dung phong phú, kỹ thuật hiện đại.

Bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam từ năm 1993 với sự ra đời của dịch vụ truyền hình cáp vô tuyến MMDS, đến cuối năm 2011, trên cả nước có trên 40 đơn vị cung cấp dịch vụ truyền hình cáp. Đến nay, thị trường THTT có sự hiện diện của 4 loại hình dịch vụ, gồm truyền hình cáp (tương tự và số), truyền hình vệ tinh, truyền hình số mặt đất và truyền hình di động với trên 4 triệu thuê bao và tăng trưởng mạnh hàng năm.

Bà Trần Phương Lan, Trưởng ban Giám sát và Quản lý cạnh tranh, Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công thương) cho biết, thị phần các doanh nghiệp trên thị trường cung cấp thuê bao THTT phân bố đều trên địa bàn cả nước song có ba hãng cung cấp dịch vụ THTT lớn nhất. Dẫn đầu thị trường là công ty TNHH truyền hình cáp Saigontourist (SCTV) với thị phần tăng từ 22% năm 2010 lên 32% năm 2011 và năm 2012 đã là 40% với thị phần chủ yếu tại khu vực miền Nam. Đứng vị trí thứ hai trên thị trường là Trung tâm truyền hình cáp của Đài truyền hình Việt Nam (VCTV) với thị phần tăng mạnh từ 19% năm 2011 lên tới 30% năm 2012, có thị phần chủ yếu tại khu vực miền Bắc. Doanh nghiệp chiếm thị phần lớn thứ 3 trên thị trường là Trung tâm truyền hình cáp của Đài truyền hình TP. Hồ Chí Minh (HTVC), với thị phần là 15% trong năm 2012.

Có thể nhận thấy rằng, thị phần trên thị trường tập trung chủ yếu vào các doanh nghiệp của Nhà nước và trực thuộc các đài truyền hình lớn của Trung ương; mức chênh lệch thị phần giữa các doanh nghiệp dần đầu và những doanh nghiệp đứng kế tiếp có sự gia tăng đáng kể. Đồng thời, các thuê bao THTT hiện nay vẫn chủ yếu là các thuê bao truyền hình cáp.

Thực trạng cạnh tranh trên thị trường THTT

Cũng theo bà Trần Phương Lan, về thị phần và mức độ tập trung trên thị trường đã hình thành doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh SCTV (40%), VTV là chủ sở hữu hoặc tham gia góp vốn vào doanh nghiệp có thị phần lớn, lên tới hơn 70%.

Các doanh nghiệp cạnh tranh nhau để ký các hợp đồng bản quyền truyền hình, đặc biệt là bản quyền truyền hình phát sóng các giải bóng đá hàng đầu thế giới. Một thực trạng là do chi phí mua bản quyền quá lớn khiến giá thuê bao THTT đã liên tục tăng (giá bản quyền phát sóng giải Ngoại hạng Anh ở Việt Nam tăng từ 4 triệu USD giai đoạn 2007 – 2010 lên 19 triệu USD giai đoạn 2011 – 2013 và 37,5 triệu USD giai đoạn 2013 – 3016). Như vậy, hoạt động cạnh tranh trên thị trường THTT diễn ra quyết liệt nhất là trong việc đàm phán mua bản quyền truyền hình. Từ đó dẫn đến việc xuất hiện hành vi có dấu hiệu vi phạm Luật Cạnh tranh của các doanh nghiệp giữ vị trí thống lĩnh trên thị trường.

Ảnh minh họa, nguồn internet 

Theo đánh giá của bà Trần Phương Lan, hành vi cạnh tranh trên thị trường THTT ở Việt Nam hiện nay cũng khá đa dạng: rất nhiều công ty qua các kênh truyền hình tự sản xuất và báo chí để dèm pha các doanh nghiệp khác; với sức mạnh và trị trí địa lý thống lĩnh trên thị trường của nhiều doanh nghiệp tại mỗi khu vực địa lý, các doanh nghiệp này đã ép buộc các nhà cung cấp kênh nội dung phải ký hợp đồng độc quyền hoặc các doanh nghiệp móc nối với chủ đầu tư các khu đô thị và căn hộ để độc quyền cung cấp dịch vụ truyền hình cáp. Cùng với đó là sự gia nhập thị trường của VNPT, Viettel và FPT khiến thị trường THTT sẽ ngày càng cạnh tranh khốc liệt.

Ông Cao Xuân Quảng, Phó trưởng ban Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công thương) cho biết, theo quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thì trách nhiệm của doanh nghiệp THTT bao gồm: trách nhiệm của bên thứ ba trong việc cung cấp thông tin về hàng hóa, dịch vụ cho người tiêu dùng (đảm bao cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ về hàng hóa, dịch vụ được cung cấp; chịu trách nhiệm liên đới về việc cung cấp thông tin… ) và trách nhiệm đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung theo Quyết định số 02/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Thực tế cho thấy các lỗi thường gặp của doanh nghiệp kinh doanh THTT trong hợp đồng mẫu, điều kiện giao dịch chung là: loại trừ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đối với người tiêu dùng theo quy định của pháp luật; hạn chế, loại trừ quyền khiếu nại, khởi kiện của người tiêu dùng; cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ quy định hoặc thay đổi giá tại thời điểm giao hàng hóa, cung ứng dịch vụ; bắt buộc người tiêu dùng phải tuân thủ các nghĩa vụ ngay cả khi tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không hoàn thành nghĩa vụ của mình; cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chuyển giao quyền, nghĩa vụ cho bên thứ ba mà không người tiêu dùng nào đồng ý.  

Hình thành thị trường THTT bền vững

Bộ Thông tin và Truyền thông dự kiến đến hết năm 2013 thị trường THTT sẽ có sự tham gia của khoảng 20 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, gồm 3 nhóm. Nhóm thứ nhất, là các doanh nghiệp đã có hoạt động truyền dẫn phát sóng, đã có hạ tầng mạng viễn thông rộng khắp, có quy mô đầu tư lớn và có khả năng cung cấp dịch vụ đến những khu vực khó khăn, vùng sâu vùng sa. Nhóm thứ hai, là các doanh nghiệp đã tham gia hoạt động đầu tư, hợp tác cung cấp dịch vụ truyền hình cáp ở giai đoạn trước, có kinh nghiệm và năng lực đầu tư ở quy mô trung bình và đã hoàn thiện địa vị pháp nhân để được cấp phép. Thứ ba là các doanh nghiệp quy mô nhỏ, đã đầu tư hạ tầng và hợp tác kinh doanh dịch vụ truyền hình cáp ở giai đoạn đầu hình thành thị trường, có kinh nghiệm triển khai dịch vụ trên phạm vi một tỉnh, thành phố và cũng đáp ứng các điều kiện cấp phép.

Hiện nay, thị trường THTT đang trong giai đoạn quá độ để thích nghi với chính sách quản lý mới của Nhà nước. Vì vậy, bên cạnh việc thúc đẩy thị trường bằng việc cấp phép cho những doanh nghiệp mới có năng lực về hạ tầng và nguồn vốn đầu tư, Bộ Thông tin và Truyền thông tiếp tục rà soát, sắp xếp lại các doanh nghiệp đã tham gia thị trường truyền hình cáp ở  giai đoạn trước theo hướng hình thành các doanh nghiệp đủ mạnh, nâng cao sức cạnh tranh và có khả năng cung cấp dịch vụ đảm bảo chất lượng.

“Trong thời gian tới, Bộ Thông tin và Truyền thông tiếp tục triển khai các giải pháp quản lý để đảm bảo các doanh nghiệp phát triển với quy mô đáng kể và cạnh tranh lành mạnh, hình thành thị trường THTT phát triển bền vững theo đúng định hướng phát triển theo Quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt”, ông Nguyễn Hà Yên, Phó Cục trưởng Cục Quản lý phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử (Bộ Thôn tin và Truyền thông) khẳng định./.

                                                                                                                           Hoàng Minh