Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Năm 2011, các lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý 6.112 vụ, trị giá 18,997 tỷ đồng. Các mặt hàng bị làm giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) lưu thông nhiều trên thị trường gây nguy hại lớn đối với tài sản và sức khỏe người tiêu dùng như thuốc chữa bệnh, rượu, các loại thực phẩm, phân bón, hàng điện tử, mỹ phẩm, đồng hồ, kính mắt, túi xách, điện thoại di động, quần áo, giầy dép…

Hàng giả, hàng kém chất lượng đa đạng, phong phú, nhiều chủng loại, một số loại hàng giả, hàng nhái được sản xuất từ Trung Quốc, nhập khẩu vào nước ta và tiêu thụ. Hiện nay, hầu hết chủng loại sản phẩm hàng hóa nào cũng có hàng giả, hàng vi phạm quyền SHTT. Từ các sản phẩm tiêu dùng đơn giản, rẻ tiền như bao diêm, bút…; đến thực phẩm, đồ uống, đồ da dụng, đồ mỹ phẩm, thuốc chữa bệnh, vật liệu xây dựng… cho đến các sản phẩm cao cấp được sản xuất bằng công nghệ cao như xe máy, đồ điện tử, điện lạnh, các sản phẩm băng đĩa.

Phần lớn hàng giả là hàng tiêu dùng nhập lậu, giả mạo các thương hiệu nổi tiếng nước ngoài, bán với giá rẻ. Việc kinh doanh sử dụng tem nhập khẩu giả, in ấn bao bì nhãn mác giả có quy mô và số lượng lớn đang tăng lên và rất khó kiểm soát. Một số vụ hàng giả cho thấy đã có yếu tố móc nối với cá nhân và tổ chức nước ngoài làm hàng giả, nhất là giả mạo xuất sứ của các thương hiệu có uy tín trên thế giới để tiêu thụ trong nước. Trước đây, hàng giả thường là hàng nội giả hàng ngoại, hàng nội giả hàng nội trong nước thì ngày nay xuất hiện hàng ngoại giả hàng ngoại, hàng ngoại giả hàng nội sản xuất từ nước ngoài vào nước ta…

Hàng giả, hàng nhái tràn ngập trên thị trường, nhất là ở vùng nông thôn, trông rất giống với hàng thật khiến người tiêu dùng nhiều khi không phân biệt được (ảnh internet) 

Hàng hóa sản xuất tại Việt Nam vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu người tiêu dùng

Nguyên nhân hàng giả, hàng nhái xuất hiện nhiều ở Việt Nam là do lực lượng trực tiếp làm công tác đấu tranh còn mỏng và thiếu so với yêu cầu thực tiễn; trang thiết bị, phương tiện, công cụ hỗ trợ để phục vụ công tác đấu tranh phòng chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT còn chưa được trang bị đầy đủ và chưa đáp ứng được yêu cầu trong tình trạng hiện nay.

Việc kiểm tra, xử lý hàng vi phạm trong khâu lưu thông chưa đi sâu điều tra về quy mô, tính chất, mức độ vi phạm để xử lý bản chất hành vi vi phạm của các tổ chức cá nhân; các chế tài xử phạt đối với hành vi sản xuất và buôn bán hàng giả chưa được cụ thể hóa trong một văn bản mang tính thống nhất, toàn diện và đủ sức răn đe.

Công tác phối hợp, trao đổi thông tin chuyên môn, nghiệp vụ giữa các lực lượng, các cơ quan tham mưu còn hạn chế, chưa chủ động van thiếu thường xuyên làm cho việc điều tra, xử lý các vụ việc buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT còn chậm, nặng về biện pháp hành chính do hiệu quả ngăn chặn thấp.

Mặt khác, hàng hóa sản xuất tại Việt Nam tuy đa dạng, phong phú nhưng chất lượng chưa đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng. Trong khi đó hàng hóa của Trung Quốc và các nước khác với giá rẻ được nhập lậu vào nước ta qua nhiều hình thức khác nhau gây rất nhiều khó khăn cho sự phát triển của nền kinh tế. Hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT phát triển được là do một bộ phận người dân chấp nhận van thích dùng hàng hiệu với chi phí mua thấp đã góp phần làm cho tình trạng buôn bán hàng lậu, hàng giả gia tăng.

Thủ đoạn của các đối tượng và kỹ thuật sản xuất hàng giả ngày càng tinh vi, được khép kín từ khâu sản xuất, vận chuyển đến lưu thông phân phối từ thành phố đến các vùng sâu, vùng xa. Đối tượng nhập linh kiện, bán thành phẩm vào Việt Nam qua các làng nghề chế tác, gia công, gắn bao bì, nhãn mác mới thành các sản phẩm của Trung Quốc, Thái Lan và Nhật Bản. Đối tượng đăng ký kinh doanh tên doanh nghiệp sau đó đưa vào sử dụng với danh nghĩa tên thương mại trung với nhãn hiệu đã được bảo hộ để lừa dối người tiêu dùng khiến cho thị trường hàng sản xuất trong nước rất đa dạng và khó phân biệt hàng giả.

Tăng cường thực thi quyền SHTT

Để tăng cường thực thi quyền SHTT, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp trong đó tâp trung vào ba vấn đề lớn.

Thứ nhất, cần hoàn thiện, sửa đổi cơ chế, chính sách, pháp luật về thực thi quyền SHTT. Tiếp tục rà soát các nội dung chưa phù hợp về thực thi quyền SHTT trong các văn bản pháp luật có thể đề xuất, hướng sửa đổi, bổ sung nhằm hoàn thiện cơ chế pháp luật; chuyển dần việc xử lý hành vi xâm phạm quyền SHTT bằng biện pháp hành chính sang biện pháp dân sự, nâng cao vai trò và hiệu quả xử lý của hệ thống Tòa án… Cần phải tính đến xã hội hóa công tác đấu tranh, phòng và chống hàng hóa giả mạo SHTT và hàng xâm phạm quyền SHTT đối với một số mặt hàng liên quan đến sức khỏe cộng đồng như đồ uống, lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh…

Bên cạnh đó, cũng cần phải tăng cường đào tạo, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ về SHTT cho đội ngũ thực thi quyền SHTT. Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục chính sách, pháp luật về SHTT, nhất là hậu quả của các hành vi xâm phạm quyền; hình thành ý thức tự giác thường trực và hành động cụ thể của mỗi cấp, mỗi ngành, mỗi doanh nghiệp và mỗi người dân.

Đặc biệt, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng ở Trung ương cũng như ở địa phương, giữa các cơ quan chức năng trên cùng một địa bàn để thống nhất trong việc xử lý. Tăng cường sự phối hợp trong công tác trao đổi thông tin, quản lý dữ liệu liên quan đến các đối tượng SHTT giữa cơ quan chức năng, các hiệp hội, tổ chức nghề nghiệp nhằm bảo đảm xử lý nhanh, kịp thời các hành vi xâm phạm quyền SHTT./.

Hoàng Minh