Ở nơi con gái không mang họ cha
Thứ hai, 30/08/2010 - 09:10 (GMT+7)
Xã Sơn Đồng, huyện Hoài Đức, Hà Nội hiện vẫn còn phong tục: con gái lấy tên đệm của cha làm họ cho mình. Cũng từ đó, Sơn Đồng trở thành xã có nhiều họ rất lạ, rất độc đáo, nhưng cũng vì điều đó đã khiến cho con cái của họ gặp không ít rắc rối khi ra ngoài xã hội.
Đệm của cha mới là họ của con gái
Ông đồ Nghiêm Quốc Đạt, người được gọi là "chép sử làng" của làng tạc tượng Sơn Đồng cho tôi biết rằng, theo quan niệm của người dân xã Sơn Đồng, tên đệm của người cha mới chính là họ. Ông nói: "Ví dụ, một ông có tên Nguyễn Đăng Vĩ, con trai ông ta vẫn lấy Nguyễn Đăng Huy, Nguyễn Đăng Ngọc tùy ý. Nhưng là con gái, lại phải lấy thành Đăng Thị Hạnh chẳng hạn". Về điều này, ông Đạt giải thích rằng, do ngày xưa các cụ từng thay đổi tên, họ do chiến tranh, địch họa để tránh bị đánh, giết. Cũng có một căn nguyên khác mà ông đồ Nghiêm Quốc Đạt giải thích cho tôi. Cha mẹ sinh ra con cái, luôn nhắc nhở con cái phải nhớ lấy cội nguồn. Nguồn là đàn bà, cội là đàn ông. Mỗi người con phải biết quý hóa điều Cội lẫn Nguồn. Giả sử, ông Nguyễn Đức Quý sẽ có Cội là "Nguyễn", Nguồn là "Đức", cứ để con trai theo họ của cha, còn lấy Nguồn để làm họ cho con gái, theo chiều hướng chế độ mẫu hệ. Trong gia phả của làng Sơn Đồng mà ông Đạt dịch được cũng có nói về điều này.
Theo một số quan niệm của người dân Sơn Đồng, đổi như thế cũng là để phòng ngừa, nếu trai gái trong làng có lấy nhau thì cũng không lấy người cùng họ, tránh bị coi là loạn luân. Ví dụ anh Nguyễn Viết Ái lại lấy cô Đức Thị Màu, rõ ràng không trùng họ. Nhưng kỳ thực, ngày nay người ta cứ lấy tên họ vô tội vạ, chẳng biết đường nào mà lần gây phiền nhiễu cho con cái khi đi ra ngoài xã hội công tác hoặc làm các thủ tục giấy tờ.Ông đồ Nghiêm Quốc Đạt và các cháu.
Rắc rối
Chuyện con gái không khớp họ với người cha đã khiến không ít sinh viên ở không chỉ làng Sơn Đồng mà cả xã Sơn Đồng gặp rắc rối, thiệt thòi. Ngay một làng Sơn Đồng, giờ cũng có hơn 40 họ mà khởi nguyên, họ chỉ có hai dòng họ Nguyễn là Nguyễn thôn Nội và Nguyễn thôn Ngoại. Khi người ở làng Sơn Đồng đi lấy người ở các làng khác thì tên họ cũng tăng lên. Lại nữa, việc lấy tên đệm để "làm duyên" cho cái tên ngày nay, vốn được biến hóa khôn lường và mỗi một cái tên đệm của người cha sẽ lại là một tên họ cho người con gái. Như thế, họ sẽ tăng theo cấp số nhân. Một bậc cha mẹ ở Sơn Đồng biết con sẽ gặp rắc rối nếu dùng tên đệm của bố làm họ cho con gái nên đã làm giấy khai sinh theo đúng họ cha nhưng về nhà, ông bà lại bắt đổi. Phải "mẫu hệ" mới đúng văn hóa, tục lệ của làng. Các bô lão ở Sơn Đồng nói rằng, lệ làng hay là văn hóa của làng rất quan trọng, là cái gì đó rất khó thay đổi, phải gìn giữ. Thành ra, những người con gái của Sơn Đồng thường có những cái họ rất lạ như: Đức Thị..., Xuân Thị..., Quý Thị..., Huy Thị..., Chí Thị...
Mấy năm trước, một cô gái của họ Nghiêm Lê được cha mẹ đặt cho là Nghiêm Ngọc Nhi nhưng ông bà bắt đổi thành Lê Thị Ngọc Nhi. Nhưng họ tộc bàn tán, vẫn thấy chưa ổn đành thống nhất đặt thành Nghiêm Lê Thị Ngọc Nhi để sau này ra xã hội đỡ bị bắt bẻ. Bản thân ông đồ Nghiêm Quốc Đạt, vốn có tên khai sinh là Nguyễn Nghiêm Đạt, cũng đã bắt chước, lấy tên đệm của cha mình là họ của mình, đúng như các bậc phụ huynh khác ứng xử với con gái. Ở trường tiểu học Sơn Đồng có cô giáo Đức Thị Thanh Hiền gặp rắc rối và bỏ lỡ với một suất học bổng nước ngoài khá lớn. Một vài cô giáo khác vì thấy rắc rối trong quan hệ xã hội, cũng đã xin đổi họ mình theo họ cha, chứ không dùng tên đệm của cha làm họ mình như trước.
Sơn Đồng là xã có phong trào học tập trong giới trẻ khá phát triển. Nhưng nhiều học sinh nữ đã phải tá hỏa vì rất nhiều thủ tục pháp lý có liên quan đến lý lịch, hộ khẩu. Khi xét thấy con gái không mang họ cha như thường thấy ở ngoài xã hội, một câu hỏi lớn sẽ được đặt ra. Lúc đó, cô gái sẽ gặp rắc rối to.
Người dân nói gì?
Theo ông Nghiêm Quốc Đạt, việc dùng họ và tên ở Sơn Đồng bây giờ bùng nổ vô tội vạ. Bản thân ông chỉ dám khuyên con cháu trong nhà nên đặt tên thế nào cho văn hóa, vừa giữ được nguồn cội. Ví như, dùng họ cha làm họ cho tất cả các con, dùng họ mẹ là đệm cho tên của tất cả các con. Như vậy, vừa có "Cội" vừa có "Nguồn", con cái ra ngoài không bị ai bắt bẻ. Em Đức Thị Quỳnh, một học sinh cấp III chia sẻ: "Em không cần gì tên quá đẹp, chỉ cần đỡ phải xấu hổ với bạn bè là được. Còn việc lấy họ theo đệm của cha, em không rõ, nhưng chắc là sẽ ảnh hưởng. Nếu được đổi lại thì em đổi. Em còn thấy thế này, nếu lấy đệm của cha làm họ cho con, thì phải bắt cả con trai nữa chứ. Sao lại chỉ mỗi con gái phải làm như vậy. Có phải là coi thường con gái không?". Tôi còn được một người phụ nữ thắc mắc: "Sao không quy định con gái mang họ cha, con trai mang họ mẹ hoặc ngược lại, có phải hay và bình đẳng hơn không? Hiện nay trong sổ hộ khẩu gia đình, các con đều mang họ cha, cứ như mẹ là một người xa lạ không có liên quan. Còn việc gìn giữ cái tập tục như ở Sơn Đồng theo tôi là không đúng". Ông Nguyễn Viết Xuân thì dứt khoát: "Vẫn phải tôn trọng truyền thống cha ông ở xã thôi. Chuyện ở xã tôi, như tôi được biết là không có nhiều đâu". Tôi hỏi lại ông: "Nhưng chúng ta nên tôn trọng cái chung của xã hội, không thì người thiệt thòi chính là con em của các ông, các bà". Ông Xuân xua tay: "Thiệt thì chúng tôi tự chịu". Riêng ông Đạt tỏ ra lạc quan: "Giờ ngoài xã hội người ta khắt khe chuyện lý lịch. Tôi nghĩ dân tôi sẽ dần dần bỏ được chuyện đặt tên, họ nhí nhố".
letiendat
Từ khóa:
Ý kiến bình luận:
Hiện chưa có bình luận nào, hãy trở thành người đầu tiên bình luận cho bài biết này!
02 nội dung được Thanh tra Chính phủ chuyển hồ sơ sang Bộ Công an xem xét, điều tra, xử lý
Kim Dung - Dương Nguyễn
Lộ diện Giảng Võ - “Ginza, SoHo phiên bản Hà Nội”
(ThanhtraVietNam) - Từ SoHo tráng lệ ở New York đến Ginza sầm uất giữa lòng Tokyo, thế giới đã chứng kiến những khu phố thương mại vươn mình để trở thành biểu tượng văn hóa, định hình phong cách sống và đẳng cấp đô thị. Hà Nội - trái tim kinh tế đang chuyển mình mạnh mẽ của Việt Nam - cũng đang đứng trước thời khắc lịch sử hình thành biểu tượng thương mại mang tầm vóc quốc tế. Và Giảng Võ chính là cái tên được kỳ vọng sẽ hiện thực hóa giấc mơ “SoHo, Ginza phiên bản Việt”.
Shop chân đế The Zurich: Hàng hot ngày càng khan hiếm, giới đầu tư đổ xô “xuống tiền”
(ThanhtraVietNam): Các shop chân đế được xem mảnh ghép quan trọng giúp vận hành cuộc sống thượng lưu tại Vinhomes Ocean Park (Gia Lâm, Hà Nội). Dòng sản phẩm này còn là tài sản đầu tư sinh lời bền vững, được ví như “gà đẻ trứng vàng” trong danh mục “phải có” của giới đầu tư.
Vinfuture 2025: Nhận 1705 đề cử toàn cầu - Tăng 12 lần số đối tác đề cử sau 5 năm
(ThanhtraVietNam) - Hà Nội, ngày 22/5/2025 - Giải thưởng Khoa học Công nghệ toàn cầu VinFuture đã chính thức khép lại vòng đề cử cho mùa giải thứ 5 với 1.705 hồ sơ đến từ khắp nơi trên thế giới. Đặc biệt, số lượng đối tác đề cử chính thức của Giải thưởng đã tăng trưởng vượt bậc, đạt 14.772 đối tác – tăng hơn 12 lần so với con số 1.200 của mùa đầu tiên, xứng danh là nơi hội tụ của trí tuệ toàn cầu.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền: Tạo động lực mới cho phát triển địa phương
(ThanhtraVietNam) - Để cụ thể hóa các quy định của Luật Tổ chức Chính quyền địa phương và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La vừa ban hành kế hoạch chi tiết nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong hoạt động quản lý nhà nước. Kế hoạch này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ các “điểm nghẽn” về thể chế, nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền, từ đó đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Dương Nguyễn
Lai Châu triển khai đợt thanh tra, kiểm tra quy mô lớn tập trung vào các mặt hàng nhạy cảm
(ThanhtraVietNam) - Lai Châu đồng loạt triển khai đợt thanh tra, kiểm tra quy mô lớn theo chỉ đạo của Bộ Y tế và Thủ tướng Chính phủ, tập trung vào các mặt hàng nhạy cảm như thuốc, sữa, thực phẩm chức năng và vật tư y tế, nhằm đấu tranh quyết liệt với hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và sản xuất, kinh doanh hàng giả, bảo vệ quyền lợi và sức khỏe cộng đồng.
Dương Nguyễn
Kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật trong phạm vi chức năng, thẩm quyền của Chi cục Quản lý thị trường
(ThanhtraVietNam) - UBND tỉnh Vĩnh Long vừa có Quyết định Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Chi cục Quản lý thị trường thuộc Sở Công Thương. Trong đó, có chức năng xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ và chuyên đề.
Đình Thuyết
Yêu cầu nghiêm ngặt về chấp hành luật giao thông tại Thanh tra tỉnh Yên Bái
(ThanthtraVietNam) - Nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ về trật tự an toàn giao thông, Chánh Thanh tra tỉnh Yên Bái vừa ban hành Kế hoạch số 48/KH-TTr, chỉ đạo toàn thể công chức, người lao động nghiêm túc chấp hành Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ và Chỉ thị 11/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
PV
Cảnh báo giả mạo ứng dụng MoMo Pro
(ThanhtraVietNam) – Trước sự việc một người dân ở Hà Nội bị mất hàng trăm triệu đồng khi bị lừa tham gia hệ thống quỹ đầu tư MoMo Pro giả mạo, Bộ Công an đã khuyến cáo người dân khi giao dịch tài chính.
Ngô Tân
Khẩn trương triển khai đấu tranh phòng, chống thuốc, sữa, thực phẩm giả
(ThanhtraVietNam) - Trước thực trạng xảy ra nhiều vụ án nghiêm trọng liên quan sữa giả, thuốc giả, thực phẩm chức năng giả ở nước ta thời gian gần đây, UBND tỉnh Kon Tum đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương khẩn trương, nghiêm túc triển khai công tác đấu tranh phòng, chống thuốc chữa bệnh giả, sữa giả, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả.
Hoàng Minh
Hải Phòng: Siết chặt quản lý thị trường mỹ phẩm, quyết tâm chống hàng giả
(ThanhtraVietNam) - Phó Chủ tịch UBND thành phố Hoàng Minh Cường vừa ban hành Văn bản 3802/VP-VX, yêu cầu các Sở, ngành và UBND cấp huyện đồng loạt tăng cường các biện pháp thanh tra, kiểm tra hậu mại. Mục tiêu là ngăn chặn hiệu quả nạn buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng trong lĩnh vực mỹ phẩm, đặc biệt trên môi trường mạng, nhằm bảo vệ sức khỏe và quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn.
PV
Vĩnh Phúc: Triển khai các giải pháp cấp bách kiểm soát và xử lý ô nhiễm môi trường lưu vực sông
(ThanhtraVietNam) - UBND tỉnh Vĩnh Phúc vừa ban hành văn bản yêu cầu các sở, ngành và địa phương tập trung triển khai các giải pháp cấp bách nhằm tăng cường công tác kiểm soát và xử lý ô nhiễm môi trường tại một số lưu vực sông.
PV
Ninh Bình: Tăng cường phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn
(ThanhtraVietNam) - Trước những dự báo về tình hình thời tiết, khí hậu diễn biến bất thường và cực đoan trong năm 2025, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình đã ban hành Chỉ thị số 05/CT-UBND yêu cầu các sở, ban, ngành, địa phương và đơn vị trên địa bàn tỉnh nghiêm túc triển khai các biện pháp nhằm chủ động phòng ngừa, ứng phó hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.
PV
