Toàn cảnh Hội thảo - Ảnh: Việt Anh

Tại hội thảo, theo TS. Nguyễn Huy Hoàng, GVCC - Phó Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra cho biết, đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL) là loại hình tổ chức do cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thành lập theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng, có chức năng cung cấp dịch vụ sự nghiệp công hoặc phục vụ công tác quản lý nhà nước trong các lĩnh vực như giáo dục, đào tạo, y tế, nghiên cứu khoa học, văn hóa, thể dục thể thao, du lịch, lao động - thương binh và xã hội, thông tin truyền thông và các lĩnh vực sự nghiệp khác được pháp luật quy định.

TS. Nguyễn Huy Hoàng, GVCC - Phó Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra phát biểu tại Hội thảo

Trong những năm qua, các cấp, các ngành đã tích cực triển khai chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về tổ chức và hoạt động của các ĐVSNCL và thu được những kết quả quan trọng. Hệ thống các ĐVSNCL đã hình thành ở hầu hết các địa bàn, lĩnh vực; mạng lưới cơ sở giáo dục, y tế, văn hoá, thể thao trải rộng đến tận khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, địa bàn khó khăn, biên giới, hải đảo trong cả nước. 

Theo số liệu tổng kết, cả nước hiện nay có khoảng trên 58.000 ĐVSNCL, với hơn 2,5 triệu biên chế (chưa kể đến tổ chức, biên chế trong công an, quân đội và khu vực doanh nghiệp nhà nước), trong đó có 57.171 ĐVSNCL đã thực hiện cơ chế tự chủ về tài chính theo các mức độ khác nhau.

Về cơ chế tự chủ của các ĐVSNCL được quy định theo Nghị định 16/2015/NĐ-CP năm 2015 và sau đó là Nghị định 60/2021/NĐ-CP năm 2021 của Chính phủ đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng để các ĐVSNCL chủ động hơn trong việc thực hiện cơ chế tự chủ trong thực hiện nhiệm vụ, tự chủ về tổ chức bộ máy và tự chủ về tài chính, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các ĐVSNCL.

Tại hội thảo, các đại biểu tham dự đều nhấn mạnh việc nghiên cứu và xây dựng khung chương trình bồi dưỡng ngắn hạn quản trị nội bộ ĐVSNCL trong điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ là hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

Bên cạnh những thuận lợi mà cơ chế tự chủ mang lại, các đại biểu cũng chỉ ra những hạn chế của việc thực hiện cơ chế tự chủ như: Nhiều văn bản pháp luật về tự chủ của ĐVSNCL chậm được ban hành hoặc chưa kịp thời sửa đổi, bổ sung, còn có các quy định chưa được hướng dẫn rõ ràng. Công tác đổi mới hệ thống tổ chức các ĐVSNCL còn chậm, quy hoạch mạng lưới ĐVSNCL chủ yếu còn theo đơn vị hành chính, chưa chú trọng quy hoạch theo ngành, lĩnh vực, đặc điểm vùng miền và nhu cầu thực tế. 

Hệ thống tổ chức các ĐVSN còn cồng kềnh, manh mún, phân tán, chồng chéo. Chi tiêu ngân sách nhà nước cho các ĐVSNCL còn quá lớn, một số đơn vị thua lỗ, tiêu cực, lãng phí. 

Bên cạnh đó, trách nhiệm của Nhà nước, cơ quan chủ quản trong đảm bảo hoạt động của các ĐVSNCL và trách nhiệm của từng đơn vị không rõ ràng, cụ thể với những nội dung công việc cụ thể để có thể hỗ trợ ĐVSN phát huy hết năng lực... Cơ cấu đội ngũ cán bộ, viên chức chưa hợp lý, chất lượng chưa cao, năng suất lao động thấp. 

Ông Vũ Văn Chiến, TTVCC - Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra cho biết đề tài khoa học được nghiên cứu để xây dựng bộ giáo trình tài liệu hoàn thiện hơn về phương pháp và nội dung

Tuy nhiên, các đại biểu cũng nhấn mạnh thêm, công tác quản trị nội bộ trong ĐVSNCL bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém, các văn bản pháp luật, quy chế, quy định về quản trị nội bộ trong các ĐVSNCL còn thiếu, chưa tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động quản lý, điều hành trong nội bộ của các ĐVSNCL; một số đơn vị còn lúng túng trong việc triển khai thực hiện các quy định về quản trị nội bộ trong các ĐVSNCL. 

Theo GS.TS Nguyễn Anh Trí, Anh hùng lao động, Đại biểu quốc hội, thực tiễn cũng cho thấy nguồn đề bạt, bổ nhiệm những người làm công tác lãnh đạo, quản lý các ĐVSNCL thông thường là từ những người giỏi về chuyên môn nghiệp vụ như y tế, giáo dục… sau thời gian làm công tác chuyên môn, xây dựng được uy tín thì giao làm công tác quản lý, điều hành. Những người này giỏi về chuyên môn nhưng không có nhiều kinh nghiệm quản lý trong ĐVSNCL nên dẫn đến nhiều lúng túng trong công tác quản trị nội bộ ĐVSNCL…

Bên cạnh đó, công tác quản lý, điều hành của người đứng đầu ĐVSNCL có nơi, có lúc còn độc đoán, chuyên quyền, công tác quản trị nhân sự trong ĐVSNCL còn chưa phát huy hết hiệu quả trong việc bố trí, sắp xếp nhân sự, thực hiện các chính sách cho người lao động; công tác quản lý, điều hành không thực sự phát huy dân chủ, không thực hiện đúng nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”, để cán bộ, viên chức, người lao động được trình bày quan điểm của cá nhân mình về những vấn đề liên quan đến chế độ, chính sách của người lao động, nên dẫn đến phát sinh bức xúc, đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh đến cơ quan quản lý cấp trên.

Các đại biểu chia sẻ tại buổi Hội thảo

Các đại biểu chia sẻ tại buổi Hội thảo

Hoạt động quản lý tài sản công, tài chính chưa được quan tâm đúng mức. Việc khai thác nguồn lực, thực hành tiết kiệm, chống thất thoát, lãng phí, xác định giá trị tài sản trong ĐVSNCL còn yếu kém. Quỹ nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước do các ĐVSNCL quản lý, sử dụng có số lượng và giá trị rất lớn nhưng hiệu suất sử dụng, khai thác chưa tương xứng… 

Các công việc liên quan tới đấu thầu mua sắm tài sản công hoặc đấu thầu cung cấp dịch vụ còn lỏng lẻo, không đúng các quy định của pháp luật dẫn tới nhiều sai phạm ở các ĐVSNCL. Đơn cử như Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Tim Hà Nội... mà các cơ quan truyền thông, báo chí đã thông tin, phản ánh thời gian qua.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trong công tác quản trị nội bộ trong ĐVSNCL đó chính là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các ĐVSNCL còn thiếu kỹ năng quản trị nội bộ, chưa có chương trình đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu, đặc thù cho cán bộ lãnh đạo, quản lý ĐVSNCL, nhất là trong quá trình thực hiện cơ chế tự chủ.

Chia sẻ tại hội thảo, đại diện bệnh viện Phụ Sản Hải Phòng cũng khẳng định đang gặp khó khăn trong việc chỉ đạo, lãnh đạo tại đơn vị. Theo vị này, một trong những quản trị nội bộ tại ĐVSNCL tốt nhất là tạo ra cơ hội, cơ chế để giữ và thu hút cán bộ nhân viên có trình độ tốt, đảm bảo cạnh tranh với với các đơn vị tư nhân.

Ngoài ra, các đại biểu đã tập trung đánh giá về thực trạng công tác quản lý, điều hành của người đứng đầu ĐVSNCL. Tiếp tục khẳng định vai trò của người lãnh đạo người đứng đầu ĐVSNCL rất quan trọng trong việc chỉ đạo, điều hành các hoạt động tại ĐVSNCL..

Cùng với đó, các đại biểu cũng đã thảo luận việc quản trị nguồn nhân lực trong ĐVSNCL; những khó khăn, vướng mắc trong quản trị nguồn nhân lực trong bối cảnh hiện nay; việc dịch chuyển những người có trình độ chuyên môn cao từ khu vực sự nghiệp công sang khu vực tư; những giải pháp để khắc phục những hạn chế trong quản trị nguồn nhân lực.

Việc quản trị về tài chính, tài sản trong ĐVSNCL, tập trung những khó khăn, vướng mắc trong quản trị về tài chính, tài sản trong ĐVSNCL, đề ra giải pháp khắc phục những khó khăn, vướng mắc đó. Cần thực hiện phân phối thu nhập trong ĐVSN như thế nào để đảm bảo tính công bằng, phát huy năng lực của từng cá nhân, đóng góp vào kết quả chung của ĐVSNCL…

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu tham dự hội thảo, ông Vũ Văn Chiến, Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra cho biết, đề tài khoa học được nghiên cứu để xây dựng bộ giáo trình tài liệu. Nhà trường mong được các đại biểu tiếp tục quan tâm góp ý để nhà trường hoàn thiện bộ tài liệu hiệu quả hơn cả về phương pháp lẫn nội dung. Qua đó, Trường Cán bộ Thanh tra góp phần vào việc nâng cao hoạt động của các ĐVSNCL trong điều kiện tự chủ theo tinh thần Nghị quyết số 19 của Ban Chấp hành Trung ương. Hiệu trưởng Trường Cán bộ Thanh tra cũng hy vọng qua truyền thông báo chí sẽ truyền tải được thông tin đến các nhà hoạch định chính sách để từng bước giải quyết những vấn đề thuộc về quy chế, nội tại của ĐVSNCL./.