Bảo vệ nghiêm ngặt yếu tố gốc của di tích và mở rộng khu vực phát huy giá trị di tích và phục vụ du lịch
Tổng diện tích quy hoạch có diện tích là 82.053 m2, gồm: toàn bộ phần đất thuộc khu vực bảo vệ của di tích, được xác định trong Hồ sơ xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt, có diện tích 28.032 m2 (Quyết định số 2383/QĐ-TTg ngày 09 tháng 12 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ).
Cụ thể, trong tổng diện tích quy hoạch thì khu vực bảo vệ I (diện tích 10.441 m2) là khu vực có các yếu tố gốc cấu thành di tích cần bảo vệ nghiêm ngặt; bao gồm các công trình: Tam quan, Gác chuông, Tiền đường, Thiêu hương, Nhà cầu, Thượng điện, Tích Thiện am, Nhà trung, Phủ thờ, Hậu đường, Hai dãy hành lang, Nhà Tổ đệ nhất, Nhà vong, Nhà khách và các sân trong nội tự.
Khu vực bảo vệ II (diện tích 17.591 m2), là khu vực cảnh quan, sân vườn và các công trình phụ trợ bao quanh khu vực bảo vệ I.
Đáng chú ý, khu vực phát huy giá trị di tích và phục vụ du lịch (diện tích 54.021m2), là khu vực cảnh quan thiên nhiên bao quanh khu vực bảo vệ II tạo vùng đệm bảo vệ cảnh quan di tích và xây dựng mới các công trình phục vụ nhu cầu của khách đến tham quan di tích.
Chùa Bút Tháp. Ảnh: TTXVN
Định hướng quy hoạch không gian bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích
Theo định hướng, việc quy hoạch khu vực bảo vệ di tích phải đảm bảo khu vực bảo vệ I: Bảo tồn cấu trúc không gian các công trình di tích; bảo quản, tu bổ các hạng mục di tích và các hiện vật thuộc di tích theo định kỳ hoặc khi phát hiện các dấu hiệu xuống cấp; bố trí thiết kế đồng bộ hệ thống phòng cháy chữa cháy, điện, an ninh. Trong khi đó, khu vực bảo vệ II cần thực hiện chỉnh trang, phục dựng các công trình xuống cấp, di dời một số công trình không phù hợp; cải tạo ao, hệ thống sân vườn, trồng bổ sung các loại cây xanh tạo điểm nhấn cảnh quan cho di tích; tôn tạo đường giao thông nội khu bảo đảm việc kết nối liên thông trong khu di tích. Tiếp đó là các yêu cầu cụ thể khác với quy hoạch khu vực phát huy giá trị di tích, bao gồm các phân khu chức năng.
Trong định hướng phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch, các sản phẩm du lịch chủ yếu sẽ được tổ chức như: Các hoạt động văn hóa tâm linh truyền thống gắn với di tích: lễ hội, các nghi thức tôn giáo, tín ngưỡng...; tổ chức lễ hội và các sự kiện có chủ đề lịch sử, văn hóa tại di tích Chùa Bút Tháp. Tổ chức các hoạt động: trải nghiệm thực tế, biểu diễn hát Quan họ, tìm hiểu phong tục tập quán của địa phương, trò chơi dân gian, tham quan cảnh quan sinh thái nông nghiệp khu vực ven sông Đuống và khu vực phụ cận. Tiếp đó, xây dựng các chương trình, hoạt động nghiên cứu, tìm hiểu giá trị về lịch sử, kiến trúc, nghệ thuật của di tích Chùa Bút Tháp và đầu tư phát triển sản phẩm lưu niệm đặc trưng gắn với các đặc sản của địa phương...
Đưa Chùa Bút Tháp trở thành trung tâm văn hóa, tín ngưỡng của tỉnh Bắc Ninh và vùng phụ cận
Mục tiêu quy hoạch nhằm quản lý và bảo vệ Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Chùa Bút Tháp trở thành trung tâm văn hóa, tín ngưỡng của tỉnh Bắc Ninh và vùng phụ cận.
Đồng thời, bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích trở thành điểm du lịch văn hóa, lịch sử hấp dẫn; kết nối với các điểm tham quan, danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh và vùng phụ cận, góp phần phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.
Xác định ranh giới khoanh vùng bảo vệ di tích làm cơ sở quản lý và cắm mốc giới di tích; Xác định chức năng và chỉ tiêu sử dụng đất cho khu vực di tích, khu vực bảo vệ môi trường - sinh thái; Tổ chức không gian và bố trí hệ thống hạ tầng (nâng cấp và xây mới) phù hợp với các giai đoạn bảo tồn và phát huy giá trị di tích.
Mục tiêu của Quy hoạch cũng định hướng kế hoạch, lộ trình và các nhóm giải pháp tổng thể quản lý, đầu tư xây dựng, tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích phù hợp với Quy hoạch được phê duyệt và các đồ án quy hoạch khác có liên quan. Trên cơ sở quy hoạch sẽ làm căn cứ pháp lý để quản lý và bảo vệ di tích; lập, thẩm định, phê duyệt và triển khai các dự án thành phần bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích; xây dựng các quy định để quản lý, kiểm soát không gian quy hoạch kiến trúc cảnh quan di tích và các khu vực liền kề di tích, phù hợp với quy hoạch được duyệt và quy hoạch khác có liên quan./.
Tràng An