Phát huy giá trị di tích trở thành công viên lịch sử - văn hóa, cảng du lịch

Cụ thể, phạm vi nghiên cứu lập quy hoạch có diện tích khoảng 8,2 ha, thuộc địa phận phường 2, thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, bao gồm: Diện tích đất còn lại của di tích là 1,523 ha; diện tích đất giáp với di tích là 6,677 ha (có ranh giới: Phía Tây Bắc giáp Sông Hiếu; phía Tây Nam giáp đường Lê Duẩn; phía Đông giáp khu dân cư đường Bùi Thị Xuân).

Việc lập Quy hoạch nhằm phát huy giá trị di tích Cảng Đông Hà trở thành công viên lịch sử - văn hóa, cảng du lịch, điểm tham quan hấp dẫn, góp phần tạo cảnh quan sinh thái bờ Nam sông Hiếu cũng như cảnh quan kiến trúc đô thị của thành phố Đông Hà, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, du lịch của tỉnh Quảng Trị.

Đồng thời, xác định ranh giới bảo vệ di tích làm cơ sở quản lý và cắm mốc giới di tích. Định hướng kế hoạch, lộ trình và giải pháp tổng thể quản lý, đầu tư xây dựng, bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch bền vững, hài hòa với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Làm căn cứ pháp lý để xây dựng quy định quản lý, bảo vệ, kiểm soát không gian quy hoạch kiến trúc cảnh quan khu vực di tích; lập, thẩm định, phê duyệt và triển khai các dự án bảo tồn và phát huy giá trị di tích theo quy hoạch được phê duyệt.

 Một góc cảng Đông Hà. (Ảnh: nhandan.vn)

Định hướng quy hoạch phải phân vùng chức năng của di tích

Nhiệm vụ lập quy hoạch bao gồm nhiều nội dung. Trong đó, phải xác định yêu cầu nghiên cứu, khảo sát, đánh giá hiện trạng di tích. Cụ thể, khảo sát, điều tra, sưu tầm tài liệu, tổng hợp dữ liệu, số liệu, thông tin lịch sử, văn hóa, kinh tế - xã hội liên quan đến di tích; đo, vẽ bổ sung các hạng mục kiến trúc, cảnh quan di tích; khảo sát đo đạc địa hình phạm vi quy hoạch. Đánh giá hiện trạng kỹ thuật của các công trình.

Mặt khác, đánh giá mối quan hệ của di tích Cảng Đông Hà trong hệ thống các di tích kháng chiến chống Mỹ của khu vực, vai trò của di tích trong mối liên hệ vùng về lịch sử, địa thế, cảnh quan.

Hiện trạng khu vực di tích được đánh giá trên các mặt, gồm: Cấu trúc địa hình, khí hậu, thổ nhưỡng, thủy văn; môi trường tự nhiên; cấu trúc quy hoạch, kiến trúc, cảnh quan khu vực; hạ tầng kỹ thuật khu vực di tích; tình hình kinh tế - xã hội của khu vực ảnh hưởng đến việc lập và triển khai quy hoạch; các dự án có liên quan hỗ trợ phát huy giá trị di tích…

Bên cạnh đó, còn xác định các nội dung về: Đặc trưng và giá trị tiêu biểu của di tích; quan điểm, mục tiêu dài hạn và ngắn hạn; các chỉ tiêu phát triển, dự báo phát triển và các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của khu vực ảnh hưởng đến quy hoạch.

Đặc biệt, trong định hướng quy hoạch phải phân vùng chức năng: Vùng bảo vệ di tích; vùng bảo vệ cảnh quan, phát huy giá trị di tích và dịch vụ du lịch. Xác định phạm vi, ranh giới của di tích trên cơ sở diện tích đất hiện có và nhu cầu bảo tồn, phát huy giá trị di tích...

Về thành phần Hồ sơ sản phẩm quy hoạch: Hình thức, quy cách thể hiện bản đồ, bản vẽ, thành phần hồ sơ sản phẩm bảo đảm tuân thủ theo quy định tại Luật Di sản văn hóa; Nghị định số 166/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh và các quy định pháp luật khác có liên quan.

Theo Quyết định số 934/QĐ-TTg ngày 14/6/2021 của Chính phủ, thời gian lập quy hoạch không quá 24 tháng kể từ ngày Nhiệm vụ lập quy hoạch được phê duyệt. Thủ tướng Chính phủ giao UBND tỉnh Quảng Trị bố trí nguồn vốn, phê duyệt dự toán chi phí lập quy hoạch và các chi phí khác có liên quan đến công tác lập quy hoạch; chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các bộ, ngành liên quan tổ chức lập, trình duyệt đồ án Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích quốc gia đặc biệt Cảng Quân sự Đông Hà, tỉnh Quảng Trị theo quy định của pháp luật./.

Hoàng Minh