Theo đó, UBDT đã triển khai thực hiện nhiều đề án, chính sách nhằm đảm bảo lợi ích của đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN). Cụ thể, việc triển khai thực hiện Quyết định số 2085/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS&MN giai đoạn 2017-2020 đạt kết quả tích cực. Kết quả tổng hợp chưa đầy đủ của UBDT cho thấy, đến nay các địa phương đã giải ngân được 489,293 tỷ đồng vốn đầu tư, 101,784 tỷ đồng vốn sự nghiệp và 17,553 tỷ đồng vốn ngân sách địa phương tự cân đối. Về nguồn vốn vay, theo số liệu từ Ngân hàng Chính sách Xã hội, tính đến nay đã phân bổ 1.415 tỷ đồng đến các chi nhánh, đã triển khai cho vay được 1.335,7 tỷ đồng với 31.150 hộ thụ hưởng, trung bình cho vay 43 triệu đồng/hộ.
Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện chính sách nêu trên gặp những khó khăn, vướng mắt nhất định. Quyết định số 2085/QĐ-TTg được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ năm 2016 nhưng tới năm 2020 mới được giao vốn đầu tư phát triển (vốn đầu tư phát triển chiếm 97% nhu cầu vốn Trung ương hỗ trợ), nên việc triển khai chính sách gặp rất nhiều khó khăn, đồng bào DTTS nghèo không được thụ hưởng chính sách trong nhiều năm. Một số nội dung chính sách số hộ nghèo thay đổi phải rà soát lại để đảm bảo đúng đối tượng. Bên cạnh vốn giao chậm, thủ tục đầu tư công hiện nay tương đối phức tạp và tốn nhiều thời gian, do đó việc giải ngân vốn ở một số địa phương diễn ra chậm, thời gian triển khai kéo dài. Kinh phí bố trí mới đạt 16,7% nhu cầu thực tế của Quyết định 2085/QĐ-TTg, kéo theo việc số hộ thụ hưởng chính sách rất hạn chế, nhiều hộ không được thụ hưởng chính sách.
Căn cứ vào mục tiêu chưa đạt, số đối tượng chưa được thụ hưởng chính sách theo Quyết định 2085/QĐ-TTg, UBDT đã lồng ghép, tích hợp nội dung của chính sách vào dự án 1 của Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS&MN giai đoạn 2021-2030.
Bên cạnh đó, việc triển khai thực hiện “Đề án phát triển kinh tế - xã hội các dân tộc thiểu số rất ít người giai đoạn 2016-2025” được phê duyệt tại Quyết định số 2086/QĐ-TTg ngày 31/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ với tổng vốn đầu tư 1.861 tỷ đồng, đến nay đã cấp 628 tỷ đồng cho địa phương thực hiện, đạt 34% so với kế hoạch giao. Từ năm 2021, tích hợp vào Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS&MN giai đoạn 2021 -2030.
Đặc biệt, UBDT đã ban hành kế hoạch thực hiện Đề án tiêu chí lựa chọn, công nhận người có uy tín và chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào DTTS. Mặt khác, tiếp tục đôn đốc các địa phương triển khai thực hiện các nội dung của Quyết định số 12/2018/QĐ-TTg ngày 06/3/2018 của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí lựa chọn, công nhận người có uy tín và chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào DTTS; tổng hợp báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào DTTS giai đoạn 2011-2021; trả lời kiến nghị của một số địa phương các nội dung có liên quan đến thực hiện chính sách đối với người có uy tín...
Cùng với đó, Kế hoạch thực hiện Đề án Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS giai đoạn 2021-2025; Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS năm 2021 được UBDT tích cực triển khai thực hiện. Hiện nay, UBDT đang phối hợp, hướng dẫn các địa phương vùng DTTS&MN xây dựng kế hoạch và triển khai thực hiện Đề án giai đoạn 2021-2025 (giai đoạn II).
Công tác tuyên truyền đóng vai trò quan trọng
Đáng chú ý, triển khai quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc “Cấp một số ấn phẩm báo, tạp chí cho vùng DTTS&MN, vùng đặc biệt khó khăn giai đoạn 2019-2021”, UBDT đã ban hành quyết định phê duyệt số lượng, đối tượng thụ hưởng các ấn phẩm báo, tạp chí năm 2021.
Theo đó, các báo, tạp chí và đơn vị phát hành đã tổ chức xuất bản, phát hành ấn phẩm đủ số lượng, đến đúng địa chỉ các đối tượng thụ hưởng. Nội dung tuyên truyền đã góp phần quan trọng làm thay đổi tích cực đời sống nhân dân, tích cực thông tin, tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là tuyên truyền vận động đồng bào vùng DTTS&MN thực hiện chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước. Các chuyên mục, tin, bài, ảnh vừa thông tin, phổ biến kinh nghiệm, mô hình hay, vừa phản ánh sinh động mọi mặt đời sống xã hội, góp phần tạo nâng cao nhận thức cho đồng bào DTTS nhất là công tác xóa đói, giảm nghèo.
Qua tuyên truyền về phòng, chống Covid-19 đã tạo niềm tin để đồng bào tin tưởng, đồng thuận hơn với công tác phòng, chống dịch bệnh của các cơ quan chức năng, cũng như không hoang mang, không chủ quan trong phòng, chống dịch bệnh. Đồng thời, không mê tín, dị đoan, tiến hành xóa bỏ các hủ tục lạc hậu; tăng cường lao động sản xuất; nêu bật gương người tốt, việc tốt, động viên đồng bào DTTS thực hiện tốt việc phòng, chống, dập dịch.
Ngoài ra, UBDT còn triển khai thực hiện các đề án: Hỗ trợ hoạt động bình đẳng giới vùng DTTS giai đoạn 2018-2025; Đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và tuyên truyền, vận động đồng bào vùng DTTS&MN giai đoạn 2017-2021; Hỗ trợ thông tin, tuyên truyền về dân tộc, tôn giáo năm 2021 theo Quyết định số 219/QĐ-TTg ngày 21/02/2019 của Thủ tướng Chính phủ; Tăng cường hợp tác quốc tế hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS theo Quyết định số 2214/QĐ-TTg ngày 14/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ…
Có thể khẳng định, trong những năm qua, nhất là trong 6 tháng đầu năm 2021, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã rất quan tâm chỉ đạo công tác dân tộc, đặc biệt là công tác giảm nghèo cho đồng bào các DTTS. Trong đó, tiếp tục phê duyệt, ban hành đề án, chính sách liên quan đến vùng DTTS&MN; chỉ đạo tiếp tục triển khai các đề án đã được phê duyệt. Qua đó, góp phần đảm bảo quyền, lợi ích chính đáng của vùng đồng bào DTTS&MN, giúp đời sống của đồng bào ngày càng ổn định và nâng cao./.
Hoàng Minh