Hà Nội có ngôi làng 'lấy tên cha làm họ cho con gái'
Thứ tư, 16/01/2013 - 06:43 (GMT+7)
Con gái sinh ra không mang họ cha, mà lấy tên đệm hoặc tên cha làm họ, đó là tập tục của người dân xã Sơn Đồng, Hoài Đức, ngoại thành Hà Nội.
Nếp xưa để lại
Làng Sơn Đồng, nơi nhiều đời nay nổi tiếng với nghề chế tác đồ thờ gỗ như tượng Phật, hoành phi, đồ thờ cúng tổ tiên. Sơn Đồng được biết đến với nhiều nghệ nhân danh tiếng lưu truyền: cụ Bá Hộ (nghệ nhân chế tác tượng), cụ Bá Thiên (nghề làm đèn), cụ Bá Đề (nghề dệt, thêu).
Ngoài nghệ thuật chế tác thì Sơn Đồng còn nổi tiếng với một tập tục kì lạ là lấy tên cha làm họ cho con gái. Phong tục này có từ bao giờ thì không còn ai biết rõ, chỉ biết rằng nó vẫn được người dân xã Sơn Đồng lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, từ đời này này đời khác.
Cụ Nguyễn Trí Tách là người am hiểu tường tận lịch sử xa xưa của Sơn Đồng. Năm nay cụ Tách đã ngoài 80 tuổi nhưng đôi mắt vẫn còn rất sáng, da vẫn hồng hào và khuôn mặt cụ đầy phúc hậu. Cầm chén nước chè tươi trên tay, cụ Tách chia sẻ: “Tập tục lấy tên cha làm họ cho con gái là nét đặc trưng của Sơn Đồng từ ngàn xưa”.
Cụ Nguyễn Trí Tách
Giảng giải về họ lạ, cụ Tách tiếp tục: “Vì con gái lấy tên đệm hoặc tên cha làm họ nên có nhiều họ lạ và hay. Dòng họ nhà tôi là Nguyễn Trí, một trong những dòng họ lớn trong làng, tên tôi là Nguyễn Trí Tách vì thế các con gái tôi sẽ lấy họ là Trí như: Trí Thị Hương, Trí Thị Lý. Ở Sơn Đồng, con gái có nhiều họ “độc” mà cả nước không có như: Hữu Thị Hoa, Duy Thị Hậu, Viết Thị Thanh, Quý Thị Vân, Văn Thị Nhàn, Thiện Thị Thu, Doãn Thị Hợp, Khắc Thị Chung…"
Trường hợp lấy tên cha làm họ là do các gia đình có họ tên hai chữ như: Nguyễn Duy, thì con gái là Duy Thị Mai, Duy Thị Hạnh. Tên cha là Hoàng Văn thì tên con gái là Văn Thị Hồng. Vì thế anh chị em trong nhà cũng có họ khác nhau, khi con trai vẫn giữ nguyên họ của cha.
Lật cuốn lịch sử làng để lại bao đời nay, màu giấy đã ố vàng hoen cũ theo thời gian, song không hề quăn nếp, cụ Tách chậm rãi: “Cả Sơn Đồng ban đầu chỉ có hai dòng họ gốc là Nguyễn và Trần, sau đó sinh sôi nảy nở như bây giờ”.
Cụ Tách và các bô lão trong các dòng họ nghiên cứu từ gia phả, các bút tích cổ không tìm thấy lời giải đáp nào. Chỉ có thể khẳng định từ xa xưa đến nay, đời nọ truyền đời kia, và thành tập tục của làng.
Họ “lạ” - nhiều phen ra nước mắt
Khi được hỏi về tập tục này, bà Trí Thị Mùi thừa nhận: "Mặc dù tập tục là bản sắc văn hóa cần giữ gìn, nhưng có không ít điều bất cập trong đời sống hàng ngày, nhất là đối với phụ nữ học tập, làm việc, sinh sống nơi khác. Hàng loạt các vấn đề rắc rối khi làm giấy khai sinh, thủ tục nhập học, vay vốn do họ của con khác với họ của cha nên nhiều khi "khóc không được, cười cũng không xong”".
Bà Mùi kể rằng, nhiều chị em trong xã làm ăn xa tận Sài Gòn, Tây Nguyên, Đồng Nai, Kiên Giang… nhưng đã phải vượt cả nghìn cây số về xã chỉ để xin giấy xác nhận là con của chính cha mình.
“Khổ lắm cô ạ!”, bà Mùi thở dài. Đã có người bị lỡ cơ hội đi học ngoài, làm việc do không kịp chứng minh quan hệ huyết thống. Đây là chuyện diễn ra thường xuyên tại Sơn Đồng.
Theo hồ sơ lưu trữ hộ khẩu xã Sơn Đồng có gần 9.000 nhân khẩu và hơn 40 dòng họ. Đa số phụ nữ sinh ở thế kỉ trước lấy tên cha làm họ. Sang thế kỉ này, tập tục này bắt đầu giảm dần. Tập tục đặt họ con gái theo tên cha được giữ gìn theo gia phả, nhưng để tránh những bất cập, mấy năm trở lại đây, họ con gái cũng được phép giữ nguyên họ cha.
Trên mảnh đất Việt này, nơi đâu cũng còn những tập tục truyền thống, gìn giữ nét văn hóa ấy chính là chưng cất hương đất, hồn quê cho mai sau. Sơn Đồng có nhiều họ lạ dù đang lùi xa về phía sau, nhưng câu ca dao dân gian vẫn cứ vang ngân nhẹ nhàng, man mát như chén trà mộc thơm mùi phảng phất: “Trai Sơn Đồng khéo tay đục tượng/Gái Sơn Đồng dẻo tay thếp bạc, thếp vàng”.
Theo Vũ Trang
PetroTimes
dotuanh
Từ khóa:
Ý kiến bình luận:
Hiện chưa có bình luận nào, hãy trở thành người đầu tiên bình luận cho bài biết này!
02 nội dung được Thanh tra Chính phủ chuyển hồ sơ sang Bộ Công an xem xét, điều tra, xử lý
Kim Dung - Dương Nguyễn
Tin đọc nhiều
Hòa Bình: Thành lập đảng bộ cấp xã mới
Phương Thảo
Biến thể XBB.1.16 lây nhanh, Bộ Y tế khuyến cáo khẩn
(ThanhtraVietNam) - Bộ Y tế cảnh báo nguy cơ gia tăng ca mắc COVID-19 tại Việt Nam sau kỳ nghỉ lễ 30/4 và 01/5 do biến thể phụ XBB.1.16 lây lan nhanh, dù chưa ghi nhận ca nặng. Trên thế giới, Thái Lan đối mặt đợt bùng phát với hơn 53.000 ca từ đầu năm, trong khi số ca toàn cầu giảm mạnh.
Lan Anh
Đồng Tháp: Tăng cường hậu kiểm các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm
(ThanhtraVietNam) - UBND tỉnh Đồng Tháp vừa có văn bản chỉ đạo các sở, ngành, huyện, thanh phố thuộc tỉnh tăng cường quản lý sản xuất, lưu thông thực phẩm.
Đình Thuyết
Tăng cường kiểm tra chống thực phẩm hàng giả
(ThanhtraVietNam) - Trước tình hình thực phẩm giả, kém chất lượng có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, UBND tỉnh Vĩnh Phúc vừa ban hành công văn chỉ đạo các sở, ngành và địa phương đồng loạt ra quân, siết chặt quản lý an toàn thực phẩm. Trọng tâm của đợt này là quyết liệt ngăn chặn thực phẩm giả, nhất là sữa giả và thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả, thông qua việc tăng cường thanh tra, kiểm tra toàn diện thị trường.
PV
Đẩy mạnh phòng, chống lãng phí thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
(ThanhtraVietNam) - Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long vừa ban hành Kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025.
Đình Thuyết
Ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý rủi ro lũ lụt
(ThanhtraVietNam) - Ngày 13/5/2025 - Hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia Phòng, chống thiên tai năm 2025, Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai phối hợp cùng tổ chức Plan International Việt Nam và Viện Chuyển đổi Môi trường và Xã hội (ISET) tổ chức hội thảo quốc gia với chủ đề “Ứng dụng khoa học, công nghệ trong quản lý rủi ro lũ lụt tại Việt Nam” tại TP. Phủ Lý, tỉnh Hà Nam.
M. Phương
Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm về an toàn thực phẩm
(ThanhtraVietNam) - Đây là một trong những biện pháp được UBND tỉnh Quảng Bình chỉ đạo đẩy mạnh trong thời gian tới nhằm tăng cường bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ độc và các bệnh truyền qua thực phẩm trên địa bàn.
Hoàng Minh
An Giang: Phường Núi Voi, thị xã Tịnh Biên nâng cấp tuyến đường giao thông nông thôn, hỗ trợ hộ nghèo
(ThanhtraVietNam) - Sáng ngày 11/05, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam cùng các đoàn thể hội nông dân phường Núi Voi, thị xã Tịnh Biên, tỉnh An Giang đã tổ chức đưa vào sử dụng công trình nâng cấp tuyến đường giao thông nông thôn Kênh đường Cầm.
PV
Vĩnh Phúc chỉ đạo "nóng": Siết chặt phòng ngừa, xử lý ô nhiễm môi trường
(ThanhtraVietNam) - UBND tỉnh Vĩnh Phúc vừa ban hành văn bản chỉ đạo hỏa tốc các sở, ban, ngành và địa phương tăng cường trách nhiệm, đẩy mạnh các giải pháp phòng ngừa, kiểm soát và xử lý nghiêm các hành vi gây ô nhiễm, vi phạm pháp luật về môi trường trên địa bàn tỉnh, nhằm khắc phục những tồn tại, thách thức đang đặt ra.
PV
Bắc Ninh đặt mục tiêu lọt Top 10 Chỉ số đổi mới sáng tạo quốc gia
(ThanhtraVietNam) - UBND tỉnh Bắc Ninh vừa ban hành kế hoạch chi tiết nhằm cải thiện và nâng cao Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) trong năm 2025 và các năm tiếp theo, với mục tiêu rõ ràng là lọt vào nhóm 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước về lĩnh vực này. Đây là nỗ lực nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.
PV
Mở thẻ tín dụng Bac A Bank là có quà - miễn phí thường niên, hoàn tiền "ngập ví"
(ThanhtraVietNam) - Cùng BAC A BANK khám phá cách sử dụng thẻ tín dụng tối ưu để biến mọi giao dịch chi tiêu thành cơ hội nhận Combo hoàn tiền & miễn phí thường niên 02 năm đầu tiên.
Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường
(ThanhtraVietNam) - Chính phủ mới ban hành Nghị quyết số 122/NQ-CP ban hành Kế hoạch thực hiện Kết luận số 81-KL/TW ngày 04/6/2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.
K. Dung
VietinBank nâng quy mô gói tín dụng, đẩy mạnh đầu tư lĩnh vực lâm, thủy sản
(ThanhtraVietNam) - Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại Nghị quyết số 46/NQ-CP ngày 08/3/2025, Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 01/3/2025 và chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, VietinBank đã đăng ký triển khai chương trình tín dụng ưu đãi lĩnh vực lâm, thủy sản quy mô lên tới 12.000 tỷ đồng, góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
VietinBank
