Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Trong bối cảnh hệ thống chính trị đang được sắp xếp lại theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân (dự án Luật) không chỉ mang ý nghĩa pháp lý mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và củng cố niềm tin của nhân dân.

Dự án Luật được xây dựng trong bối cảnh đặc biệt, gắn liền với việc thực hiện các Nghị quyết số 27-NQ/TW, 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII và các Kết luận số 126-KL/TW, 127-KL/TW của Bộ Chính trị. Những văn bản này nhấn mạnh yêu cầu đổi mới tổ chức bộ máy hệ thống chính trị, trong đó việc sắp xếp chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp là một nội dung trọng tâm. Theo đó, dự án Luật sửa đổi 47/98 điều của Luật hiện hành, tập trung vào việc lược bỏ các quy định liên quan đến chính quyền cấp huyện trong công tác bầu cử, đồng thời điều chỉnh các thủ tục để phù hợp với cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ 2026-2031, dự kiến diễn ra vào tháng 3/2026.

Một điểm nhấn quan trọng là tính cấp bách của dự án Luật, được đề xuất thông qua theo trình tự, thủ tục rút gọn tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội (tháng 5/2025). Việc này không chỉ đảm bảo sự đồng bộ với Hiến pháp (đang được sửa đổi) mà còn tạo điều kiện để kịp thời khắc phục các bất cập trong Luật hiện hành, như thời gian kéo dài của quy trình bầu cử hay các quy định chưa phù hợp với thực tiễn sau khi sáp nhập đơn vị hành chính.

Dự án Luật tập trung vào ba nhóm nội dung sửa đổi nổi bật:

Điều chỉnh mô hình chính quyền địa phương 2 cấp: Các quy định liên quan đến cơ cấu, chức năng của chính quyền cấp huyện trong công tác bầu cử được lược bỏ. Thay vào đó, Ủy ban nhân dân cấp xã được giao trách nhiệm xác định khu vực bỏ phiếu, với sự kiểm tra, giám sát từ cấp tỉnh. Quy định này nhằm tăng tính chủ động cho cấp xã, đồng thời đảm bảo sự thống nhất trong quản lý bầu cử.  

Rút ngắn thời gian quy trình bầu cử: Dự án Luật đề xuất giảm thời gian từ khi nộp hồ sơ ứng cử đến ngày bầu cử từ 70 ngày xuống còn 42 ngày, rút ngắn ở các bước như hiệp thương, tiếp nhận khiếu nại và giải quyết khiếu nại. Mặc dù điều này giúp tiết kiệm thời gian và chi phí, Ủy ban Dân Nguyện và Giám sát  đã đề nghị cân nhắc tính khả thi, đặc biệt là thời gian chuẩn bị hồ sơ ứng cử và giải quyết khiếu nại, để tránh ảnh hưởng đến chất lượng bầu cử.  

Bổ sung các quy định linh hoạt: Dự án Luật mở rộng các hình thức vận động bầu cử (trực tiếp, trực tuyến, kết hợp), bổ sung đại diện Đoàn đại biểu Quốc hội vào Ủy ban bầu cử cấp tỉnh và quy định về chuyển hồ sơ ứng cử trong trường hợp luân chuyển cán bộ. Những sửa đổi này nhằm ứng phó với các tình huống bất ngờ như thiên tai, dịch bệnh, đồng thời đảm bảo tính công bằng và minh bạch.

Việc sửa đổi Luật thể hiện sự quán triệt các chủ trương của Đảng về đổi mới tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội, đảm bảo lựa chọn được những đại biểu xứng đáng đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Đồng thời, dự án Luật góp phần củng cố tính hợp hiến, hợp pháp và đồng bộ của hệ thống pháp luật, đặc biệt trong bối cảnh nhiều đạo luật liên quan như Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng đang được rà soát, sửa đổi.

Hơn nữa, việc áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn để ban hành Luật thể hiện sự linh hoạt và quyết đoán của Quốc hội trong việc giải quyết các vấn đề cấp bách. Tuy nhiên, như Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đã nhấn mạnh, cần đảm bảo rằng các sửa đổi chỉ tập trung vào những nội dung thực sự cần thiết, kế thừa các quy định đang phát huy hiệu quả và tránh quy định mang tính hình thức.

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân là một bước đi chiến lược, đáp ứng yêu cầu đổi mới hệ thống chính trị và hoàn thiện pháp luật về bầu cử. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần trách nhiệm cao, dự án Luật hứa hẹn sẽ tạo nền tảng vững chắc cho cuộc bầu cử năm 2026, góp phần nâng cao chất lượng đại biểu và củng cố niềm tin của nhân dân vào hệ thống chính trị. Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả, Quốc hội cần tiếp tục thảo luận kỹ lưỡng về phạm vi sửa đổi, tính đồng bộ với các luật khác và thời gian thực hiện các quy trình bầu cử./.