Trạm hoa tiêu Long An. Nguồn ảnh: ITN

Liên quan đến việc thực hiện pháp luật về phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí tại Tổng công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Nam (gọi tắt là VMSS), qua công tác thanh tra từ ngày 14/6/2023 đến ngày 14/8/2023, Bộ Giao thông vận tải đã phát hiện và chỉ ra nhiều hạn chế của VMSS, nhất là trong công tác đầu tư, mua sắm, sửa chữa và đầu tư chưa hiệu quả một số dự án.

Được biết, trên cơ sở tài liệu, hồ sơ pháp lý quá trình đầu tư dự án do VMSS cung cấp, trong toàn bộ quá trình lập, thẩm định, phê duyệt và triển khai các bước thực hiện dự án, cơ bản được Hội đồng thành viên (HĐTV) VMSS thực hiện theo chức trách nhiệm vụ và quyền hạn của HĐTV; Tổng Giám đốc hoặc người được Tổng Giám đốc ủy quyền trình HĐTV các nội dung liên quan đến các bước thực hiện dự án, HĐTV tiến hành họp, hoặc xin ý kiến các thành viên HĐTV ra nghị quyết, quyết định phê duyệt.

Hạn chế trong công tác đầu tư, mua sắm, sửa chữa

Liên quan đến Dự án đầu tư phương tiện thay thả phao cho Công ty Bảo đảm An toàn hàng hải Đông Nam Bộ - Cửu Long 02: Đây là dự án có tổng mức đầu tư ban đầu là 19,5 tỷ đồng; tổng mức đầu tư điều chỉnh là khoảng 15 tỷ đồng. Tổng dự toán là 15,201 tỷ đồng; phê duyệt quyết toán tháng 04/2020 là 14,819 tỷ đồng (trong đó giá trị mua tàu: 14,55 tỷ đồng). Theo báo cáo của VMSS, tàu Cửu Long 02 sau khi đưa vào hoạt động đảm bảo tốt hiệu quả đầu tư.

Tuy nhiên, qua kiểm tra cho thấy:

Tại Gói thầu số 1 (Tư vấn lập dự án), Tờ trình số 2656/TT-TCTBĐATHHMN ngày 30/8/2018 đề nghị phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu (KQLCNT) với hình thức "Chỉ định thầu rút gọn". Song, Quyết định phê duyệt số 2822/QĐ-TCTBĐATHHMN ngày 18/9/2018 do HĐTV ký duyệt theo hình thức "Chào hàng cạnh tranh". Về việc này, đơn vị xác nhận nguyên nhân của nội dung này do lỗi đánh máy, trong quá trình thực hiện, đơn vị đã tuân thủ theo quy định về đấu thầu đối với gói thầu tư vấn.

Về việc Tư vấn lập dự án tính giá trị tàu cũ, tính tàu còn thời gian sử dụng tối thiểu 7 năm 8 tháng, còn khấu hao >60% so với phương tiện đóng mới, Đoàn Thanh tra của Bộ Giao thông vận tải xác định: Tư vấn lập dự án chưa dự tính chi phí bảo trì hàng năm và các chi phí cần thiết khác trong chi phí vòng đời dự án vào trong thuyết minh lập dự án chưa có cơ sở. (Hiện nay, chưa có quy định cụ thể về phương pháp lập phương án tính toán chi phí đầu tư đối với tàu cũ nên chưa đủ cơ sở để đánh giá phương pháp tính toán chi phí đầu tư là đúng hay sai.)

Tại Gói thầu số 3 - Tư vấn thẩm định hồ sơ mời thầu (HSMT) và thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu (KQLCNT): Công ty cổ phần Tư vấn quản lý dự án Sao Việt (viết tắt là Công ty Sao Việt) có chức năng tư vấn lập HSMT và đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT). Tuy nhiên, qua kiểm tra Hồ sơ năng lực đính kèm, Sao Việt chưa thực hiện Hợp đồng tương tự về thẩm tra và đánh giá HSDT. Theo báo cáo giải trình của đơn vị, Đoàn Thanh tra xác định đơn vị có đính kèm Hợp đồng tương tự về tư vấn thẩm định HSMT và KQLCNT số 1719/2018/HĐ-TV ngày 31/7/2018 về tư vấn thẩm định HSMT và KQLCNT công trình Sửa chữa các tuyến đường thuộc địa phận Vũng Tàu - Đất Đỏ - Châu Đức năm 2018 và sửa chữa một số cầu trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, hợp đồng này không có tính chất tương tự về lập HSMT và đánh giá HSDT gói thầu mua sắm hàng hóa.

Tại Gói thầu số 4 (Thẩm định giá): Đơn vị lập và duyệt gói thầu thẩm định giá sau khi có kết quả đấu thầu là không có căn cứ, không cần thiết. Giá gói thầu là 100 triệu đang lấy theo giá tạm tính trong dự toán được duyệt, chưa lập và duyệt chi tiết làm cơ sở chỉ định thầu và ký hợp đồng. Về nội dung này, VMSS có giải trình rằng: Trong quá trình thương thảo, VMSS đề nghị Nhà thầu ký Hợp đồng trọn gói 100 triệu đồng, nhằm tiết kiệm ngân sách nhà nước.

Bên cạnh những hạn chế trên, Hồ sơ trình phê duyệt quyết toán của VMSS còn bị chậm theo quy định tại Điều 22 Thông tư số 09/2016/TT-BTC ngày 18/01/2016 của Bộ Tài chính quy định về quyết toán dự án hoàn thành thuộc nguồn vốn nhà nước. VMSS không thực hiện thẩm tra trước khi phê duyệt quyết toán đối với Dự án sau khi hoàn thành theo quy định tại điểm c, khoản 2 điều 9, Thông tư số 09/2016/TT-BTC quy định về quyết toán dự án hoàn thành thuộc nguồn vốn nhà nước.

Đầu tư Dự án xây dựng Trạm hoa tiêu Long An chưa hiệu quả gây lãng phí nguồn vốn nhà nước

Trạm hoa tiêu Long An (do Công ty TNHH MTV Hoa tiêu hàng hải khu vực I là chủ đầu tư) có tổng mức đầu tư được duyệt là 32,315 tỷ đồng với quy mô đầu tư: Nhà văn phòng (01 trệt, 680 m2), nhà để xe, nhà bảo vệ, cầu tàu, kè bảo vệ bờ, cột ăng ten, hạ tầng kết nối khu vực...

Đoàn Thanh tra xác định việc đầu tư Trạm Hoa tiêu Long An là cần thiết, có tầm nhìn chiến lược, mục tiêu đầu tư phù hợp với tình hình thực tế của Công ty và chiếm lĩnh thị trường hoa tiêu trong khu vực. Theo đơn vị báo cáo giá trị tài sản hiện tại tăng do giá đất tăng khoảng 03 lần theo Thông báo giá đất của UBND tỉnh Long An và nhiều lần so với giá thị trường do khu vực xung quanh đã đầu tư dự án khu đô thị.

Tuy nhiên, dự án chậm tiến độ so với kế hoạch 4 năm, phải điều chỉnh tiến độ. Công tác khảo sát lập dự án của tư vấn còn hạn chế; điện ba pha chưa có để vận hành hệ thống máy móc thiết bị thông tin liên lạc.

Đặc biệt, Cụm cảng quốc tế Đồng Tâm - Long An chưa hoàn thành nên lưu lượng tàu ra, vào khu vực cụm cảng còn thấp, dẫn đến nhân viên hoa tiêu không thường xuyên trực ở trạm.

Công ty TNHH MTV Hoa tiêu khu vực I sử dụng chưa hết công năng dự án. Số lượng nhân viên hoa tiêu đang sử dụng trạm làm nơi ở chưa nhiều nên hiệu quả đầu tư dự án chưa cao - đây cũng là nguyên nhân gây thất thoát, lãng phí nguồn vốn nhà nước.

Liên quan đến một số gói thầu mua sắm một số thiết bị: Năm 2021, 2022 VMSS thực hiện 05 gói thầu mua sắm mới đèn biển, pin năng lượng mặt trời, đèn Led. VMSS chỉ định thầu cho Công ty cổ phần Thiết bị báo hiệu hàng hải miền Nam (là Công ty con của VMSS, VMSS nắm giữ 93,58% vốn điều lệ) thực hiện các gói thầu này.

Tuy nhiên, VMSS chưa xây dựng, ban hành Quy định về lựa chọn nhà thầu cung cấp nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu, vật tư, dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn để bảo đảm tính liên tục cho hoạt động sản xuất, kinh doanh và mua sắm nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của doanh nghiệp nhà nước theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Luật Đấu thầu năm 2013.