Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Trong một bài diễn văn về chính sách đối ngoại thường niên vào năm 2009, Trưởng đặc khu hành chính Hong Kong Donald Tsang từng cho biết trong thời gian đương chức (từ khi được bổ nhiệm đến hết ngày 30/6/2012), tới thăm Đài Loan là nguyện vọng chân thành của ông.Trưởng đặc khu hành chính Hong Kong Donald Tsang. Ảnh minh họa: cnbc.Ngay sau tuyên bố trên, nhiều người kỳ vọng một chuyến thăm của Trưởng đặc khu hành chính Hong Kong tới Đài Loan sẽ mở ra cơ hội hoàn hảo để thiết lập lãnh dự quán Hong Kong tại Đài Bắc.

Cuối năm 2011, khi Trung tâm văn hóa, thương mại và kinh tế của Hong Kong ở Đài Bắc chính thức mở cửa, KMT gửi lời mời chính thức tới văn phòng của ông Tsang để tới thăm hòn đảo. Tuy nhiên, đáng tiếc, thời điểm này Trưởng đặc khu Hong Kong có vẻ không mặn mà với chuyến thăm mà ông từng đề cập tới trước đó. Do đó, phía Hong Kong đã từ chối lời mời trên. Lý do không phải xuất phát từ phía Hong Kong hay Đài Loan mà có vẻ như bắt nguồn từ Đại lục nhiều hơn.

Một chuyến công du tới Đài Loan của ông Tsang là vấn đề hệ trọng và phức tạp bởi Bắc Kinh không công nhận tính hợp pháp của Chính phủ Đài Loan, trong khi đó, Hong Kong là Đặc khu hành chính trực thuộc Đại lục. Trong trường hợp ông Tsang được “bật đèn xanh” để có một chuyến công du tới Đài Loan, thì việc ông sẽ chào hỏi, xưng hô với các quan chức Đài Loan như thế nào thực sự là một vấn đề hóc búa và nhạy cảm.

Mở rộng hơn ra, làm để nào để tổ chức các nghi thức ngoại giao phù hợp trong các cuộc gặp, các chuyến thăm giữa hai bờ eo biển Đài Loan nhằm tránh tạo ra những tình huống nguy hiểm làm tổn hại đến quan hệ các bên vẫn là một bài toán khó đưa ra lời giải vẹn toàn.

Thực tế, những vấn đề liên quan đến các nghi thức ngoại giao như trên đang cản trở quan hệ giữa Hong Kong và Đài Loan dù cả hai dường như đều có ý muốn nâng cấp quan hệ.

Còn nhớ, năm 2010, khi ông Chen Yunlin, Chủ tịch Hiệp Hội quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan, tới thăm hòn đảo, từng gặp phải tình huống nhạy cảm liên quan đến các nghi thức ngoại giao giữa hai bên. Tới thăm Đài Loan, ông Chen Yunlin đơn giản chỉ dùng từ “ngài” để xưng hô với lãnh đạo hòn đảo, Ma Ying-jeou. Không khó để hiểu tại sao cách xưng hô này khiến nhiều người Đài Loan thấy khó chịu và bực bội.
Trong khi đó, với chức danh là Trưởng đặc khu Hong Kong, ông Tsang có địa vị ngang với một chủ tịch tỉnh hoặc một Bộ trưởng trong bộ máy chính quyền Đại lục.

Do đó, Bắc Kinh, cùng với chính sách “một Trung Quốc” đương nhiên cho rằng một chuyến thăm có thể xảy ra giữa giới lãnh đạo Hong Kong và Đài Loan chỉ được diễn ra theo nghi thức ngoại giao như là hai Đặc khu hành chính với nhau.

Theo định hướng này của chính quyền trung ương, năm 2009, Tsang từng tuyên bố: “Hong Kong có thể giảng giải, phân tích và chỉ cho Đài Loan thấy nguyên tắc “một quốc gia, hai chế độ” đang được áp dụng như thế nào ở thành phố này.
Về phía Đài Loan, vốn đang nỗ lực duy trì tồn tại độc lập đối với Đại lục suốt 6 thế kỷ qua, học thuyết Đặng Tiểu Bình chưa bao giờ là một lựa chọn được họ để ý tới.

Tuy nhiên, bất chấp những rủi ro rõ ràng mà chuyến thăm của Tsang có thể mang lại, KMT vẫn luôn có ý hoan nghênh Trưởng đặc khu Hong Kong đến thăm đảo.

Lý giải nguyên nhân, một Giáo sư họ Chen làm việc tại ĐH Quốc gia Đài Loan nhấn mạnh với Asia Times rằng ông Ma cảm thấy chuyến thăm Đài Loan bởi lãnh đạo Hong Kong sẽ giúp “tô điểm” cho hình ảnh toàn cầu của Đài Loan.

“Mục đích của Chủ tịch Ma là muốn mở rộng vai trò của ông trên sân khấu chính trị thế giới với cầu nối là Hong Kong. Đài Loan muốn trở thành thành viên của Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và đang nỗ lực để đạt được mục tiêu trên. Washington cũng bật đèn xanh cho nó. Tuy nhiên, đây là một sân chơi ngoại giao phức tạp”.

”Hong Kong là một thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới và có đủ tư cách tự ký kết các hiệp định, thỏa thuận thương mại tự do. Đài Loan cũng muốn được như thế. Do đó, thông qua quan hệ hợp thức với Hong Kong, Tổng thống Ma có thể chứng minh với Bắc Kinh rằng Đài Loan cũng như Hong Kong, có thể giành được một vài địa vị quốc tế”, ông Chen cho hay.

Cũng theo ông Chen, Trưởng Đặc khu Hong Kong có một số lý do chính đáng để nên ghé thăm Đài Bắc.

“Trong những tháng gần đây, quan hệ giữa Hong Kong và Bắc Kinh khá căng thẳng chủ yếu liên quan đến cảm giác khó chịu của người Hong Kong khi nhận thấy thành phố của họ tràn ngập người Đại lục. Nhiều người quan ngại khi nhận thấy ông Tsang dường như là một con rối của Bắc Kinh. Do đó, một chuyến công du tới Đài Loan của có thể giúp ông Tsang chứng minh với người dân Hông Kong rằng ông hoàn toàn có thực quyền để có khả năng bảo vệ và mang lại lợi ích cho người dân của ông”.

Ngoài ra, ông Chen còn cho hay Hong Kong từng duy trì quan hệ gần gũi với Đài Loan trước khi thành phố được trao trả về với Trung Quốc Đại lục năm 1997 từ Anh. Tuy nhiên, sau đó, quan hệ giữa hai bên dần dần trở nên xa cách bởi căng thẳng giữa Bắc Kinh và Đài Bắc. Do đó, với một chuyến thăm tới Đài Bắc, Tsang có thể khôi phục và làm ấm lại quan hệ kinh tế cũng như văn hóa giữa hai bên. Tuy nhiên, theo Giáo sư Chen, giới lãnh đạo Trung Quốc đang cản trở Đài Loan và Hong Kong xích lại gần nhau.

“Bắc Kinh xem cả Hong Kong và Đài Loan như là Đặc Khu hành chính của họ. Do đó, quan hệ giữa các Đăc khu hành chính không được thân mật hơn quan hệ tương ứng với Bắc Kinh”.

Tuy nhiên, vẫn có một khả năng không phải là không thể xảy ra rằng Bắc Kinh có thể hoan nghênh chuyến công du của Tsang tới Đài Loan.

Năm 2006, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào từng chính thức thông báo thiết lập một nhóm học giả có nhiệm vụ chính là tìm ra “con đường” có thể giúp dung hòa học thuyết “một quốc gia, hai chế độ” mà Đài Loan luôn phản đối và chính sách “quan hệ quốc gia với quốc gia đặc biệt” mà Đài Loan theo đuổi nhưng bị Đảng Cộng Sản Trung Quốc “hắt hủi”nhằm để cải thiện quan hệ hai bờ eo biển.

Sau đó, nhiệm vụ này có thành công hay không thì không ai biết chắc nhưng rõ ràng Bắc Kinh đã có vài thay đổi đáng kể trong cách đối đãi với Đài Loan.

Phương pháp tiếp cận của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào đối với Đài Loan với ưu tiên đưa các vấn đề đơn giản ra đàm phán trước tiên, nhằm tháo gỡ những khó khăn và bất đồng chính trị giữa hai bên, đã gặt hái được thành công nhất định.

Những diễn biến xung quanh cuộc bầu cử lãnh đạo và lập pháp Đài Loan hồi tháng giêng vừa qua chỉ ra nhiều dấu hiệu cho thấy nhóm học giả của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào đã tìm ra những cách tiếp cận sáng tạo trước Đài Loan.

Trong quá khứ, các phương tiện truyền thông Trung Quốc không bao giờ được phép sử dụng cụm từ “lãnh đạo” và “lập pháp” khi đề cập đến đời sống chính trị của Đài Loan mà không đặt chúng vào dầu nháy. Tuy nhiên, trong và sau cuộc bầu cử mới diễn ra ở Đài Loan hồi tháng 1 vừa qua, các tờ báo chính thống của Đại lục như Global Times đã bỏ quy chuẩn này.

Điều này chứng tỏ, nếu các cơ quan truyền thông chính thống của Bắc Kinh có thể gọi ông Ma là “lãnh đạo” Đài Loan thì các chính trị gia Đại lục như Tsang cũng có thể xưng hô tương tự như vậy khi đến thăm Đài Loan

Do đó, với vị trí là Trưởng Đặc khu Hong Kong, chuyến thăm Đài Bắc của ông Tsang cũng có thể được nhìn nhận dựa trên phương pháp tiếp cận của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào khi nó có khả năng giúp điều chỉnh các quy ước và nghi thức ngoại giao trong các cuộc gặp giữa giới chức hai bờ eo biển.

Nhờ vậy, nó sẽ mở đường cho các quan chức cấp cao của Đại lục tới thăm Đài Loan và ngược lại, các quan chức cấp cao của Đài Loan tới thăm Bắc Kinh.

Thực tế là, theo Giáo sư Chen, trong bối cảnh Trung Quốc sắp diễn ra cuộc chuyển giao quyền lãnh đạo hệ trọng, Bắc Kinh dường như nhận thấy rằng việc ủng hộ Tsang thăm Đài Bắc trong thời điểm này là quá nguy hiểm. Nếu ông Tsang phát ngôn bất cứ điều gì nhạy cảm tại đây, dù là vô ý, trong đó, nhạy cảm nhất là phát ngôn có ý công nhận sự độc lập của Đài Loan, thì đời sống chính trị của Trung Quốc chắc chắn bị tác động không nhỏ. Một trong những nguy cơ đáng ngại là nó sẽ tạo cơ hội cho các chính trị gia cánh tả Trung Quốc và những người theo chủ nghĩa dân tộc chỉ trích chuyến thăm của Tsang như là hành động phản quốc. Do đó, những thành tựu mà phương pháp tiếp cận hai bờ eo biển của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào sẽ đổ xuống sông xuống biển./.

Theo Bạch Dương (Báo Đất việt)