Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm đặc biệt đến công tác thanh tra, coi đây là một công cụ thiết yếu trong hoạt động lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước. Những chỉ dẫn của Người không chỉ đặt nền móng cho sự ra đời và phát triển của ngành Thanh tra Việt Nam mà còn là di sản tư tưởng quý báu, kim chỉ nam cho mọi hoạt động của ngành. Trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân ta đang đẩy mạnh công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tăng cường phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, việc nghiên cứu và vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác thanh tra càng có ý nghĩa sâu sắc.

Ngay từ những ngày đầu thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thấy rõ tầm quan trọng của công tác thanh tra. Ngày 23 tháng 11 năm 1945, Người đã ký Sắc lệnh số 64-SL thành lập Ban Thanh tra Đặc biệt – tổ chức tiền thân của ngành Thanh tra Việt Nam ngày nay. Đây là minh chứng cho tầm nhìn chiến lược và sự quan tâm sâu sắc của Người đối với việc kiểm tra, giám sát quyền lực, đảm bảo sự trong sạch, vững mạnh của bộ máy nhà nước.

Chủ tịch Hồ Chí Minh với cụ Bùi Bằng Đoàn và Đại tướng Võ Nguyên Giáp (năm 1948). Ảnh tư liệu

Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò, vị trí của công tác thanh tra

Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, công tác thanh tra giữ một vị trí vô cùng quan trọng, là một chức năng thiết yếu của quản lý nhà nước. Người đã nhiều lần nhấn mạnh vai trò của thanh tra thông qua những hình ảnh ví von giản dị mà sâu sắc.

Một là, "Thanh tra là tai mắt của trên". Theo Người, công tác thanh tra giúp cho Đảng và Chính phủ "nghe được, thấy được" tình hình thực tế ở các cấp, các ngành, các địa phương một cách khách quan, trung thực. Thông qua thanh tra, cấp trên có thể kiểm tra việc chấp hành đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, từ đó có những chỉ đạo kịp thời, sát đúng. Người từng nói: “Nếu như Trung ương Đảng, Chính phủ có nghị quyết, chỉ thị đưa về các ngành, các địa phương, kết quả thế nào không có thanh tra khó mà biết được địa phương nào làm tốt, làm vừa, làm xấu, có làm hay không làm trên không biết; địa phương nhiều khi tự mình cũng không biết; trên không thấu dưới, dưới không thấu trên.” Lời dạy này cũng được ghi nhận trong nhiều tài liệu khác, khẳng định vai trò thông tin và giám sát của công tác thanh tra đối với cấp lãnh đạo.

Hai là, "Thanh tra là người bạn của dưới". Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ nhìn nhận thanh tra ở góc độ giám sát từ trên xuống mà còn nhấn mạnh vai trò hỗ trợ, giúp đỡ của thanh tra đối với cấp dưới và nhân dân. Thanh tra giúp các cơ quan, đơn vị, địa phương phát hiện những thiếu sót, khuyết điểm trong quá trình thực thi nhiệm vụ để kịp thời sửa chữa, uốn nắn. Đồng thời, thanh tra cũng là nơi để nhân dân phản ánh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Người căn dặn: "Cán bộ thanh tra giúp trên hiểu biết tình hình địa phương và cấp dưới, đồng thời cũng giúp cho các cấp địa phương kịp thời sửa chữa uốn nắn nếu làm sai hoặc làm chậm. Cho nên trách nhiệm của công tác thanh tra là quan trọng." Quan điểm này nhấn mạnh tính xây dựng và hỗ trợ của công tác thanh tra.

Thông qua việc thực hiện tốt hai vai trò trên, công tác thanh tra góp phần quan trọng vào việc củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, làm cho dân tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước.

Mục đích của công tác thanh tra theo tư tưởng Hồ Chí Minh

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định rõ ràng mục đích của công tác thanh tra, hướng vào việc phục vụ lợi ích của cách mạng, của nhân dân.

Thứ nhất, đảm bảo đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước được chấp hành nghiêm. Đây là mục tiêu bao trùm và quan trọng nhất. Người yêu cầu công tác thanh tra phải theo dõi, xem xét việc chấp hành đúng đắn đường lối, chính sách, nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Chính phủ. Tại Hội nghị tổng kết công tác thanh tra toàn miền Bắc năm 1961, Bác Hồ chỉ rõ: "Thanh tra là một nhiệm vụ vẻ vang và quan trọng; nó theo dõi, xem xét việc chấp hành đúng đắn đường lối, chính sách, nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Chính phủ”.

Thứ hai, phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, tham ô, lãng phí, quan liêu. Ngay trong Sắc lệnh số 64-SL ngày 23/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã giao cho Ban Thanh tra Đặc biệt nhiệm vụ "đi giám sát tất cả các công việc và các nhân viên của Ủy ban nhân dân và các cơ quan của Chính phủ", "điều tra, hỏi chứng", "đình chức, bắt giam bất cứ nhân viên nào trong Ủy ban nhân dân hay Chính phủ đã phạm lỗi". Người coi tham ô, lãng phí, quan liêu là "giặc nội xâm", là những căn bệnh nguy hiểm đe dọa sự tồn vong của chế độ. Do đó, thanh tra phải là công cụ sắc bén để đấu tranh chống lại những tiêu cực này.

Thứ ba, giải quyết kịp thời, đúng đắn khiếu nại, tố cáo của nhân dân, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của nhân dân. Người căn dặn: "Đồng bào có oan ức mới khiếu nại hoặc vì chưa hiểu rõ chính sách của Đảng và Chính phủ mà khiếu nại. Ta phải giải quyết nhanh, tốt, quan hệ giữa nhân dân với Đảng và Chính phủ càng được củng cố tốt hơn”. Người cũng yêu cầu một trong những nhiệm vụ quan trọng của công tác thanh tra là “nhận các đơn khiếu nại của Nhân dân”.

Thứ tư, góp phần xây dựng bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Thông qua hoạt động thanh tra, những yếu kém trong quản lý, những lỗ hổng trong cơ chế, chính sách được phát hiện và kiến nghị khắc phục, góp phần làm cho bộ máy nhà nước ngày càng tinh gọn, hoạt động hiệu quả hơn.

Tài liệu tham khảo:

1.     https://thanhtra.haiphong.gov.vn/Tin-tuc---su-kien/Chu-tich-Ho-Chi-Minh-voi-cong-tac-thanh-tra-60327.html;

2.     Sở Ngoại Vụ Phú Thọ, "Những lời dạy của Bác Hồ về công tác thanh tra";

3.     Thanh tra thành phố Cần Thơ, "Những lời dạy quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong công tác thanh tra";

4.     Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà Tĩnh, "Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ thanh tra";

5.     thanhtra.com.vn, "Chủ tịch Hồ Chí Minh với công tác thanh tra", "Ngành Thanh tra làm theo lời Bác dạy";

6.     hochiminh.vn, "Thanh tra là “tai mắt của trên, bạn của dưới” - Hồ Chí Minh";

7.     Thanhuytphcm.vn, "Cán bộ Thanh tra phải rèn luyện đạo đức cách mạng, hết lòng, hết sức vì nhiệm vụ".