Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Một số doanh nghiệp đầu tư nước ngoài phải đưa lao động kỹ thuật từ nước họ sang hay thuê các nước khác. Còn với các doanh nghiệp Việt Nam, thì nhiều nhà quản lý, chuyên gia kinh tế đã cảnh báo là phải nhanh chóng tạo dựng một lực lượng lao động  mới, hay nói kiểu chữ nghĩa là tái cơ cấu nguồn lực. Có làm được việc này mới đáp ứng được những yêu cầu của một nền kinh tế đang đẩy mạnh phát triển theo hướng bền vững và mở rộng hội nhập. Bởi vì nhân lực luôn đóng vai trò  quan trọng trong sản xuất, kinh doanh, như người ta quen nói, muốn phát triển kinh tế rất cần nhân vật lực. Vật lực là tiền vốn, là nguyên vật liệu, tất nhiên phải cần có, nhưng cần hơn hết bao giờ cũng phải là người làm việc, là nhân lực. Đó là nói với ý hiểu  thông  thường về nền kinh tế giả như chỉ thuần người trong nước với nhau, kiểu trâu ta ăn cỏ đồng ta, cày ruộng quê ta. Chứ trước thực tế đang mở rộng việc hội nhập kinh tế với thế giới, theo Hiệp định thương mại thế giới (WTO) và mười mấy hiệp định thương mại song phương (FTA) ta đã ký tham gia, rồi sắp tới là sự hình thành cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC), là Hiệp định thương mại xuyên Thái bình dương  (TPP), các  doanh nghiệp nước nhà không cải thiện nguồn nhân lực thì sẽ khó tồn tại, phát triển tại chỗ, càng khó cạnh tranh trên thị trường trong nước cũng như toàn cầu với các doanh nghiệp nước ngoài.

Tất nhiên, nâng cao trình độ nhân lực, đâu dễ tìm được lời giải cho bài toán khó đó. Vấn đề là lao động có tay nghề cao và làm thế nào để tăng năng suất lao động. Mặt khác, có lao động giỏi rồi lại cần có những người biết quản lý và sử dụng lao động, tổ chức bộ máy điều hành công việc sao cho hiệu quả nhất, khắc phục tình hình hiện nay là đang thiếu những chuyên gia, nhà quản lý giỏi trong sử dụng lao động. Việt Nam vẫn đang đứng trước tình trạng vừa thừa vừa thiếu lao động, không thể tái cơ cấu nền kinh tế thành công khi xem nhẹ yếu tố tái cơ cấu nguồn nhân lực để có nguồn lao động chất lượng cao phù hợp với phát triển kinh tế bền vững và mở rộng hội nhập. Thực ra thì từ vài ba năm qua ta cũng đã có chương trình tái cơ cấu nguồn lực đi liền với tái cơ cấu kinh tế, nhưng kết quả chưa được bao năm. Mà chất lượng lao động yếu kém và cơ cấu không phù hợp là do nhiều nguyên nhân từ phương hướng, đến đào tạo, sử dụng, quản lý lao động. Trong khi nền kinh tế rất cần công nhân có tay nghề cao, thì quy mô, cách thức đào tạo nghề lại dậm chân tại chỗ, cung, cầu không tìm hiểu nhau, đặt hàng với nhau, nên rất nhiều người tốt nghiệp các trường dạy nghề và đại học không có việc làm.

Khi mở rộng hội nhập, để tồn tại, cạnh tranh các doanh nghiệp cần một nguồn nhân lực chất lượng thì mới không bị các doanh nghiệp nước ngoài lấn lướt. Cũng theo các hiệp định thương mại nhất là với AEC, sự chuyển dịch lao động sẽ không chỉ được chấp nhận, mà nhiều phần còn ồ ạt dịch chuyển, các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài sẽ thoải mái tiếp nhận hay đem lao động các nước sang làm việc ở nước ta, giảm  bớt đi nhiều việc tuyển dụng lao động tại chỗ, đẩy tăng số lao động thất nghiệp mà chính các doanh nghiệp trong nước vì sự tồn tại, phát triển, cạnh tranh cũng không thể tuyển dụng những lao động kém kỹ thuật, mà thay bằng tuyển dụng lao động các nước cho phù hợp. Sự lệch pha cung cầu, dôi dư lao động sẽ đặt ra những vấn đề xã hội hết sức phức tạp dẫn đến nhiều sự thua kém của kinh tế xã hội nước ta. Trong cạnh tranh của hội nhập, vấn đề về nguồn nhân lực bao gồm cả việc những lao động giỏi của nước ta sẽ vì mức lương, chính sách đãi ngộ mà bỏ các doanh nghiệp trong nước chạy sang tìm việc ở các nước, hoặc đến làm việc có lương cao tại các doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động kinh doanh ở Việt Nam. Các nhà đầu tư nước ngoài có thể rộng tay thu nhận lao động giỏi của Việt Nam vì tiềm lực tài chính của họ mạnh và vì họ biết quản lý và sử dụng hiệu quả lao động, đem lại năng suất cao, nên chỉ có lợi chứ không bị thua thiệt. Trong khi đó các doanh nghiệp Việt Nam yếu về tiền vốn, kém về quản lý tổ chức, nên không dám thu nhận hoặc không thể giữ được những nhà điều hành giỏi, lao động có kỹ thuật. Nên vấn đề đặt ra là việc quản lý nguồn nhân lực của các doanh nghiệp Việt Nam cần phải cải tiến, tiếp cận yếu tố mới, tự mình thiếu, không tìm được nhà quản lý giỏi là người nước mình, thì phải thuê các chuyên gia nước ngoài, đa dạng hoá quốc gia đội ngũ quản lý lao động.

Đa quốc gia nguồn nhân lực quản lý

Tuy nhiên, việc tái cơ cấu nguồn nhân lực ngay trong nước là yếu tố tốt nhất cho sự phát triển bền vững, vừa tạo công ăn việc làm cho người lao động trong nước, vừa dễ hơn cho các doanh nghiệp nội địa trong đối xử với các chuyên gia vì sử dụng người nước ngoài không chỉ phải thù lao cao, mà còn liên quan đến môi trường làm việc, ngôn ngữ bất đồng. Cần ý thức một điều là cùng với đầu tư máy móc thiết bị phát triển công nghệ để đem lại hiệu quả sản xuất kinh doanh cao, thì cũng cần phải có chiến lược phát triển nguồn nhân lực để tăng năng suất lao động trên cơ sở đào tạo kỹ năng đa dạng và chuyên nghiệp, trả lương phù hợp theo khả năng, năng lực đóng góp của công nhân và những chuyên gia quản lý lao động, quản trị doanh nghiệp. Về phần nhà nước, cần có những chính sách, biện pháp hướng dẫn hỗ trợ doanh nghiệp về đào tạo nguốn nhân lực, đồng thời cũng cần xem xét, chỉnh sửa các quy định luật pháp về lao động sao cho phù hợp với tái cơ cấu nguồn nhân lực.

  Trung Vũ