Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Trong Xuân Mậu Tuất 2018, các đền, chùa lớn đều phát loa thông báo, khuyến cáo người dân không rải tiền lẻ; Ngân hàng Nhà nước cũng không in tiền mới mệnh giá nhỏ, nghiêm cấm đổi tiền lẻ thu phí, xử phạt nặng... song những động thái đó vẫn không ngăn cản được người dân.

Từ mùng 2 - 5 tết (tức từ ngày 17 - 20.2), hàng nghìn người bắt đầu đổ về các đền, chùa khu vực phía bắc. Ngoài đồ lễ, hương, hoa quả..., rất nhiều tiền lẻ với các mệnh giá từ 500 đồng đến 1.000, 2.000 và 5.000 đồng được người dân mang theo. Người hành lễ cài cắm tiền lẻ khắp mọi nơi, từ các ban thờ, bàn tay Phật, đến ao, giếng Tiên. Tất cả chỉ mong một năm làm ăn phát đạt, khấm khá, hanh thông hay bén duyên, cầu tự.

Thói quen đặt tiền lẻ lên lễ đã thành thói quen với nhiều người.

Thực chất, chuyện dùng tiền lẻ đi lễ chùa đã xảy ra từ lâu, người dân dường như có tâm lý là phải đưa đồ lễ đến tận tay các vị thần cho chắc chắn. Trước đây, các chùa vẫn có những đĩa để nhận lộc, tiền giọt dầu. Người dâng lễ đặt tiền lên đó. Nhưng bây giờ lại sinh ra biến tướng cài tiền vào tượng, vào lễ. Dường như mọi người luôn có tâm lý sợ thần thánh không chú ý đến mình nên phải dâng lễ thật ấn tượng để thần thánh chứng giám và phù hộ.

Theo Ngân hàng Nhà nước cho biết tiền đi lễ thường tập trung vào mệnh giá 10.000 đồng trở xuống, vì vậy, trước Tết nhu cầu tiền lẻ của người dân cực cao nhưng chỉ sau mấy ngày tết lại được trả ngược về ngân hàng vì trong năm người dân chỉ muốn nhận tiền mệnh giá lớn cho dễ giao dịch. Từ năm 2013, Ngân hàng Nhà nước thực hiện chủ trương không đưa tiền mới in mệnh giá nhỏ ra lưu thông dịp Tết Nguyên đán. Theo tính toán của Ngân hàng Nhà nước, việc không phát hành tiền mới in dịp tết năm nay dự kiến sẽ giúp tiết kiệm được khoảng 280 tỉ đồng, nâng tổng mức chi phí tiết giảm từ khi thực hiện chủ trương này đến nay lên đến khoảng gần 2.200 tỉ đồng.

Bên cạnh đó, Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VH-TT-DL) vừa có công văn đề nghị các địa phương có biện pháp kịp thời thu gom tiền lẻ, tiền đặt lễ và hướng dẫn đốt vàng mã đúng nơi quy định. Công văn do Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở Ninh Thị Thu Hương ký ngày 21.2, gửi các sở VH-TT-DL và sở VH-TT các tỉnh, thành.m Văn bản này cũng yêu cầu các sở phối hợp với cơ quan liên quan kiểm soát chặt chẽ hiện tượng người ăn xin, ăn mày đeo bám gây bức xúc cho du khách; xây dựng phương án đảm bảo an ninh, trật tự, công tác bảo vệ môi trường, đặc biệt chú trọng đến phương án đảm bảo an toàn tính mạng cho người tham gia hoạt động lễ hội; tăng cường công tác phòng cháy, chữa cháy tại di tích và lễ hội. Việc đẩy mạnh truyền thông về nguồn gốc của lễ hội di tích cũng được Cục lưu ý. Công văn cũng nhắc các địa phương cần đảm bảo người tham gia lễ hội và tham quan di tích có trang phục lịch sự, phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc VN... Cục cũng đề nghị các sở hướng dẫn ban tổ chức lễ hội, ban quản lý di tích nghiêm túc thực hiện và gửi báo cáo về Cục trước ngày 16.3 để tổng hợp báo cáo Bộ trưởng. Thế nhưng việc dâng tiền lẻ vẫn không thể thay đổi ngay lập tức.

Mặc dù các nhà đền liên tục thông báo trên loa nhưng người dân vẫn còn thói quen đặt tiền lẻ ở khắp các ban khi khấn vái. Nhà đền cũng đã sắp xếp vị trí hòm giọt dầu để khách về lễ đền được thuận lợi hơn, nhưng tiền lẻ vẫn còn quá nhiều. Các phật tử nên để đồng tiền ở nơi hợp lý và mang đầy đủ ý nghĩa tâm linh chứ không nhất thiết phải nhiều tiền lẻ. Tiền lẻ đặt trên ban là tiềm thức của người đi lễ. Ban quản lý các khu di tích, đền, chùa cũng chỉ biết nhắc nhở và tuyên truyền để hạn chế việc đặt tiền lẻ cho hợp lý vào dịp tết chứ cũng chưa có chế tài nào đẻ xử lý việc này.

Những trường hợp cài tiền như trên thì không thể phạt được người đi lễ. Chúng ta chỉ có thể tuyên truyền nhắc nhở người đi lễ. Ngoài ra, Ban Quản lý các di tích cần nâng cao trách nhiệm, khi người dâng lễ cài tiền lẻ lên thì ban quản lý nên có người nhắc nhở, đi thu và bỏ vào hòm công đức, chứ chưa có chế tài cụ thể. Từ trước tết Bộ VH-TT-DL cũng đã nhắc nhở quán triệt các điểm di tích chùa, đền… nhưng ban quản lý di tích, các thủ nhang, thủ đền chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, chưa bố trí người thu gom kịp thời, chưa làm đúng tinh thần Bộ VH-TT-DL và Chính phủ chỉ đạo.

Thiết nghĩ, nếu người dân vẫn giữ thói quen dùng tiền lẻ đi lễ chùa một cách lãng phí như vậy sẽ cực kỳ lãng phí, tạo ra một thói quen xấu và suy nghĩ sai lệch về văn hóa đi lễ, chùa, hơn nữa thói quen dùng tiền lẻ còn tạo điều kiện cho những dịch vụ đổi tiền lẻ ăn theo ngày lễ tết với phí cao, gây mất trật tự cảnh quan di tích.

PLH