Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Quyền lực luôn cần kiểm soát để không bị tha hóa

THS. Đào Thị Thu Hà, Viện Chiến lược và Khoa học thanh tra khẳng định: "Quyền lực luôn có xu hướng bị "tha hóa" nếu như không được kiểm soát; "tha hóa quyền lực" làm biến tướng bản chất, mục đích của quyền lực, khi đó quyền lực không được thực hiện vì mục đích, lợi ích chung mà bị lợi dụng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, tham nhũng, tiêu cực". Nhận định này cho thấy sự cần thiết phải kiểm soát quyền lực trong mọi hoạt động, đặc biệt là lĩnh vực thanh tra.

Kiểm soát quyền lực trong thanh tra không chỉ là việc giám sát các hoạt động trực tiếp của Đoàn thanh tra, mà còn bao gồm cả các giai đoạn trước và sau hoạt động thanh tra. Theo THS. Đào Thị Thu Hà: "Hoạt động thanh tra không chỉ đơn thuần là việc tiến hành một cuộc thanh tra trực tiếp do Đoàn thanh tra thực hiện mà còn bao gồm các hoạt động khác liên quan đến thẩm quyền, trách nhiệm của các chủ thể quản lý nhà nước và chủ thể thanh tra nhà nước khác trong các giai đoạn trước, trong và sau hoạt động thanh tra dựa trên các quy định pháp luật và các nguyên tắc vận hành của nền hành chính quốc gia." Thực hiện tốt các biện pháp này sẽ giúp ngăn chặn từ sớm nguy cơ vi phạm pháp luật, đảm bảo trách nhiệm giải trình và tính công bằng trong quá trình quản lý nhà nước.

Ảnh minh họa

Những kết quả tích cực trong kiểm soát quyền lực

Thời gian qua, công tác kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Điển hình là việc Thanh tra Chính phủ chủ động tham mưu, ban hành các văn bản quan trọng như Quy định số 131-QĐ/TW của Bộ Chính trị, tạo hành lang pháp lý minh bạch.

Theo THS. Đào Thị Thu Hà, các quy định này đã cụ thể hóa trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức và cá nhân tham gia hoạt động thanh tra, hạn chế tình trạng lợi dụng quyền lực. Việc ban hành các văn bản không chỉ nâng cao hiệu quả kiểm soát mà còn giúp bảo vệ cán bộ thanh tra trước những nguy cơ bị tố cáo sai hoặc bị lợi dụng.

Thực tế, việc tổ chức thực hiện đã cho thấy nhiều chuyển biến tích cực. Các đoàn thanh tra đã thực hiện nghiêm túc quy chế hoạt động, tăng cường ý thức chấp hành kỷ luật của các thành viên. Nhờ đó, không chỉ ngăn ngừa các biểu hiện tiêu cực trong quá trình thanh tra mà còn giúp phát hiện và xử lý kịp thời những bất cập trong quản lý nhà nước.

Hạn chế và thách thức cần giải quyết

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác kiểm soát quyền lực vẫn tồn tại không ít hạn chế và thách thức.

Về chính sách pháp luật, nguyên tắc kiểm soát quyền lực theo tinh thần Hiến pháp năm 2013 và các chỉ đạo của Đảng về tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực vẫn chưa được cụ thể hóa trong Luật Thanh tra năm 2022. Một số quy định còn bất cập, mâu thuẫn, không đảm bảo tính khách quan hoặc không xử lý được xung đột lợi ích.

Về thực tiễn thực hiện, các chủ thể tiến hành thanh tra chưa thực sự chủ động trong việc xử lý các vụ việc tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng. Công tác tổ chức cán bộ, luân chuyển, điều động cán bộ chưa được thực hiện thường xuyên, bài bản. Ngoài ra, nhận thức của cán bộ, công chức, viên chức về tầm quan trọng của kiểm soát quyền lực trong hoạt động thanh tra còn hạn chế.

Theo THS. Đào Thị Thu Hà, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những hạn chế trên là do quy định của pháp luật về kiểm soát “tự thân” của các chủ thể có thẩm quyền còn thiếu và yếu.

Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả

Để nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát trước và sau hoạt động thanh tra, THS. Đào Thị Thu Hà đề xuất một số giải pháp về hoàn thiện pháp luật và tăng cường tổ chức thực hiện.

Về hoàn thiện pháp luật, cần bổ sung, hoàn thiện các quy định về kiểm soát quyền lực trong Luật Thanh tra năm 2022 và các văn bản hướng dẫn, đảm bảo sự nhất quán giữa văn bản pháp luật của Đảng và văn bản pháp luật của Chính phủ. Cần bổ sung quy định cụ thể về công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình, chế tài xử lý, và giải quyết xung đột lợi ích.

Về tổ chức thực hiện, cần tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các quan điểm của Đảng, Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động thanh tra. Cần xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh, liêm chính, đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng cơ chế khen thưởng, kỷ luật rõ ràng, minh bạch.

Có thể khẳng định, kiểm soát quyền lực trước và sau hoạt động thanh tra không chỉ góp phần nâng cao hiệu lực pháp luật mà còn là giải pháp quan trọng trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Với những nỗ lực đồng bộ từ chính sách pháp luật đến thực tiễn triển khai, công tác này sẽ tiếp tục khẳng định vai trò không thể thay thế trong xây dựng một nền hành chính công minh bạch, hiệu quả và liêm chính.