Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Tham nhũng ở Philippines phổ biến ở các quy mô khác nhau, bao gồm từ “tham nhũng vặt” đến những vụ tham nhũng quy mô lớn, thậm chí, phổ biến đến mức nó trở thành một phần trong đời sống xã hội hàng ngày và có thể khái quát theo tên gọi là “tham nhũng có hệ thống”.

Cáo buộc tham nhũng trong Tổng công ty Bảo hiểm Y tế Philippines (PhilHealth) là một ví dụ về “tham nhũng có hệ thống” ở Philippines hiện nay.

Tham nhũng có hệ thống

Trong nhiều năm, các cơ quan chức năng Philippines đã để ý tới PhilHealth bởi gian lận và thiếu minh bạch trong quản lý tài chính. Một số cáo buộc tham nhũng ở PhilHealth nổi lên từ khi Ủy ban Kiểm toán (COA) phát hiện ra âm mưu gian lận khổng lồ về việc ngụy tạo các khoản thanh toán phí bảo hiểm cho Accenture Inc. Nhiều năm qua trong Kho bạc và Cơ sở dữ liệu của PhilHealth xảy ra từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2010 và từ tháng 2 đến tháng 9 năm 2011, lên tới 114 triệu PHP (2,34 triệu USD).

Các giao dịch gian lận đó được cho rằng đã bắt đầu từ cuối năm 2009. Vào năm 2012, séc thanh toán phí bảo hiểm của Accenture Inc. đã được gửi tại ít nhất hai chi nhánh của Metrobank ở Batangas thay vì được chuyển cho PhilHealth. Theo đó, âm mưu bất thường này đã được thực hiện thông đồng giữa các nhân viên của PhilHealth và một nhóm tội phạm hợp nhất. Tuy nhiên, vào khoảng tháng 11 năm 2012, PhilHealth đã báo cáo rằng các khoản thanh toán phí bảo hiểm nói trên đã được thu hồi vào tháng 9 năm 2012. Ngoài ra, các hành vi sai trái tràn lan ở PhilHealth còn bao gồm các tuyên bố giả mạo và phóng đại về lợi ích sức khỏe đối với một số phương pháp điều trị khác. Ví dụ, vào năm 2012, PhilHealth đã điều tra sáu cơ sở y tế vì đã tích cực mời các bệnh nhân mổ thay thủy tinh thể. Số bệnh nhân thay thủy tinh thể xếp thứ tư trong số các bệnh nhân được thanh toán bảo hiểm của PhilHealth vào năm 2012, với tổng lợi ích được trả lên tới 3,7 tỷ PHP (76 triệu USD).

Tương tự như vậy, khoảng 150 tỷ PHP (3 tỷ USD) đã bị thất thoát do các khoản thanh toán quá mức và các hình thức gian lận khác kể từ năm 2013. Một số giao dịch gian lận và gây tranh cãi ở PhilHealth trị giá hàng tỷ peso hiện đang là mục tiêu điều tra của một số tổ chức chính phủ và các phiên điều trần của Quốc hội bao gồm: (a) Tỷ lệ tất cả các trường hợp (ACR) trong vụ lừa đảo chạy thận trị giá hàng tỷ peso bị cáo buộc liên quan đến bệnh nhân “ma” (đã chết) nộp đơn yêu cầu điều trị lọc máu từ Trung tâm Thí nghiệm và Lọc máu WellMed từ năm 2016 đến năm 2018; (b) Cáo buộc định giá quá cao của một dự án công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) lên tới 2,1 tỷ PHP (43,1 triệu USD); (c) Danh sách quá nhiều người thụ hưởng là công dân cao tuổi bao gồm một số thành viên dưới 60 tuổi; (d) “Kế hoạch kiếm tiền” khác của PhilHealth như giảm giá, bệnh nhân ảo và định giá quá cao; (e) Cơ chế Bồi hoàn tạm thời (IRM) trong đó các bệnh viện được ưu đãi đã ứng trước hàng triệu peso để hỗ trợ trong bối cảnh đại dịch COVID-19.

Người tố cáo, Luật sư Thorsson Keith tuyên bố rằng các quan chức của PhilHealth đã bỏ túi khoảng 15 tỷ PHP (308,3 triệu USD) với các phương thức gian lận thông qua IRM. IRM là cơ chế chính sách được PhilHealth sử dụng để biện minh cho việc mở rộng các khoản tạm ứng tiền mặt cho các bệnh viện trước các thảm họa thiên nhiên và thảm họa như đại dịch COVID-19.

PhilHealth chi ngân sách lãng phí nhiều năm qua. (Ảnh internet)

Chống tham nhũng ở PhilHealth

Để đối phó với những tranh cãi về tham nhũng xung quanh PhilHealth, các tổ chức chính phủ khác nhau đã có những nỗ lực đáng kể nhằm giải quyết triệt để các vấn đề tham nhũng mà công ty bảo hiểm y tế nhà nước phải đối mặt và để đảm bảo rằng thủ phạm của những hành vi tham nhũng này sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Tổng thống Rodrigo Duterte đã ra lệnh điều tra các cáo buộc tham nhũng ở PhilHealth. Ông khởi xướng việc thành lập một “lực lượng đặc nhiệm đa cơ quan” để thăm dò các vấn đề đang gây khó khăn cho công ty bảo hiểm nhà nước. Lực lượng đặc nhiệm đa cơ quan này do Bộ Tư pháp (DOJ) lãnh đạo và các thành viên của nó bao gồm: Văn phòng Thanh tra, Ủy ban Dịch vụ Dân sự, Văn phòng Thư ký Hành pháp, Ủy ban Chống tham nhũng của Tổng thống (PACC), Cung điện Thứ trưởng Melchor Quitai và Phòng Quản lý nhân sự của Tổng thống.

Lực lượng đặc nhiệm này được trao quyền lực để tiến hành kiểm tra đối với các quan chức và nhân viên của PhilHealth, tiến hành kiểm tra tài chính đối với PhilHealth và đề nghị đình chỉ tạm thời (nếu cần), để đảm bảo rằng cuộc điều tra sẽ không bị cản trở.

PACC mặc dù là một phần của “Lực lượng đặc nhiệm PhilHealth” nhưng họ đã tiến hành một cuộc điều tra riêng biệt và cho đến nay đã xác định được 36 quan chức PhilHealth có liên quan đến các vi phạm bị cáo buộc. PACC cho biết, một báo cáo sẽ được trình lên Tổng thống và 36 quan chức của PhilHealth nằm trong danh sách ban đầu của PACC đang trong diện điều tra, với 13 đến 15 người trong số họ gần như sẽ bị buộc tội trước Văn phòng Thanh tra.

Thúc đẩy minh bạch, trách nhiệm giải trình

Có thể thấy, qua nhiều năm, tình trạng tham nhũng ở PhilHealth đã trở nên đáng báo động và ngày càng trở nên rõ ràng hơn trong bối cảnh của đại dịch COVID-19. Cho đến nay, đại dịch COVID-19 đã khiến các nỗ lực chống tham nhũng và công tác quản lý của Chính quyền Duterte trở nên bấp bênh trước vấn đề này. Các vấn đề tham nhũng xung quanh PhilHealth đã làm tổn hại - ở mức độ đáng kể - các phản ứng đại dịch của đất nước và làm xói mòn lòng tin rất cần thiết đối với các tổ chức công trong đại dịch COVID-19.

Nạn nhân chính trong vụ tham nhũng ở PhilHealth, là những người dân Philippines, cụ thể hơn là những người bệnh, người có hoàn cảnh khó khăn, trong khi đáng lẽ ra họ được quyền hưởng sự chăm sóc y tế và có thể được cứu sống nếu điều trị bệnh tật kịp thời. PhilHealth cho đến nay đã thất hứa với những người mà họ cam kết sẽ chăm sóc và phục vụ. Những bất cập trong PhilHealth không được phép kéo dài. Do đó, cần có những nỗ lực tốt hơn và phản ứng mạnh mẽ hơn từ phía chính quyền Duterte để ngăn chặn vấn nạn tham nhũng ở PhilHealth.

Trong quá trình giải quyết vấn nạn tham nhũng ở PhilHealth, các nhà lãnh đạo và các nhà lập pháp ở đất nước này cần nhận thức được một số khía cạnh cần thay đổi, củng cố và tăng cường của PhilHealth. Thành phần quản lý hiện tại của PhilHealth bao gồm đại diện cho nhà cung cấp dịch vụ y tế, các nhóm xã hội dân sự có liên quan và dân chúng (công dân Philippines). Chỉ có duy nhất một vị trí dành riêng cho đại diện của người tiêu dùng/bệnh nhân. Đây là một thiếu sót lớn cần được giải quyết để đảm bảo trách nhiệm giải trình và tính minh bạch trong các hoạt động và quy trình đưa ra quyết định của PhilHealth. Do đó, cần phải mở rộng thành viên của hội đồng quản trị PhilHealth để thu hút các bên có liên quan khác, những người có thể đóng vai trò là “cơ quan giám sát” về các công việc và hoạt động của PhilHealth.

“Tham nhũng có hệ thống” ở PhilHealth cũng thể hiện sự yếu kém của đất nước này. Nếu muốn diệt tận gốc vấn nạn tham nhũng thì cần phải cải thiện quy trình từ tuyển dụng, đề bạt đến khen thưởng, trên cơ sở lựa chọn những người có trình độ, kinh nghiệm và hiệu quả làm việc. Không nên chính trị hóa dịch vụ công nếu muốn hạn chế tham nhũng. Mặt khác, cần phải xem xét kỹ hơn cách giải quyết “văn hóa không trừng phạt” lan tràn ở PhilHealth, nơi các hành vi tham nhũng mặc dù đã được phát hiện và phơi bày nhưng vẫn không bị trừng phạt. “Văn hóa không trừng phạt” này ở PhilHealth rõ ràng cần phải được chấm dứt.

Ngược lại, các nhà lãnh đạo và các nhà lập pháp Philippines cũng nên xem xét cách họ có thể cải thiện “trách nhiệm giải trình xã hội”, trong đó xã hội dân sự, các phương tiện truyền thông và công chúng, nói chung, có thể giám sát hành vi của các quan chức và các tổ chức công như PhilHealth. Những cải cách trong lĩnh vực này nên bao gồm các khuôn khổ hỗ trợ như luật pháp về quyền được thông tin. Do đó, việc thông qua Dự luật Tự do Thông tin (FOI) là rất quan trọng vì nó sẽ thể chế hóa nỗ lực phòng, chống tham nhũng của Chính phủ bằng cách trao quyền cho người dân để tố giác những hành vi sai trái, tăng cường khả năng tiếp cận thông tin của họ, ở mức độ cao hơn sẽ thúc đẩy tính minh bạch, trách nhiệm giải trình, sự quan tâm của công chúng. Bên cạnh đó, ở một khía cạnh khác, thúc đẩy văn hóa và tư duy chống tham nhũng cho người dân Philippines nói chung.

Hơn nữa, trong nỗ lực giải quyết các vấn đề tham nhũng ở PhilHealth, các nhà lãnh đạo và các nhà lập pháp cần phải hiểu tình trạng tham nhũng ở PhilHealth là sự phản ánh rõ ràng về một tổng thể rộng lớn hơn, nơi mà tham nhũng đang diễn ra trong mọi tầng lớp xã hội Philippines. Bên cạnh đó, cần phải nhận thức được thực tế là vấn đề tham nhũng ở PhilHealth có tính chất chu kỳ và hệ thống, vì vậy, đòi hỏi một giải pháp có hệ thống chứ không phải một giải pháp riêng biệt. Điều này được chứng minh thực tế là “căn bệnh tham nhũng” ở PhilHealth không hề thuyên giảm theo thời gian bất chấp những nỗ lực không ngừng nghỉ trong việc thiết lập cải cách thể chế và thay đổi chủ tịch hoặc thành viên hội đồng quản trị của PhilHealth.

Người ta cần phải nhận thức được thực tế rằng tham nhũng có hệ thống ở PhilHealth tồn tại bởi vì hành vi tham nhũng không hiếm có trong xã hội ngày nay, thay vào đó nó rất phổ biến và có phần ăn sâu vào văn hóa. “Điểm mù” về văn hóa và cấu trúc xã hội, ít nhiều đề cập đến các chuẩn mực, giá trị như “chủ nghĩa gia đình”, “chủ nghĩa thiên vị” và “chủ nghĩa khách hàng”, được thực hành rộng rãi và ăn mòn vào cả hai thành phần công và tư.

Do đó, cần có một phân tích sâu sắc các yếu tố văn hóa xã hội điều chỉnh các hành vi tham nhũng nói chung và cách các hành vi tham nhũng tồn tại cuộc sống hàng ngày để có được giải pháp hữu hiệu nhằm ngăn chặn và phòng ngừa tham nhũng./.

Quỳnh Nhi

(Theo https://theaseanpost.com/article/corruption-amid-pandemic)