Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Nghị định số 109/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ, có hiệu lực từ ngày 01 tháng 6 năm 2025. Văn bản pháp lý quan trọng này không chỉ củng cố vai trò và năng lực của Thanh tra Chính phủ trong công tác quản lý nhà nước về thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong phạm vi cả nước, mà còn đặc biệt nhấn mạnh trách nhiệm và vị thế của cơ quan này trên trường quốc tế.

Thực hiện trách nhiệm quốc tế và hợp tác toàn cầu

Điểm đáng chú ý và là trọng tâm của sự chủ động hội nhập quốc tế trong công tác phòng, chống tham nhũng được quy định tại khoản 10 Điều 2 của Nghị định. Theo đó, Thanh tra Chính phủ thực hiện chức năng cơ quan thường trực thực hiện Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng. Điều này khẳng định vị thế pháp lý và vai trò chính thức của Thanh tra Chính phủ trong việc đại diện cho Việt Nam thực hiện các nghĩa vụ và quyền lợi theo Công ước quan trọng này. Không chỉ dừng lại ở việc thực hiện nghĩa vụ theo Công ước, Thanh tra Chính phủ còn đóng vai trò đầu mối quốc gia hỗ trợ thông tin với quốc tế trong phòng, chống tham nhũng.

Bên cạnh đó, Nghị định cũng quy định Thanh tra Chính phủ thực hiện hợp tác quốc tế về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Phạm vi hợp tác quốc tế không chỉ giới hạn trong lĩnh vực phòng, chống tham nhũng mà còn mở rộng sang các lĩnh vực nghiệp vụ cốt lõi khác của Thanh tra Chính phủ. Điều này cho thấy sự toàn diện trong chiến lược hội nhập của cơ quan, nhằm nâng cao năng lực chuyên môn thông qua trao đổi kinh nghiệm, đào tạo, và phối hợp với các tổ chức thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo của các quốc gia khác.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong và Bộ trưởng Bộ Thanh tra Campuchia Huốt Hạ ký lại Bản ghi nhớ hợp tác vào tháng 6/2024. (Ảnh: Minh Nguyệt)

Hoạt động nghiệp vụ là nền tảng hội nhập

Để có thể chủ động và hiệu quả trong hội nhập quốc tế, Thanh tra Chính phủ phải mạnh về nghiệp vụ trong nước. Nghị định đã quy định chi tiết các nhiệm vụ chuyên môn của Thanh tra Chính phủ, tạo nền tảng vững chắc cho vai trò quốc tế.

Trong công tác thanh tra, Thanh tra Chính phủ có thẩm quyền thực hiện thanh tra các vụ việc phức tạp, liên quan đến trách nhiệm quản lý nhà nước của nhiều bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Cơ quan này cũng tiến hành thanh tra việc quản lý, sử dụng vốn và tài sản của nhà nước tại doanh nghiệp và đặc biệt là thanh tra khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Kinh nghiệm và kết quả từ các cuộc thanh tra này là nguồn thông tin quý báu để Thanh tra Chính phủ trao đổi với quốc tế, thể hiện quyết tâm và hiệu quả của Việt Nam trong công tác kiểm soát quyền lực và chống tham nhũng.

Về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, Thanh tra Chính phủ có thẩm quyền tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn việc thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Cơ quan này cũng trực tiếp thanh tra vụ việc có dấu hiệu tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo thẩm quyền hoặc theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Thanh tra Chính phủ cũng được giao nhiệm vụ kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị, một công cụ quan trọng trong phòng ngừa và phát hiện tham nhũng theo chuẩn mực quốc tế.

Cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ được quy định trong Nghị định bao gồm các đơn vị hành chính và đơn vị sự nghiệp. Để thực hiện chức năng phòng, chống tham nhũng và hợp tác quốc tế, cơ cấu này bao gồm Cục Phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực (Cục IV) và Vụ Hợp tác quốc tế. Các đơn vị chuyên trách này cho thấy sự coi trọng của Thanh tra Chính phủ vào các lĩnh vực quan trọng này, đặc biệt là vai trò Vụ Hợp tác quốc tế trong việc thúc đẩy và quản lý các hoạt động đối ngoại, phục vụ mục tiêu hội nhập sâu rộng hơn.

Nghị định mới quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ đã đặt ra một vai trò rõ ràng và mạnh mẽ cho cơ quan này trong công tác phòng, chống tham nhũng, không chỉ ở phạm vi quốc gia mà còn trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Với vị thế là cơ quan thường trực thực hiện Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng và trách nhiệm thúc đẩy trao đổi thông tin, hợp tác quốc tế, Thanh tra Chính phủ đang từng bước khẳng định sự chủ động của Việt Nam trong cuộc chiến chống tham nhũng toàn cầu.