Điệp khúc “không” và “chưa”

Kết luận thanh tra nêu rõ, cơ bản các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2016-2019 thực hiện không đạt. Trong đó, đất thương mại dịch vụ đạt thấp, tỷ lệ thực hiện dưới 5%; đất quốc phòng không đạt, tỷ lệ thực hiện thấp; đất rừng phòng hộ năm 2018 thấp hơn năm 2017, tương ứng với giảm 228,4 ha đất rừng phòng hộ nhưng chưa có giải trình cụ thể.

UBND tỉnh phê duyệt Kế hoạch sử dụng đất của 10 đơn vị hành chính cấp huyện chậm, một số chỉ tiêu thực hiện không đạt, nhất là đất rừng. Ngoài ra còn một số vi phạm trong phê duyệt Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện, như: Chưa đúng trình tự, thủ tục; chưa sát nhu cầu sử dụng đất, chưa phù hợp quy định; Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh thông qua danh mục dự án cần thu hồi đất là chưa đúng thẩm quyền.

UBND tỉnh Kon Tum thực hiện không đạt chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất lâm nghiệp. Số liệu kiểm kê năm 2019 so với năm 2014 cho thấy, diện tích rừng phòng hộ giảm 12.523,26 ha, diện tích rừng sản xuất giảm 14.972,47 ha, diện tích đất lâm nghiệp giao cho hộ gia đình cá nhân cộng đồng dân cư giảm 2.731 ha. Mặt khác, thống kê năm 2019 về quản lý diện tích đất lâm nghiệp (giữa Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Sở Tài nguyên và Môi trường) còn chênh lệch rất lớn.

Việc phê duyệt bổ sung quy hoạch phát triển thuỷ điện nhỏ và vừa còn chưa quan tâm đúng mức đến việc ảnh hưởng tới môi trường, đất rừng. Mặc dù, năm 2019, UBND tỉnh có văn bản tạm dừng chủ trương khảo sát, đánh giá tiềm năng và lập hồ sơ bổ sung các công trình thuỷ điện vừa và nhỏ vào Quy hoạch nhưng chỉ đạo này thực hiện chưa triệt để; sau thời điểm ban hành văn bản, vẫn có 26 thuỷ điện được bổ sung quy hoạch trong năm.

Cấp huyện buông lỏng quản lý, sử dụng đất

Về quản lý đất công, đất công ích, kiểm tra 04 huyện (Kon Rẫy, Kon Plông, Sa Thầy, Ngọc Hồi) cho thấy, sau khi nhận bàn giao đất, địa phương tiếp tục quản lý theo hiện trạng nhưng chưa tuân thủ chỉ đạo của UBND tỉnh, vi phạm trình tự, thủ tục quản lý đất đai, như: Chậm chỉ đạo thực hiện việc đo đạc, lập hồ sơ địa chính, kiểm tra, rà soát, xây dựng phương án sử dụng đất đối với diện tích đất thu hồi, giao về địa phương quản lý...

Trên địa bàn tỉnh Kon Tum, có 03/06 đơn vị có quỹ đất công ích (5%) với tổng diện tích là 303,03 ha được cấp huyện giao cho các xã, phường quản lý. Tuy nhiên, việc quản lý, sử dụng đất của cấp huyện chưa chặt chẽ, còn buông lỏng dẫn đến cấp xã, phường quản lý, sử dụng đất chưa đúng.

Tại TP.Kon Tum, huyện Đắk Hà, huyện Sa Thầy còn có vi phạm về trình tự, thủ tục đấu giá, cho thuê đất không đấu giá, không có kế hoạch đấu giá đất; lập hợp đồng có các điều khoản thiếu chặt chẽ, nhất là điều khoản quy định về nghĩa vụ tài chính dẫn đến việc thu tiền chậm, khó thu hoặc không thu được tiền thuê đất, nhưng thiếu kiểm tra, giám sát.

Công tác quản lý về đất đai trên địa bàn tỉnh Kon Tum có nhiều tồn tại, vi phạm. (Ảnh minh họa, nguồn internet)

Hàng loạt vi phạm trong giao đất, đấu giá đất

Việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất giai đoạn 2016-2019 đối với hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn tỉnh Kon Tum vẫn còn nhiều vi phạm. Tại TP.Kon Tum, còn tình trạng giao đất vượt hạn mức so với quy định của tỉnh, phân lô theo hiện trạng dẫn đến diện tích các lô không đồng đều; giao đất cho 43 trường hợp (Khu đô thị phía Nam cầu Đăk Bla) không thuộc đối tượng tái định cư, nguy cơ thất thu ngân sách tối thiểu là 3.515,19 triệu đồng.

Tại huyện Đắk Hà, có 85 trường hợp giao đất không thông qua đấu giá đối với quỹ đất nhỏ, lẻ trong một thời gian dài là vi phạm Luật Đất đai 2013. Trong đó, có một số công chức thuộc huyện được giao diện tích lớn và nhiều trường hợp được giao đất để ở, nhưng thực tế không có nhu cầu nên khi kiểm tra thực địa thấy để đất hoang hóa hoặc chuyển nhượng đất để kiếm lời. Đoàn thanh tra tạm tính tiền sử dụng đất của 13/85 trường hợp thấy giá giao đất thấp hơn giá thị trường làm thất thu ngân sách nhà nước tối thiểu là 885,86 triệu đồng.

Trong khi đó, UBND huyện Ngọc Hồi giao đất cho các trường hợp (thuộc Công ty TNHH Một thành viên 732, Binh đoàn 15) không thông qua đấu giá với tổng diện tích đất ở 7,079 ha tại thôn 2 xã Đăk Kan, huyện Ngọc Hồi là vi phạm Luật Đất đai 2013.

UBND huyện Kon Rẫy ban hành quyết định giao đất trồng cây hàng năm khác tại thôn 1, xã Tân Lập không thông qua đấu giá cho 02 hộ gia đình và quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) không đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, vi phạm Luật Đất đai 2013.

Đến thời điểm thanh tra, UBND tỉnh Kon Tum không ban hành Quy chế mới về đấu giá QSDĐ để giao đất, cho thuê đất nên trong quá trình triển khai thực hiện một số đơn vị còn lúng túng, hiểu sai, hiểu chưa đúng hoặc tùy tiện trong áp dụng, gây khó khăn trong việc tổ chức thực hiện đấu giá QSDĐ trên địa bàn tỉnh.

Trong đấu giá đất còn để xảy ra vi phạm Luật Đất đai, Luật Đấu giá tài sản 2016, Thông tư liên tịch số 14/2015/TTLT-BTNMT-BTP, như: Tổ chức đấu giá đất khi chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng, chưa đầu tư cơ sở hạ tầng; đấu giá đất không phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; chậm nộp tiền trúng đấu giá nhưng không huỷ kết quả đấu giá, không thu tiền đặt cọc; dùng chứng thư hết thời hạn để xác định giá khởi điểm tổ chức đấu giá, chậm ra thông báo nộp tiền; chưa thực hiện niêm yết, công khai bán tài sản, không tổ chức lựa chọn đơn vị bán đấu giá tài sản…

Kiểm tra việc cho thuê đất đối với 33 hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn 03 huyện, thành phố cho thấy, nhiều trường hợp được thuê đất nhưng sử dụng đất không đúng mục đích tuy nhiên cơ quan chức năng không có biện pháp xử lý. Đồng thời, vi phạm trong thẩm định nhu cầu thuê đất; không đấu giá khi cho thuê đất (TP. Kon Tum, huyện Đắk Hà); cho thuê đất quy hoạch trồng cây lâu năm để xây dựng trung tâm thương mại và cấp giấy chứng nhận đất sai quy định (huyện Ngọc Hồi).

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ còn chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế, vi phạm trong việc chuyển mục đích sử dụng đất đối với một số hộ gia đình, cá nhân; việc cấp giấy chứng nhận QSDĐ; việc phê duyệt Bảng giá đất trên địa bàn tỉnh; việc sắp xếp lại, xử lý nhà đất thuộc sở hữu nhà nước và quản lý sử dụng đất công…

Trách nhiệm chính để xảy ra vi phạm, thiếu sót, tồn tại về công tác quản lý sử dụng đất đai nêu trên thuộc Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh có liên quan; Thủ trưởng các sở, ngành: Tài nguyên và Môi trường, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công Thương, Cục thuế, Tư pháp; UBND 10 huyện, thành phố (Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND phụ trách, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường, Trưởng phòng Quản lý đô thị, Trưởng phòng Kinh tế - hạ tầng); người xử lý, trình, ký văn bản và các tổ chức, cá nhân có liên quan qua các thời kỳ./.