Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Trong những năm qua, Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Bộ Công an đã ban hành nhiều Chỉ thị, Luật, Nghị định, Thông tư nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước và của Bộ Công an trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo như: Chỉ thị số 35-CT/TW ngày 26/5/2014 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; Luật Khiếu nại năm 2011, Luật Tố cáo năm 2018, Luật Công an nhân dân (CAND) năm 2018; Nghị định số 75/2012/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Khiếu nại năm 2011 và Nghị định số 22/2019/NĐ-CP ngày 25/02/2019 của Chính phủ quy định về tố cáo và giải quyết tố cáo trong CAND; Thông tư số 68/2013/TT-BCA, ngày 26/12/2013 của Bộ Công an hướng dẫn xử lý khiếu nại, kiến nghị, phản ánh; giải quyết khiếu nại và quản lý công tác giải quyết khiếu nại trong CAND; Thông tư số 85/2020/TT-BCA ngày 03/8/2020 quy định việc tiếp nhận, xử lý, giải quyết tố cáo và quản lý công tác giải quyết tố cáo trong CAND; Thông tư số 11/2015/TT-BCA ngày 02/3/2015 quy định quy trình giải quyết khiếu nại trong CAND; Thông tư số 129/2020/TT-BCA ngày 08/12/2020 quy định quy trình giải quyết tố cáo trong CAND...

Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ trao Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì tặng tập thể Thanh tra Bộ Công an. Ảnh: Thanh Thanh

Làm tốt công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo nói chung và khiếu nại, tố cáo trong việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy trong CAND nói riêng có vai trò, vị trí vô cùng quan trọng. Bởi lẽ, nó vừa thể hiện bản chất dân chủ của Nhà nước ta, vừa củng cố mối quan hệ giữa dân với Đảng và Nhà nước, vừa góp phần củng cố và xây dựng lực lượng CAND ngày càng trong sạch, vững mạnh. Yêu cầu của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy trong CAND vừa phải đảm bảo tính khách quan, chính xác, kịp thời và đúng pháp luật; vừa phải bảo đảm tính thận trọng, đáp ứng yêu cầu vừa xây, vừa chống, trong đó lấy việc xây dựng, củng cố đoàn kết nội bộ đơn vị Công an là chính; đồng thời, cũng phải góp phần kiểm soát quyền lực, chống các biểu hiện lạm quyền, chạy chức, chạy quyền trong việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND.

Vậy kiểm soát quyền lực trong công tác bổ nhiệm cán bộ là gì? Thực trạng và kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo góp phần kiểm soát quyền lực trong công tác bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy trong CAND ra sao? Dự báo tình hình và những giải pháp cần thực hiện để nâng cao hơn hiệu quả công tác này trong thời gian tới như thế nào? Những vấn đề này chúng ta có thể hiểu, cắt nghĩa trên góc độ, nội dung chính như sau:

Quyền lực là khả năng của cá nhân hay tổ chức có thể buộc các cá nhân hay tổ chức khác phải phục tùng ý chí của mình. Quyền lực nhà nước là khả năng sử dụng Nhà nước để thể hiện ý chí của giai cấp thống trị (của Nhân dân) buộc xã hội phải phục tùng ý chí đó. Quyền lực nhà nước là quyền lực chính trị được thực hiện bằng Nhà nước. Theo quy định tại điểm 1, Điều 2, Mục I,  Quy định số 205-QĐ/TW ngày 23/9/2019 của Bộ Chính trị về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền (Quy định số 205) thì: “Quyền lực trong công tác cán bộ là thẩm quyền của tổ chức, cá nhân trong việc tuyển dụng, bố trí, quản lý, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm, miễn nhiệm, phong, thăng cấp bậc hàm, giới thiệu ứng cử, điều động, luân chuyển, khen thưởng, kỷ luật, kiểm tra, giám sát, giải quyết khiếu nại, tố cáo và thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ”. Quyền lực trong việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy trong CAND là thẩm quyền của tổ chức, cá nhân có chức năng, nhiệm vụ trong việc bổ nhiệm đối với cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND.

Kiểm soát quyền lực nhà nước là hoạt động xem xét, theo dõi, đánh giá để ngăn ngừa, loại bỏ những nguy cơ, những việc làm sai trái của Nhà nước, cơ quan, nhân viên nhà nước trong việc tổ chức và thực hiện quyền lực nhà nước, bảo đảm cho quyền lực nhà nước được tổ chức và thực hiện đúng Hiến pháp, pháp luật, đạt được mục đích mong muốn. Kiểm soát quyền lực nhà nước là việc làm cần thiết và quan trọng để giữ cho việc tổ chức và thực hiện quyền lực nhà nước hoạt động đúng mục đích, phù hợp đạo lý, đạt hiệu quả cao và vì lợi ích của Nhân dân. Theo quy định tại điểm 2, Điều 2, Mục I, Quy định số 205 thì: “Kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ là việc sử dụng cơ chế, biện pháp nhằm thực hiện nghiêm túc các quy định về công tác cán bộ; phòng ngừa, ngăn chặn, phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm các quy định của Đảng, Nhà nước, nhất là các hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn, lạm quyền, lộng quyền hoặc không thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và những việc phải làm trên cương vị được giao trong công tác cán bộ”. Kiểm soát quyền lực trong công tác bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND là việc sử dụng cơ chế, biện pháp nhằm thực hiện nghiêm túc các quy định về công tác bổ nhiệm cán bộ; phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm, chống chạy chức, chạy quyền trong bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND.

Kiểm soát quyền lực Nhà nước và kiểm soát quyền lực trong công tác bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, cùng trong một chỉnh thể thống nhất, dưới sự lãnh đạo của Đảng, cấp dưới phục tùng cấp trên, Chính phủ chỉ đạo bộ, ngành, vận hành nhằm ngăn ngừa, loại bỏ những hành vi vi phạm của cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, bảo đảm cho quyền lực nhà nước được tổ chức và thực hiện theo đúng Hiến pháp và pháp luật.

Thanh tra CAND có chức năng tham mưu cho Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an và thủ trưởng Công an các cấp quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân và phòng, chống tham nhũng, lãng phí trong CAND; trong đó, nhiệm vụ trọng tâm là thực hiện công tác quản lý và giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật. Từ năm 2018 đến nay, Thanh tra Công an các đơn vị, địa phương đã tích cực tham mưu thủ trưởng Công an cùng cấp tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo theo chức năng, nhiệm vụ đạt hiệu quả, chất lượng cao, đã góp phần xây dựng lực lượng CAND trong sạch, vững mạnh, nâng cao chất lượng công tác của các đơn vị, đảm bảo chấp hành chính sách pháp luật, củng cố đoàn kết nội bộ, tăng cường mối quan hệ gắn bó giữa Công an với Nhân dân, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về an ninh trật tự nói chung và cũng góp phần kiểm soát quyền lực trong bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy tại Công an các đơn vị, địa phương nói riêng. Với kết quả nổi bật: Công an các đơn vị, địa phương tiếp trên 52.322 lượt công dân; đã tham mưu thủ trưởng Công an các cấp xử lý, giải quyết 53.433/54.577 đơn thuộc trách nhiệm của lực lượng CAND. Trong đó, Thanh tra Bộ Công an đã tiến hành kiểm tra, xác minh, nắm tình hình, giải quyết đối với 145 đơn/vụ việc khiếu nại, tố cáo, phản ánh do lãnh đạo Bộ và thuộc thẩm quyền của Công an các đơn vị, địa phương; nội dung có liên quan đến việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND. Qua xác minh, nắm tình hình, giải quyết khiếu nại, tố cáo thấy nổi lên một số tình hình đáng chú ý sau: Tố cáo việc cán bộ được bổ nhiệm lãnh đạo, chỉ huy không đảm bảo tiêu chuẩn (thiếu tiêu chuẩn, bằng cấp, chứng chỉ, chưa đủ thời gian, bổ nhiệm chưa có trong quy hoạch, vi phạm về tiêu chuẩn chính trị..). Tố cáo việc cán bộ được bổ nhiệm không đảm bảo đúng theo quy trình, thiếu dân chủ, thiếu công khai, minh bạch, mang tính chất áp đặt, cục bộ địa phương, nhất là việc tố cáo không thực hiện theo đúng quy trình 5 bước (được quy định tại Công văn 1885/BCA-X01, ngày 15/8/2018 của Bộ Công an về việc hướng dẫn một số vấn đề trong công tác bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND). Tố cáo việc cán bộ được bổ nhiệm lãnh đạo, chỉ huy có dấu hiệu chạy chức, chạy quyền, mua chuộc, đặt vấn đề ủng hộ xin phiếu, không công khai dân chủ, không minh bạch...

Qua kết quả kiểm tra, nắm tình hình, xác minh, giải quyết khiếu nại, tố cáo có liên quan đến việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy đã kết luận hầu hết các đơn tố cáo là không đúng, không có cơ sở. Nhưng đã rút ra được những vấn đề hết sức quan trọng, để báo cáo đề xuất lãnh đạo Bộ có những biện pháp chấn chỉnh, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, hoàn thiện thể chế; đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng không để phát sinh đơn thư, khiếu tố phức tạp làm ảnh hưởng đến uy tín của cán bộ và đơn vị; tích cực phòng ngừa sai phạm, góp phần kiểm soát quyền lực trong bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND ngày một tốt hơn và có hiệu quả cao hơn. Đồng thời kiến nghị lãnh đạo các đơn vị đề ra các biện pháp cụ thể để tiếp tục phát huy những ưu điểm, khắc phục những khó khăn, hạn chế, chủ động phòng ngừa, chấn chỉnh những sơ hở vi phạm nhằm góp phần tốt hơn trong việc kiểm soát quyền lực bổ nhiệm lãnh đạo, chỉ huy.

Ngoài ra, cơ quan Thanh tra phối hợp với các đơn vị Tổ chức cán bộ, Ủy Ban kiểm tra Đảng ủy,... tiến hành rà soát đơn thư khiếu nại, tố cáo và những vấn đề khác có ảnh hưởng đến việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy. Kết quả từ năm 2018 đến nay, đã tiến hành rà soát tiêu chuẩn để điều động, bổ nhiệm mới đối với 291 đồng chí là cán bộ cấp cục, cấp phòng; bổ nhiệm lại đối với 68 đồng chí; bổ nhiệm chức danh đối với 19 đồng chí; sắp xếp, bố trí cán bộ, nhân sự lãnh đạo cấp phó trưởng phòng, trưởng phòng cho: 54 đồng chí đảm bảo theo đúng quy định, qua đó cũng đã góp phần tích cực trong kiểm soát quyền lực bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND.

Tuy nhiên, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND hiện nay vẫn còn những tồn tại, khó khăn, đó là: Hầu hết đơn thư tố cáo liên quan đến một số lãnh đạo cấp phòng, cấp cục có dấu hiệu sai phạm trong công tác đề bạt, bổ nhiệm lãnh đạo chỉ huy trong CAND chủ yếu là đơn nặc danh, mạo danh. Mặc dù, theo quy định Luật Tố cáo năm 2018 thì đối với những đơn tố cáo nặc danh, mạo danh, đơn tố cáo không có hoặc không rõ họ tên địa chỉ nhưng nội dung rõ ràng, bằng chứng cụ thể có cơ sở thẩm tra, xác minh thì cơ quan tổ chức, cá nhân tiếp nhận tiến hành thanh tra, kiểm tra theo thẩm quyền hoặc chuyển đến cơ quan, cá nhân có thẩm quyền để thanh tra, kiểm tra phục vụ công tác quản lý cán bộ. Nhưng thực tiễn nhiều đơn tố cáo chỉ nêu về mặt hình thức, hiện tượng; nêu sự việc không đúng bản chất; nêu sự việc xảy ra từ lâu, không có cơ sở để kiểm tra, xác minh, kết luận nên rất khó khăn trong việc kiểm tra, xác minh, kết luận vụ việc.

Thời gian tới, Bộ Công an đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 15/3/2018 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Quy định số 02-Qđi/ĐUCA ngày 22/8/2019 của Đảng ủy Công an Trung ương về khung tiêu chuẩn, tiêu chí bố trí cán bộ ở các cấp Công an; Kế hoạch số 376/KH-BCA ngày 01/11/2019 của Bộ Công an nhằm góp phần cơ cấu lại đội ngũ cán bộ ở các cấp Công an và Kế hoạch số 314/KH-BCA ngày 26/7/2021 về điều động cán bộ đang công tác tại các đơn vị trực thuộc Bộ về công tác tại công an xã biên giới trọng điểm, phức tạp về an ninh, trật tự. Theo đó, việc sắp xếp, bố trí, bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND ở cả 04 cấp theo hướng “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở”; đặc biệt là việc tổ chức thực hiện Đề án số 05/ĐA-BCA-X11 ngày 07/8/2012 và Kế hoạch số 76/KH-BCA-X11, ngày 03/4/2013 của Bộ trưởng Bộ Công an về luân chuyển cán bộ lãnh đạo, chỉ huy kết hợp với bố trí Giám đốc Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Trưởng Công an cấp huyện không phải là người địa phương… nên tình hình đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh liên quan đến công tác tổ chức cán bộ nói chung, việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy trong CAND nói riêng vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, khả năng gia tăng về số lượng đơn, gay gắt về tính chất, mức độ (nhất là đơn thư phát sinh liên quan đến việc bổ nhiệm lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong CAND và nhân sự chuẩn bị tham gia Đại hội Đảng bộ các cấp). Để đáp ứng tốt yêu cầu và giải quyết tốt tình hình diễn biễn phức tạp trên, góp phần nâng cao hiệu quả việc kiểm soát quyền lực đối với việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND, Thanh tra Bộ Công an đề xuất một số giải pháp chính, như sau:

Một là, cần tăng cường nâng cao nhận thức về vai trò quan trọng của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo theo chức năng, nhiệm vụ góp phần kiểm soát tốt quyền lực trong công tác bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND; trong đó, đề cao vai trò trách nhiệm của cấp ủy, thủ trưởng các đơn vị. Đồng thời, tích cực phòng ngừa, ngăn chặn; chủ động phát hiện, xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm các quy định của Đảng, Nhà nước, của Bộ Công an về công tác cán bộ, nhất là các hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn, lạm quyền hoặc không thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và những việc phải làm trên cương vị được giao trong công tác bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND.

Hai là, đối với cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo Công an các đơn vị, địa phương cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các nguyên tắc, quy định, quy chế, quy trình về công tác bổ nhiệm cán bộ, đặc biệt là thực hiện theo đúng Thông tư số 29/2021/TT-BCA ngày 16/7/2021 của Bộ Công an quy định quy trình, thủ tục điều động, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại cán bộ lãnh đạo, chỉ huy trong CAND. Đồng thời, thường xuyên tự kiểm tra, kịp thời chấn chỉnh những sai sót và chịu trách nhiệm về những hạn chế, khuyết điểm trong công tác bổ nhiệm cán bộ thuộc phạm vi, thẩm quyền, trách nhiệm được giao.

Ba là, nghiên cứu, bổ sung, tăng cường cơ chế bảo vệ người tố cáo nhằm hạn chế đơn thư tố cáo nặc danh, mạo danh; thường xuyên rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành theo thẩm quyền các quy định, quy chế về công tác cán bộ, trong đó có nội dung bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy theo hướng: Quy định cụ thể hơn trách nhiệm của tập thể, trách nhiệm của cá nhân; quy định rõ hơn về quy trình, thủ tục, bảo đảm dân chủ, khách quan, công khai, minh bạch; tăng cường sự tham gia giám sát của các tổ chức đoàn thể trong các khâu công tác bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy. Mặt khác, phải thường xuyên kiểm tra, giám sát các cơ quan tham mưu giúp việc, các cơ quan cấp dưới và cán bộ công chức thuộc quyền quản lý trong thực hiện nhiệm vụ về công tác bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy.

Bốn là, chủ động tham mưu, đề xuất lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường công tác nắm tình hình địa bàn; giải quyết có hiệu quả hơn các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp liên quan đến công tác cán bộ và việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, với tinh thần khẩn trương, khách quan, toàn diện, chính xác và tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật, sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp trên; tập trung vào những vấn đề tố cáo có cơ sở, rõ ràng; qua kiểm tra, xác minh cần kiến nghị biện pháp chấn chỉnh, xử lý, phòng ngừa sai phạm cụ thể, thiết thực, góp phần kiểm soát quyền lực trong bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND.

Năm là, tích cực phổ biến, công khai, minh bạch tiêu chuẩn và các quy trình, quy định về bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy để cán bộ, chiến sĩ và các tổ chức đoàn thể, đơn vị chức năng giám sát, tham gia ý kiến dân chủ. Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh công tác phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan Thanh tra, Ủy ban Kiểm tra Đảng và cơ quan tổ chức cán bộ các cấp, các đơn vị nghiệp vụ chức năng khác trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo có liên quan đến việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, chỉ huy CAND. Trước mắt, tập trung rà soát, xác minh, thanh tra, kiểm tra, kết luận các vụ việc khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác cán bộ, thanh tra đột xuất đối với đơn vị phát sinh nhiều đơn thư liên quan đến việc bổ nhiệm lãnh đạo chỉ huy trong CAND.

Sáu là, tiếp tục quan tâm đào tạo, bồi dưỡng xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đủ về số lượng, đảm bảo chất lượng, có bản lĩnh chính trị, có trình độ chuyên môn; bố trí, sắp xếp những cán bộ làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo ổn định lâu dài nhất là những cán bộ có kinh nghiệm trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, đi đôi với việc thực hiện chế độ, chính sách đối với số làm công tác thanh tra chưa được bổ nhiệm và số kiêm nhiệm ở các đơn vị../.