Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Thông báo số 1155/VKS – P7 của VKSND tỉnh Bắc Giang ngày 03/8/2017 nêu rõ: "Bản án hình sự phúc thẩm số 706/2011/HSPT ngày 29/11/2011 của Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại Hà Nội đã tuyên và có hiệu lực pháp luật, xác định ông Hàn Đức Long phạm tội “giết người”, “Hiếp dâm trẻ em” và không phạm tội Hiếp dâm. Tại thời điểm này, tuy ông Long được Tòa phúc thẩm TANDTC tại Hà Nội tuyên không phạm tội Hiếp dâm, nhưng do ông Long còn bị Tòa phúc thẩm TANDTC tuyên tử hình về hai tội “Hiếp dâm trẻ em” và tội “Giết người” nên căn cứ quy định tại các Điều 26, 27, 31, Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước thì ông Long không thuộc trường hợp được xác định là bị oan. Do đó, VKSND tỉnh Bắc Giang không có trách nhiệm phải bồi thường đối với ông Hàn Đức Long.

Quá trình điều tra lại, do không đủ căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự nên VKSND tỉnh Bắc Giang đình chỉ điều tra vụ án, đình chỉ điều tra bị can đối với ông Long về cả 3 tội “Giết người”, “Hiếp dâm trẻ em” và “Hiếp dâm”. Như vậy, tại thời điểm VKSND tỉnh Bắc Giang ra quyết định đình chỉ điều tra, căn cứ Điều 6 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, ông Long được xác định thuộc trường hợp bị oan về cả 3 tội danh đã khởi tố, truy tố và xét xử trong cùng một vụ án.

Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước cũng quy định Tòa án cấp phúc thẩm có trách nhiệm bồi thường thiệt hại, vì vậy trường hợp này việc giải quyết khôi phục danh dự và bồi thường cho ông Long thuộc trách nhiệm của Tòa án phúc thẩm TANDTC (nay là Tòa án cấp cao tại Hà Nội là cơ quan gây oan sai sau cùng cho ông Long, không thuộc trách nhiệm giải quyết của VKSND tỉnh Bắc Giang. Vì vậy, ông Hàn Đức Long có đơn yêu cầu VKSND tỉnh Bắc Giang công khai xin lỗi là không có căn cứ".

Luật sư Trương Anh Tú (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội)

Trao đổi với phóng viên ThanhtraVietNam về nội dung theo Thông báo số 1155/VKS – P7 của VKSND tỉnh Bắc Giang, Luật sư Trương Anh Tú (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) bày tỏ sự không đồng ý với một số nội dung trong Thông báo này.

Cụ thể, theo luật sư Tú, mặc dù VKSND tỉnh Bắc Giang cho rằng Viện này không có trách nhiệm bồi thường cho ông Long là đúng quy định của pháp luật, tuy nhiên, VKSND tỉnh Bắc Giang căn cứ Điều 26, 27, 31 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước để xác định ông Hàn Đức Long không bị oan là không chính xác. Đồng thời, VKSND tỉnh Bắc Giang nêu quan điểm trách nhiệm bồi thường cho ông Long thuộc trách nhiệm của Tòa án phúc thẩm TANDTC (nay là TANDCC tại Hà Nội là cơ quan gây oan sai sau cùng cho ông Long) là không phù hợp với quy định của pháp luật. Trách nhiệm trong trường hợp này thuộc về TAND tỉnh Bắc Giang (Tòa xét xử sở thẩm vụ án tuyên ông Long phạm tội hiếp dâm). Trong trường hợp này, ông Long yêu cầu xin lỗi, bồi thường vì truy tố oan sai tội “hiếp dâm”. Ttheo diễn biến vụ án, sau khi TAND tỉnh Bắc Giang ra Bản án sơ thẩm tuyên ông Long phạm ba tội “Giết người”, “Hiếp dâm trẻ em”, “Hiếp dâm”, thì Tòa phúc thẩm TAND Tối cao xét xử, ra Bản án hình sự phúc thẩm số 706/2011/HSPT ngày 29/11/2011 đã tuyên bố và có hiệu lực pháp luật, xác định ông Hàn Đức Long chỉ phạm hai tội “giết người”, “Hiếp dâm trẻ em” và không phạm tội “Hiếp dâm”.

Như vậy, trách nhiệm bồi thường cho ông Long (nếu có) khi ông bị án sai tội “Hiếp dâm” là thuộc trách nhiệm của TAND tỉnh Bắc Giang, căn cứ theo quy định tại Điều 32 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

Việc kết án oan sai cho ông Long về các tội “giết người”, “Hiếp dâm trẻ em” đã được TANDCC tại Hà Nội tổ chức xin lỗi oan sai (vụ việc bị người nhà nạn nhân phản đối đã được báo chí tường thuật) và bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, đối với tội “Hiếp dâm” mà ông Long bị kết án sai (được điều tra, truy tố, xét xử theo tố cáo của cụ Khuyến và bà Năm) thì chưa có cơ quan Tố tụng chịu trách nhiệm bồi thường.

Lật lại diễn biến vụ án: Vào tối 26/6/2005, thi thể một cháu bé (SN 2000) ở xã Phúc Sơn, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang được tìm thấy. Qua khám nghiệm tử thi, cháu bé có dấu hiệu bị hiếp dâm và bị đối tượng gây án giết. Sau bốn tháng không tìm ra thủ phạm, cơ quan điều tra Công an tỉnh Bắc Giang quyết định tạm đình chỉ vụ án, đồng thời phát động nhân dân tố giác các đối tượng có hành vi sàm sỡ, cưỡng bức với phụ nữ trên địa bàn. Sau đó, cơ quan điều tra nhận được đơn của cụ Ngô Thị Khuyến và con dâu (những người có mâu thuẫn thời gian dài với gia đình ông Long trước đó vì tranh chấp đất đai) tố cáo người cùng thôn là Hàn Đức Long hiếp dâm hai mẹ con. Từ đó, cơ quan điều tra bắt giam ông Hàn Đức Long. Trong quá trình lấy lời khai, ông Long bất ngờ có đơn thú nhận mình là thủ phạm hiếp và giết cháu bé (sau này theo lời kể của ông Long thì thì chuỗi ngày bị tạm giam đối với ông rất khủng khiếp mà buộc ông phải nhận những tội mà ông không thực hiện).

Như vậy, quá trình gây oan sai cho ông Long bắt đầu từ quyết định tạm giam ông Long để điều tra hành vi “Hiếp dâm” theo đơn tố cáo của mẹ con bà Khuyến. Việc điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm kết tội ông Long phạm tội “Hiếp dâm” đã được xác định là sai, Tòa phúc thẩm TANDTC xét xử phúc thẩm đã tuyên ông Long không phạm tội “Hiếp dâm”. Tuy nhiên, từ cái sai đó đã đưa ông Long vào quá trình bị oan sai về hai tội “Hiếp dâm trẻ em”, “Giết người” khiến ông phải chịu cảnh tù giam 11 năm.

Cần phải xác định rằng, Hồ sơ vụ án Hàn Đức Long có “công sức” rất lớn của VKSND tỉnh Bắc Giang, tuy nhiên, theo quy định tại Khoản 2 Điều 26 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, thì trường hợp ông Long đã bị tạm giam để điều tra về tội “hiếp dâm”, nhưng sau đó có bản án của TAND tuyên không phạm tội hiếp dâm thì ông Long được Nhà nước bồi thường. Trách nhiệm bồi thường cho ông Long khi bị hàm oan tội “hiếp dâm” là thuộc trách nhiệm của TAND tỉnh Bắc Giang, căn cứ theo quy định tại Điều 32 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước./.

L.A