Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Bảy hành vi gây lãng phí bị đặt dưới sự giám sát nghiêm ngặt

Hướng dẫn 63-HD/BCĐTW về công tác phòng chống lãng phí xác định rõ phạm vi các vụ án, vụ việc lãng phí nghiêm trọng, phức tạp mà Ban Chỉ đạo Trung ương trực tiếp theo dõi và chỉ đạo xử lý. Những trường hợp này không chỉ có quy mô lớn, gây hậu quả nghiêm trọng mà còn thu hút sự quan tâm đặc biệt của công chúng. Cụ thể, Ban Chỉ đạo Trung ương tập trung vào các vụ việc liên quan đến nhiều ban, bộ, ngành, cơ quan trung ương hoặc tỉnh, thành phố, gây hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Ngoài ra, các vụ án liên quan đến cán bộ lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hoặc cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý cũng nằm trong diện giám sát.

Những vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán hoặc tố tụng, dẫn đến nguy cơ làm sai lệch kết quả điều tra, truy tố, xét xử, cũng được ưu tiên xử lý. Bên cạnh đó, các vụ án đã có bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật nhưng bị khiếu nại, tố cáo, kiến nghị xem xét lại, gây bức xúc trong dư luận, đều thuộc phạm vi chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương. Đặc biệt, những vụ án, vụ việc phức tạp khác mà Ban Chỉ đạo hoặc Thường trực Ban Chỉ đạo xét thấy cần trực tiếp can thiệp cũng sẽ được đưa vào diện theo dõi.

Đối với các vụ việc không thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương trực tiếp chỉ đạo, Ban Nội chính Trung ương đảm nhận vai trò theo dõi, đôn đốc. Nhiệm vụ này đặc biệt được thực hiện khi quá trình xử lý gặp khó khăn, vướng mắc kéo dài hoặc có sự bất đồng quan điểm giữa các cơ quan tố tụng Trung ương và cấp ủy địa phương. Ở cấp tỉnh, các ban chỉ đạo cấp tỉnh chịu trách nhiệm xử lý các vụ việc gây lãng phí phức tạp, liên quan đến cán bộ thuộc diện ban thường vụ tỉnh ủy, thành ủy quản lý, hoặc các vụ việc được Trung ương giao phó. Các vụ án đã có bản án nhưng bị khiếu nại, tố cáo, hoặc những trường hợp có sự khác biệt về quan điểm giữa các cơ quan tố tụng địa phương, cũng thuộc thẩm quyền của ban chỉ đạo cấp tỉnh.

Hướng dẫn 63 xác định bảy nhóm hành vi gây lãng phí. Trước hết là các sai phạm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, dẫn đến thất thoát lớn. Tiếp theo là việc xây dựng, ban hành thể chế không phù hợp, tạo kẽ hở gây lãng phí trong quản lý tài chính, tài sản công.

Việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước yếu kém, gây thất thoát, cũng bị liệt vào danh sách cần xử lý nghiêm. Bên cạnh đó, các sai phạm trong quản lý, sử dụng vốn đầu tư công, xây dựng, mua sắm, quản lý tài sản công đều được coi là hành vi gây lãng phí nghiêm trọng. Đặc biệt, quản lý, khai thác đất đai, khoáng sản và các tài nguyên khác một cách bất hợp lý, dẫn đến thất thoát, cũng nằm trong trọng tâm phòng, chống. Các hành vi gây lãng phí trong quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp hoặc dự án đối tác công tư (PPP) cũng không được bỏ qua. Cuối cùng, mọi hành vi vi phạm quy định của Đảng và pháp luật, gây lãng phí tài chính, tài sản công, đều bị xem xét xử lý.

Những hành vi này không chỉ gây tổn thất kinh tế mà còn làm suy giảm niềm tin của nhân dân vào bộ máy quản lý nhà nước. Do đó, Hướng dẫn 63 nhấn mạnh việc xử lý nghiêm minh, không khoan nhượng, đồng thời yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật và các quy chế nội bộ.

Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực hồi tháng 3-2025 - Ảnh: TTXVN

Nghiêm minh nhưng linh hoạt

Hướng dẫn 63 quy định rõ, mọi tổ chức, cá nhân có hành vi gây lãng phí phải chịu trách nhiệm và bị xử lý nghiêm theo quy định của Đảng, pháp luật và các quy chế của cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp có vốn nhà nước. Đặc biệt, các vi phạm đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị chuyển giao cho cơ quan chức năng để xử lý theo đúng quy định, nghiêm cấm việc giữ lại để xử lý nội bộ. Quy định này nhằm bảo đảm tính minh bạch, công bằng và tránh tình trạng bao che sai phạm.

Tuy nhiên, hướng dẫn cũng mở ra cơ hội miễn, giảm hoặc loại trừ trách nhiệm trong một số trường hợp đặc biệt. Những trường hợp vi phạm do nguyên nhân khách quan, như xảy ra trong tình thế cấp thiết, sự kiện bất ngờ hoặc do trở ngại khách quan theo quy định pháp luật, sẽ được xem xét giảm nhẹ. Các tổ chức, cá nhân chủ động phát hiện sai phạm, áp dụng biện pháp ngăn chặn, khắc phục hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền cũng có thể được miễn hoặc giảm trách nhiệm. Ngoài ra, những trường hợp thực hiện theo mệnh lệnh, quyết định của cấp trên mà không biết mệnh lệnh đó trái pháp luật cũng thuộc diện xem xét giảm nhẹ. Những quy định này thể hiện sự cân bằng giữa tính nghiêm minh và tính nhân văn, khuyến khích tinh thần trách nhiệm và hợp tác.

Hướng dẫn 63 không chỉ là một văn bản hành chính mà còn là kim chỉ nam cho công cuộc phòng, chống lãng phí trong bối cảnh đất nước đối mặt với nhiều thách thức kinh tế - xã hội. Vai trò của Ban Chỉ đạo Trung ương đối với việc theo dõi xử lý các vụ án, vụ việc nghiêm trọng, phức tạp thể hiện quyết tâm làm trong sạch bộ máy, bảo vệ nguồn lực quốc gia và củng cố niềm tin của nhân dân. Cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Ban Chỉ đạo Trung ương, Ban Nội chính Trung ương và các ban chỉ đạo cấp tỉnh giúp xử lý nhanh chóng, hiệu quả các vụ việc, đồng thời bảo đảm tính thống nhất trong chỉ đạo.

Các quy định về miễn, giảm trách nhiệm trong trường hợp đặc biệt cũng khuyến khích các tổ chức, cá nhân chủ động sửa sai, góp phần xây dựng một nền quản trị công minh bạch và hiệu quả. Quan trọng hơn, Hướng dẫn 63 đặt nền móng cho việc quản lý chặt chẽ tài chính công, tài sản công và tài nguyên, từ đó giảm thiểu lãng phí và tối ưu hóa nguồn lực phục vụ phát triển đất nước.

Việc xử lý nghiêm minh nhưng không thiếu tính nhân văn sẽ bảo vệ nguồn lực quốc gia, củng cố niềm tin của nhân dân và hướng tới một nền quản trị công hiệu quả, minh bạch./.