Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Chưa phân bổ hết kế hoạch vốn, tỷ lệ giải phân còn thấp

Theo Bộ Tài chính, đến cuối tháng 4/2025, có 19 bộ, cơ quan trung ương và 22 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch vốn đầu tư công được Thủ tướng Chính phủ giao.

Tổng số vốn chưa phân bổ lên tới 27.861,8 tỷ đồng (chiếm 3,37% kế hoạch giao), trong đó, ngân sách trung ương (NSTW) là 9.965,9 tỷ đồng và ngân sách địa phương (NSĐP) là 17.895,9 tỷ đồng.

Nguyên nhân chưa phân bổ hết kế hoạch vốn NSTW chủ yếu do nhiều dự án khởi công mới chậm hoàn tất thủ tục đầu tư; một số dự án đang điều chỉnh bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn; một số dự án ODA chưa ký kết hoặc đang chờ gia hạn hiệp định vay; vướng mắc do điều chỉnh tổ chức bộ máy; một số đơn vị đề nghị trả vốn hoặc dừng dự án do không còn khả năng triển khai…

Đối với vốn NSĐP chưa phân bổ, nguyên nhân chủ yếu là địa phương để lại phân bổ sau; một số dự án chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư; chưa thu được nguồn thu sử dụng đất; hoặc địa phương đề xuất điều chỉnh giảm bội chi NSĐP.

Bên cạnh việc chưa phân bổ hết kế hoạch vốn thì tỷ lệ giải ngân ở không ít bộ, ngành trung ương và địa phương đạt tỷ lệ thấp.

Theo ước tính đến hết tháng 4/2025, cả nước mới giải ngân được khoảng 15,56% kế hoạch, thấp hơn cùng kỳ năm 2024 (16,64%).

Một số bộ, ngành có tỷ lệ giải ngân cao trên 20% gồm: Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (86,43%), Đài Tiếng nói Việt Nam (73,82%), Ngân hàng Chính sách xã hội (41,16%), Bộ Công an (27,24%)... Các địa phương như Phú Thọ, Lào Cai, Thanh Hóa, Hà Nam, Bắc Kạn, Hà Tĩnh, Tuyên Quang, Hà Giang, Lâm Đồng đạt tỷ lệ giải ngân từ 30% trở lên.

Tuy nhiên, vẫn còn 9 bộ, cơ quan trung ương chưa giải ngân đồng nào và 15 bộ, ngành giải ngân rất thấp; 12 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 10%.

Khó khăn, vướng mắc ảnh hưởng tiến độ giải ngân

Bộ Tài chính chỉ ra nhiều khó khăn, vướng mắc đang ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân:

Thứ nhất, về cơ chế, chính sách: Việc lập, xác định chi phí quản lý, tư vấn các dự án không có cấu phần xây dựng còn nhiều lúng túng do thiếu định mức ở một số lĩnh vực như y tế, giáo dục... Luật Đất đai năm 2024 mới có hiệu lực, nhiều quy định chưa rõ ràng khiến công tác giải phóng mặt bằng gặp khó khăn.

Thứ hai, trong công tác phân bổ vốn: Nhiều bộ, ngành và địa phương chưa bám sát nhu cầu thực tế, chưa chuẩn bị đầy đủ thủ tục đầu tư ngay từ khâu lập kế hoạch, dẫn tới chậm phân bổ vốn theo đúng thời hạn.

Thứ ba, trong tổ chức thực hiện: Việc sắp xếp lại bộ máy hành chính khiến nhiều dự án phải tạm dừng, điều chỉnh quy mô đầu tư. Các thủ tục liên quan như thẩm định, quyết toán cũng kéo dài do thay đổi cơ quan đầu mối thực hiện, nhất là ở cấp huyện.

Thứ tư, với dự án ODA: Một số dự án chậm điều chỉnh chủ trương đầu tư, phải xin gia hạn hiệp định vay, điều chỉnh thiết kế..., khiến quy trình giải ngân kéo dài do phải báo cáo qua nhiều cấp, nhiều cơ quan. Việc xác định giá đất đền bù, bàn giao mặt bằng chậm do phức tạp về nguồn gốc sử dụng đất, thiếu thỏa thuận với người dân…

Thứ năm, về nguyên vật liệu: Giá nhiều loại vật liệu xây dựng tăng đột biến, nguồn cung khan hiếm, nhất là cát, đất đắp... Một số dự án bị ảnh hưởng bởi quy hoạch khoáng sản chồng lấn.

Thứ sáu, các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia: Giao vốn về xã nhưng năng lực quản lý tại cấp cơ sở còn hạn chế, tâm lý e ngại sai phạm khiến tiến độ phân bổ và giải ngân chậm.

Giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công

Để đảm bảo tỷ lệ giải ngân đạt và vượt kế hoạch giao trong năm 2025, Bộ Tài chính kiến nghị các giải pháp trọng tâm sau:

Một là, thực hiện quyết liệt các chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 77 của Chính phủ về phiên họp thường kỳ tháng 3/2025, các công điện của Thủ tướng về thúc đẩy phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công; tăng cường vai trò của các Tổ công tác kiểm tra, tháo gỡ vướng mắc.

Hai là, đối với vốn NSTW chưa phân bổ chi tiết sau ngày 15/3, thực hiện xử lý theo hướng thu hồi và điều chuyển cho các dự án đang thiếu vốn, đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn theo đúng tinh thần chỉ đạo của Chính phủ.

Ba là, với các dự án ODA, các chủ đầu tư cần bám sát tiến độ, xử lý ngay vướng mắc phát sinh; phối hợp với Bộ Tài chính để trao đổi kịp thời với nhà tài trợ.

Bốn là, đối với vốn NSĐP, các địa phương cần tăng tốc thu ngân sách, nhất là từ nguồn thu sử dụng đất, để đảm bảo đủ điều kiện phân bổ vốn.

Năm là, tháo gỡ khó khăn trong triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia, nhất là tại cấp xã, bằng cách tăng cường hướng dẫn, hỗ trợ chuyên môn và cán bộ.

Sáu là, rút kinh nghiệm trong quản lý và thực hiện dự án lớn, kỹ thuật phức tạp, trải dài nhiều địa bàn... cần phân công rõ trách nhiệm, phối hợp chặt chẽ để đảm bảo tiến độ.

Bảy là, sau khi ký hợp đồng, chủ đầu tư cần phối hợp chặt với nhà thầu thực hiện tạm ứng, chuẩn bị vật tư, vật liệu để triển khai dự án; đồng thời, đẩy nhanh nghiệm thu và hoàn thiện hồ sơ thanh toán.