Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Theo quy định hiện hành, chỉ thu nhập từ lãi cho vay công ty, pháp nhân, cá nhân khác, hay được chia cổ tức, mới bị đánh thuế 5%, còn các khoản lãi do gửi tiết kiệm vẫn không phải chịu thuế. Tuy nhiên, liên quan đến Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân lần này đã có ý kiến đề xuất áp dụng mức thuế suất thấp (khoảng 5%) đối với phần lãi tiền gửi ngân hàng của cá nhân đối với số tiền gửi từ 3 tỷ đồng trở lên, hoặc số tiền lãi hàng tháng lớn hơn 5 triệu đồng.

Hiện tại, có nhiều ý kiến trái chiều xoay quanh vấn đề này. Bên ủng hộ thì cho rằng đó là thông lệ quốc tế, được các quốc gia phát triển áp dụng, nhưng cũng nên thận trọng và chỉ nên đánh thuế người giàu nên không ảnh hưởng đến người nghèo. Bên phản đối thì cho rằng đó là tận thu, và rằng nếu biết đồng tiền của mình đã đóng thuế nay chồng thêm thuế nữa, rất có thể mọi người sẽ không gửi ngân hàng mà mang đi mua vàng, USD…

Thuế chỉ đánh vào người giàu

Một số ý kiến ủng hộ cho rằng cần thu thuế lãi tiền gửi tiết kiệm cho công bằng với lãi cho vay khi cả hai hình thức này đều là đầu tư vốn. Nếu mức thuế 5% chỉ đánh trên phần lãi tiền gửi tiết kiệm vượt trên 5 triệu đồng/tháng thì ảnh hưởng đến những người có khối lượng tiền nhàn rỗi rất lớn, không ảnh hưởng tới bộ phận dân nghèo hoặc những người dành dụm tiền tích lũy tuổi già.

Việc tiền gửi tiết kiệm cũng được cho là một kênh đầu tư, mà đã là đầu tư thì phải đánh thuế, nếu không thì đó là điều bất cập và không công bằng.

Cẩn trọng chưa nên áp dụng tính thuế ngay lúc này

Những người phản đối lo rằng tiến hành đánh thuế với tiền lãi ngân hàng, nếu không cẩn thận, người dân sẽ không gửi tiền ngân hàng nữa mà đi tìm các kênh đầu tư khác như mua vàng hay USD…

Dù đồng tình với lập luận của đề xuất về sự bình đẳng trong thu thuế nhưng nhiều ý kiến cho rằng hiện vẫn chưa phải là thời điểm thích hợp để đề xuất này được áp dụng ngay vào thực tiễn.

Lý do đây không phải là nguồn thu quá quan trọng đối với ngân sách nhà nước, cái lợi thu được là rất nhỏ so với phản ứng của dư luận nói chung cũng như tác động tiêu cực nói riêng có thể gây ra đối với tâm lý của người gửi tiền.

Việc đánh thuế lãi tiền gửi tiết kiệm với số tiền gửi tiết kiệm có thể là hợp lý với thông lệ quốc tế, tuy nhiên chưa thích hợp để áp dụng ở Việt Nam ngay thời điểm này.

Thực tế, giai đoạn hiện nay, nền kinh tế và cụ thể là cộng đồng doanh nghiệp đang khó khăn và rất cần vốn. Trong khi đó, vốn huy động từ dân cư chiếm vai trò rất quan trọng. Do đó, đề xuất này cần phải được cân đối nhiều chiều, nhất là thời điểm áp dụng để làm thế nào vẫn khuyến khích người dân gửi tiền tiết kiệm vào ngân hàng. Ngoài ra, lãi tiền gửi tiết kiệm bị đánh thuế có thể khiến lượng tiền tiết kiệm gửi ngân hàng sẽ giảm. Khi đó lãi suất có thể sẽ bị đẩy lên. Và doanh nghiệp sẽ càng khó khăn hơn trong việc tiếp cận vốn tín dụng.

Mức thuế 5% là chưa đủ lớn để khiến những người có khoản tiền lớn từ bỏ kênh tiết kiệm để chuyển sang đầu tư góp vốn, mua cổ phần, trái phiếu, cho vay… Đa phần những người chọn lựa kênh tiết kiệm hiện nay ưu tiên tính an toàn hơn là sinh lãi. Họ chấp nhận một mức lãi suất “vừa đủ” với kỳ vọng của họ thay vì rủi ro nên dù bị chịu thuế chưa chắc họ đã dịch chuyển sang các kênh kém an toàn hơn như chứng khoán, bất động sản... Kể cả trong trường hợp muốn dịch chuyển, họ có thể cũng sẽ ưa thích kênh vàng và ngoại tệ hơn như một địa chỉ thay thế vì vẫn đảm bảo được sự an toàn cho đồng vốn. Khi đó, rủi ro sẽ lại đến với thị trường vàng và ngoại hối - hai thị trường mà Ngân hàng Nhà nước đã phải tốn rất nhiều công sức để bình ổn những năm qua.

Thêm vào đó, trong bối cảnh hiện nay, tình trạng hệ thống ngân hàng mới chỉ ở mức ổn định chứ chưa đủ bền vững để có thể áp dụng ngay càng biện pháp tiềm ẩn rủi ro đối với thanh khoản hệ thống. Nếu không được giải thích thấu đáo, đề xuất áp thuế đối với tiền gửi ngân hàng có thể sẽ kích động tâm lý rút tiền hàng loạt của người dân. Khi đó thanh khoản hệ thống có thể sẽ bị tác động mạnh và gây ảnh hưởng xấu đến cả nền kinh tế./.

Quỳnh An