Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Cụ thể, Bộ Tài chính vừa đề xuất hai phương án tăng thuế VAT. Theo đó, phương án 1, thuế VAT tăng từ 10% lên 12% kể từ ngày 1/1/2019. Phương án 2 là tăng theo lộ trình lên 12% từ ngày 1/1/2019 và 14% từ ngày 1/1/2021. Tuy nhiên, Bộ đang cân nhắc phương án 1.

Việc tăng thuế VAT thực sự gây sự quan tâm, chú ý đối với tất cả mọi thành phần trong xã hội. Bởi đây là sắc thuế đánh vào hàng hóa tiêu dùng, trực tiếp người mua hàng hóa đó phải chịu. Nếu tăng thuế VAT thì các chi phí đầu vào sẽ tăng dẫn đến giá hàng hóa sẽ tăng theo. Về quy luật, VAT đánh vào người tiêu dùng, tức sẽ phải mua hàng hóa với giá đắt đỏ hơn. Song thực tế, doanh nghiệp cũng sẽ chịu thiệt hại gián tiếp bởi người dùng họ chỉ nhìn vào giá trên bao bì, thấy giá cao quá thì họ tiết kiệm chi tiêu không mua nữa, từ đó ảnh hưởng đến doanh thu của các doanh nghiệp.

Tăng thuế, ảnh hưởng nhiều nhất tới người lao động

Với mục tiêu cơ cấu lại nguồn thu, Bộ Tài chính đề nghị sửa 5 luật thuế, trong đó tạo nhiều dư luận trái chiều nhiều nhất là việc kiến nghị sửa Luật Thuế giá trị gia tăng với 2 phương án nâng thuế suất từ 10% lên 12% kể từ ngày 1/1/2019 và tăng theo lộ trình lên 12% từ ngày 1/1/2018 và 14% từ ngày 1/1/2021, đồng thời điều chuyển nhiều nhóm hàng như nước sạch, thực phẩm từ mức 5% sang 10%.

Với đề xuất này, hầu hết các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu với người dân, người lao động sẽ bị tăng thuế VAT từ 5% đến 7%. Trong bối cảnh nhiều loại thuế phí khác như học phí, viện phí cũng tăng, việc tăng thuế khiến nhiều người lo ngại hàng hóa, dịch vụ thiết yếu đồng loạt tăng giá và đời sống người dân, đặc biệt là người lao động có thu nhập thấp sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Đặc biệt, người lao động có thu nhập thấp chính là đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất khi thuế VAT điều chỉnh theo đề xuất của Bộ Tài chính. Việc tăng thuế VAT với những mặt hàng thiết yếu của người nghèo như Ngoài ra, thuế VAT là thuế gián thu, đánh trực tiếp vào hàng hóa, khi nên tăng thuế, giá hàng hóa sẽ tăng lên vừa làm ảnh hưởng tới người tiêu dùng, đặc biệt là người nghèo, vừa khiến sức cạnh tranh của doanh nghiệp giảm đi.

Phân tích về ảnh hưởng của việc tăng thuế VAT, có một ví dụ đưa ra là, mặc dù cả xã hội cùng chịu mức tăng thuế như nhau, trong khi một người lao động với mức thu nhập 5-6 triệu đồng/tháng phải dành từ 60-80% thu nhập cho ăn uống tiêu dùng, đi lại, còn chi phí này với người thu nhập cao từ 80-100 triệu đồng/tháng có khi chỉ chiếm đến 30%. Do đó, khi giá cả tăng lên, người giàu chỉ bị ảnh hưởng rất ít, còn người nghèo sẽ rất chật vật, nhất là khi lương cơ bản vùng còn chưa đủ sống với nhiều người.

Cần tăng thuế một cách chọn lọc

Theo Bộ Tài chính, mức VAT hiện tại 10% tương đối thấp, không phù hợp với thông lệ quốc tế, khó đảm bảo an toàn tài chính quốc gia. Tuy nhiên, đề xuất tăng thuế lên 12-14% được nhận định là không phù hợp, đặc biệt là khi đưa các nhóm hàng thiết yếu như nước sạch, thực phẩm vào nhóm tăng thuế. Theo đó cần phải chọn lọc chỉ tăng thuế đối với một số mặt hàng cụ thể.

Theo Bộ Tài chính, mức VAT 10% như hiện tại là tương đối thấp (Ảnh: Internet)

Theo một số nhận định, thuế và phí tại Việt Nam hiện đang còn cao so với thu nhập của nhiều người dân nên thời điểm này đề xuất tăng thuế là không phù hợp. Việc Bộ Tài chính so sánh thuế VAT của Việt Nam với các nước giàu để làm căn cứ tăng thuế là quá khập khiễng, bởi người dân, đặc biệt là người lao động thu nhập thấp cần được bảo đảm các nhu cầu tối thiểu.

Với một số mặt hàng không khuyến khích như rượu, bia, thuốc lá thì có thể xem xét điều chỉnh tăng, chứ không nên tăng đại trà hay nhắm vào các mặt hàng thiết yếu mà người nghèo phải tiêu dùng hàng ngày. Từ đó sẽ dễ dẫn đến nguy cơ xảy ra các hành vi gian lận thuế, hoàn thuế và cuối cùng thì mục tiêu tăng thu thuế cũng sẽ không đạt kết quả như kỳ vọng.

Ngoài ra, theo Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh (Đại học Fulbright Việt Nam), với thuế suất VAT phổ thông hiện nay là 10%, VAT đã chiếm tới 27,5% tổng thu ngân sách của Việt Nam. Trong khi đó, với mức thuế suất trung bình cao hơn hẳn (21,3%), VAT cũng chỉ chiếm trung bình 21,4% tổng thu ngân sách của các nước EU. Điều này cũng ngụ ý rằng, việc tăng thuế suất VAT không hiển nhiên cải thiện vai trò của sắc thuế này trong tổng ngân sách./.

Quỳnh An