Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Tổng thống Erdogan cho biết tình trạng khẩn cấp, kéo dài ba tháng, sẽ cho phép chính phủ của mình đưa ra những biện pháp nhanh chóng và quyết liệt chống lại những người ủng hộ cuộc đảo chính và được chấp thuận theo hiến pháp. Luật tình trạng khẩn cấp, có hiệu lực sau khi nó được công bố trên tờ báo chính thức của Thổ Nhĩ Kỳ, sẽ cho phép tổng thống và nội các bỏ qua quốc hội để thông qua luật mới và để hạn chế hoặc đình chỉ các quyền và tự do khi họ thấy cần thiết. Erdogan đã đưa ra tuyên bố trong một buổi phát sóng truyền hình trực tiếp trước của các bộ trưởng chính phủ sau một cuộc họp gần năm giờ của Hội đồng An ninh Quốc gia. "Mục đích của việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp là để có thể thực hiện các bước nhanh chóng và hiệu quả chống lại các mối đe dọa đối với nền dân chủ, các quy định của pháp luật và các quyền và tự do của công dân của chúng tôi", ông Erdogan nói. Ông cũng từ chối những lời chỉ trích từ các nước phương Tây đã cáo buộc ông đi quá xa trong nỗ lực để trung hòa đối thủ bị nghi ngờ. Khoảng 60.000 binh sĩ, cảnh sát, thẩm phán, công chức, giáo viên đã bị đình chỉ, tạm giam hoặc đang bị điều tra kể từ cuộc đảo chính quân sự hôm 15/7.

Binh sĩ Thổ Nhĩ Kì được điều động truy tìm những kẻ gây ra cuộc đảo chính

Cuộc nổi dậy thất bại và cuộc thanh trừng sau đó đã làm hỗn loạn đất nước 80 triệu dân, một thành viên của NATO trong việc trợ giúp Syria, Iraq ,Iran và các nước đồng minh phương Tây trong cuộc chiến chống lại Nhà nước Hồi giáo. Trước khi công bố tình trạng khẩn cấp, Erdogan cho biết vẫn chưa giải quyết xong hết và rằng ông tin có nhiều quốc gia nước ngoài tham gia vào để cố gắng lật đổ ông. Phát biểu qua một thông dịch viên trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình Al Jazeera, ông Erdogan đã bác bỏ ý kiến ​​cho rằng ông đã trở thành độc tài và nền dân chủ của Thổ Nhĩ Kỳ đã bị đe dọa. "Chúng tôi sẽ vẫn nằm trong một hệ thống nghị viện dân chủ. Chúng tôi sẽ không bao giờ bước ra khỏi nó," ông nói. Các học giả đã bị cấm đi du lịch nước ngoài và theo những gì một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết đó là một biện pháp tạm thời để ngăn chặn nguy cơ người bị cáo buộc đảo chính tại các trường đại học bỏ chạy. Truyền hình nhà nước TRT nói 95 học giả đã tự gỡ bỏ từ bài viết của họ tại Đại học Istanbul. Erdogan đổ lỗi cho một mạng lưới các tín đồ của một giáo sĩ lưu vong tại Mỹ, Fethullah Gulen, cho cuộc nổi loạn đêm thứ Sáu, làm hơn 230 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương cũng như làm hư hại nhiều máy bay chiến đấu, máy bay trực thăng quân sự và xe tăng trong nỗ lực thất bại nhằm lật đổ chính phủ.

Tổng thống Erdogan, một người Hồi giáo, người đã dẫn dắt Thổ Nhĩ Kỳ như một thủ tướng hay chủ tịch từ năm 2003, đã tuyên bố sẽ làm trong sạch bộ máy từ tất cả các cơ quan nhà nước. Khoảng một phần ba trong số 360 tướng của Thổ Nhĩ Kỳ đã bị giam giữ kể từ sau cuộc đảo chính, một quan chức cao cấp thứ hai cho biết, với 99 đang chờ điều tra và 14 người đang bị tạm giữ. Bộ Quốc phòng đang điều tra tất cả các thẩm phán quân sự và các công tố viên, và đã bị đình chỉ 262 trong số đó, đài truyền hình NTV cũng cho biết thêm, có 900 nhân viên cảnh sát tại thủ đô Ankara, cũng đã bị đình chỉ vào ngày thứ Tư. Các cuộc thanh trừng cũng mở rộng tới cán bộ công chức ở các bộ môi trường và thể thao.

Các đồng minh phương Tây của Thổ Nhĩ Kỳ đã bày tỏ tình đoàn kết với chính phủ trong nỗ lực đảo chính, nhưng cũng đã lên tiếng báo động gia tăng ở quy mô và tốc độ phản ứng, bắt họ phải tuân thủ các giá trị dân chủ. Hôm thứ Ba, chính quyền đóng cửa cơ quan truyền thông được coi là ủng hộ Gulen. Hơn 20.000 giáo viên và các quản trị viên của Bộ Giáo dục đã bị đình chỉ. Một trăm quan chức tình báo, 492 người từ cục Tôn giáo, 257 người tại văn phòng thủ tướng và 300 người tại Bộ Năng lượng đã bị bãi nhiệm.  Những động thái đến sau sự giam giữ của hơn 6.000 thành viên của các lực lượng vũ trang - từ lính bộ đến chỉ huy - và đình chỉ gần 3.000 thẩm phán và công tố viên. Khoảng 8.000 nhân viên cảnh sát, bao gồm cả ở Ankara và thành phố lớn nhất Istanbul, cũng bị bãi nhiệm.

Phát ngôn viên của ông Erdogan cho biết vào hôm thứ Ba, chính phủ đang chuẩn bị một đề nghị chính thức tới Mỹ dẫn độ Gulen. Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama thảo luận về tình trạng của Gulen trong cuộc điện đàm với Erdogan hôm thứ ba, Nhà Trắng cho biết, sẽ thúc giục Ankara để tìm ra người chịu trách nhiệm cho cuộc đảo chính thất bại.

Các binh sĩ đi tuần trước trụ sở đổ nát sau cuộc tấn công của phe đảo chính

Giáo sĩ Gulen, 75 tuổi, là sự pha trộn giữa các giá trị Hồi giáo bảo thủ với vẻ ngoài phương Tây, đang sống lưu vong tự áp đặt ở Pennsylvania, nhưng có một mạng lưới những người ủng hộ lớn ở Thổ Nhĩ Kỳ. Ông đã lên án cuộc đảo chính thất bại và từ chối tất cả vai trò trong đó. Phát ngôn viên của Gulen - Alp Aslandogan nói với Truyền hình Reuters hôm thứ tư rằng chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt giữ và đàn áp những người ủng hộ của giáo sĩ tại Thổ Nhĩ Kỳ kể từ năm 2014, sau khi những người theo ông trong ngành tư pháp và cảnh sát đã giúp dẫn một cuộc điều tra tham nhũng của các chính trị gia cấp cao và doanh nhân tới gần hơn với Erdogan. Nhưng những nỗ lực để đàn áp những người theo Gulen đã mọc lên như nấm kể từ khi cuộc đảo chính cản trở, Aslandogan cho biết bên ngoài nhà của Gulen trong dãy núi Pocono. "Điều này giống như giai đoạn tiền diệt chủng trong phát xít châu Âu. Đây là những dấu hiệu rất đáng báo động và chúng tôi đang rất quan tâm," ông nói.

Washington đã cho biết sẽ xem xét việc dẫn độ Gulen nếu bằng chứng được cung cấp rõ ràng, khiến Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Yildirim buộc tội Mỹ vi phạm tiêu chuẩn trong cuộc chiến chống khủng bố. Ông Erdogan đưa ra ý hòa giải trong ý kiến ​​của mình tới Al Jazeera, nói rằng ông không muốn liên kết vấn đề Hoa Kỳ sử dụng căn cứ không quân Incirlik của Thổ Nhĩ Kỳ với yêu cầu dẫn độ Gulen của Ankara. "Chúng ta cần phải nhạy cảm hơn. Quan hệ giữa các quốc gia của chúng ta dựa trên lợi ích chứ không phải cảm xúc. Chúng ta là đối tác chiến lược", ông Erdogan nói.

Bất kỳ yêu cầu dẫn độ nào đều phải đối mặt với rào cản pháp lý và chính trị tại Hoa Kỳ. Ngay cả khi đã được phê duyệt bởi một thẩm phán, nó vẫn sẽ phải cần tới quyết định của Ngoại trưởng John Kerry, người có thể xem xét tới các yếu tố không thuộc pháp luật, chẳng hạn như các đối sách nhân đạo. Các mối đe dọa của sự bất ổn kéo dài ở Thổ Nhĩ Kỳ (nơi không có một cuộc đảo chính quân sự bạo lực nào trong hơn ba thập kỷ qua) đã làm rung chuyển lòng tin của nhà đầu tư. Đồng lira giảm xuống mức thấp kỷ lục sau khi cơ quan xếp hạng Standard & Poor hạ xếp hạng tín dụng ngoại tệ của Thổ Nhĩ Kỳ. Các chỉ số chứng khoán Istanbul là giảm 9,5% trong tuần này, một tỷ lệ tồi tệ nhất kể từ năm 2013.

Trong các nỗ lực tìm kiếm các phương cách để tránh thiệt hại cho nền kinh tế, ông Erdogan đã phát biểu trên truyền hình rằng chính phủ của ông sẽ không từ bỏ nguyên tắc tài chính và rằng họ không phải đối mặt với vấn đề thanh khoản./.

Tổng hợp