Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

1. Điểm a khoản 2 Điều 17 của Luật quy định, người khiếu nại có nghĩa vụ “Khiếu nại đến đúng người có thẩm quyền giải quyết” và tại Điều 30 cũng quy định: “Người khiếu nại lần đầu phải khiếu nại với người đã ra quyết định hành chính hoặc cơ quan có cán bộ, công chức có hành vi hành chính mà người khiếu nại có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi hành chính đó là trái pháp luật”.  Đây là quy định mang tính bắt buộc đối với người khiếu nại. Tuy nhiên, khoản 5 Điều 6 Nghị định số 136/2006/NĐ-CP ngày 14/11/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Khiếu nại, tố cáo và các Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khiếu nại, tố cáo lại quy định: “Đối với đơn khiếu nại không thuộc thẩm quyền giải quyết… thì cơ quan nhận được đơn không có trách nhiệm thụ lý nhưng có văn bản chỉ dẫn, trả lời người khiếu nại...”. Như vậy quy định tại Nghị định đã vô hình chung làm giảm tính bắt buộc trong việc gửi đơn khiếu nại đến đúng cơ quan có thẩm quyền. Trước đây, Pháp lệnh giải quyết khiếu nại, tố cáo quy định: các cơ quan, đơn vị nhận đơn khiếu nại nếu xét thấy không thuộc thẩm quyền giải quyết thì có trách nhiệm chuyển đơn khiếu nại đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết đồng thời thông báo cho người khiếu nại biết. Quy định này dẫn đến tình trạng đơn chuyển lòng vòng gây mất thời gian cho người khiếu nại và cơ quan, đơn vị xử lý. Luật Khiếu nại, tố cáo được ban hành năm 1998 nhưng đến nay vẫn còn tình trạng người khiếu nại gửi đơn khiếu nại đến nhiều cơ quan, đơn vị, gây lãng phí về tiền bạc, thời gian của người khiếu nại và của các cơ quan, đơn vị không có thẩm quyền giải quyết đơn khiếu nại đó. Vì vậy khi xử lý đơn, nếu thấy đơn khiếu nại có ghi địa chỉ của cơ quan có thẩm quyền giải quyết thì các cơ quan còn lại nên lưu đơn.

2. Theo quy định tại Điều 39, Luật Khiếu nại, tố cáo, nếu người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu thì có quyền khiếu nại lên người giải quyết khiếu nại tiếp theo hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án. Nếu người khiếu nại cũng không đống ý với kết quả giải quyết lần hai thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án (Điều 46, Luật Khiếu nại, tố cáo). Trong khi đó, việc xử lý đơn tố cáo (Điều 69, Luật Khiếu nại, tố cáo) quy định: “Trong trường hợp có căn cứ cho rằng việc giải quyết tố cáo không đúng pháp luật... thì người tố cáo có quyền tố cáo với cơ quan, tổ chức cấp trên trực tiếp của người giải quyết tố cáo...”, trong thực tiễn có trường hợp người tố cáo không đồng ý với kết quả giải quyết của người giải quyết tố cáo, có đơn tố cáo lên thủ trưởng cấp trên trực tiếp của người giải quyết tố cáo đó, thì thời hạn được quy định là bao nhiêu ngày, trường hợp thủ trưởng cấp trên tiếp tục giải quyết nhưng người tố cáo cũng không đồng ý kết quả xử lý đó, thì người tố cáo có quyền tố cáo tiếp nữa hay không? Đây là vấn đề mà hiện nay Luật Khiếu nại, tố cáo vẫn chưa quy định, vì vậy các cơ quan chức năng rất khó xử lý khi phát sinh vụ việc trên thực tiễn.

3. Tại Điều 31 của Luật Khiếu nại, tố cáo quy định: “Thời hiệu khiếu nại là 90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính...” trong khi đó đối với đơn tố cáo không quy định về thời hiệu. Trong thực tiễn có những vụ việc người bị tố cáo với những sai phạm, tiêu cực mà vụ việc xảy ra của những năm trước đây nay đã nghỉ hưu, thuyên chuyển công tác, có khi đơn vị đó đã giải thể nay lại có đơn tố cáo. Cho nên, trong quá trình xác minh gặp khó khăn trong việc thu thập tài liệu để phục vụ cho việc kết luận xử lý vụ việc vì hồ sơ tài liệu chuyển giao, thất lạc, người quản lý hồ sơ thay đổi.

4. Điều 18 của Nghị định 136/2006/NĐ-CP ngày 14/11/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Khiếu nại, tố cáo quy định:  “Chậm nhất trong thời hạn 5 ngày, kể từ ngày ký quyết định giải quyết khiếu nại, người giải quyết khiếu nại phải công khai quyết định đó”.

Trong khi đó, Điều 45 của Nghị định quy định: “Người qiải quyết tố cáo phải gửi văn bản kết luận vụ việc tố cáo, quyết định xử lý tố cáo cho cơ quan Thanh tra, cơ quan nhà nước cấp trên trực tiếp; thông báo cho người tố cáo kết quả giải quyết nếu họ có yêu cầu, trừ những nội dung thuộc danh mục bí mật nhà nước” mà không quy định về thời gian gửi thông báo kết quả giải quyết tố cáo kể cả khi có yêu cầu, nên dẫn đến sự không thống nhất ở các đơn vị trong quá trình thực hiện.

5. Tại Điều 44 của Nghị định 136/2006/NĐ-CP của Chính phủ quy định: Căn cứ vào kết quả xác minh, kết luận về nội dung tố cáo, người giải quyết tố cáo tiến hành xử lý như sau: “Trong trường hợp người bị tố cáo không vi phạm pháp luật, không vi phạm các quy định về nhiệm vụ, công vụ thì phải có kết luận…, đồng thời xử lý hoặc kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý người cố tình tố cáo sai sự thật”. Như vậy vẫn chưa có quy định cụ thể về cách thức xử lý người tố cáo sai sự thật như thế nào.

6. Nhằm đảm bảo thực hiện đúng quy trình, thủ tục trong giải quyết khiếu nại, tố cáo, ngày 24/10/2007, Thanh tra Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2278/2007/QĐ-TTCP ban hành quy chế lập, quản lý hồ sơ thanh tra, hồ sơ giải quyết khiếu nại, hồ sơ giải quyết tố cáo, trong đó đối với việc lập, quản lý hồ sơ giải quyết tố cáo có văn bản kết luận về nội dung tố cáo, quyết định xử lý tố cáo. Nhưng tại Quyết định số 1131/2008/QĐ-TTCP ngày 18/6/2008 của Thanh tra Chính phủ quy định về việc ban hành mẫu văn bản trong hoạt động thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo chỉ quy định mẫu văn bản thông báo kết quả giải quyết tố cáo, không có mẫu quyết định xử lý tố cáo và mẫu kết luận về nội dung tố cáo, cho nên về biểu mẫu chưa đầy đủ theo quy định của Luật Khiếu nại, tố cáo.

Có thể nói, những vướng mắc trên đã gây ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo. Vì vậy, thiết nghĩ, các cơ quan có thẩm quyền cần có hướng dẫn để khắc phục những bất cập này, nhằm đảm bảo cơ sở pháp lý trong quá trình giải quyết khiếu nại và xử lý tố cáo./.

Đức Nguyên