Thanh tra Việt Nam - Tin tức cập nhật trong ngày

Vụ trưởng Vụ Thanh tra - Kiểm tra, BHXH Việt Nam Trần Đức Long

Dưới đây là nội dung cuộc phỏng vấn:

PV: Luật BHXH năm 2014 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2016 quy định cơ quan BHXH có chức năng thanh tra chuyên ngành, xin ông cho biết BHXH Việt Nam đã chuẩn bị những gì về mặt pháp lý cũng như nguồn nhân lực để thực hiện công tác mới được giao này?

Ông Trần Đức Long: Luật BHXH năm 2014 quy định cơ quan BHXH có chức năng thanh tra chuyên ngành. Đây được coi là “công cụ” hữu hiệu giúp ngành BHXH thực hiện tốt chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN.

Ngay khi Luật được ban hành, BHXH Việt Nam đã chủ động phối hợp, tham gia với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội để xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 21/2016/NĐ-CP quy định việc thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN của cơ quan BHXH có hiệu lực từ ngày 01/6/2016. Căn cứ Nghị định số 21/2016/NĐ-CP, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam ban hành: Quyết định số 1518/QĐ-BHXH ngày 18/10/2016 quy định về hoạt động thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHTN, BHYT và hoạt động kiểm tra của BHXH Việt Nam; Quyết định số 102/QĐ-BHXH ngày 12/01/2017 quy định cấp, quản lý, sử dụng thẻ và trang phục của người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành; Quyết định số 265/QĐ-BHXH ngày 27/2/2017 về việc sửa đổi quy định biển tên tại Điều 13 Quy định ban hành kèm theo Quyết định số 201/QĐ-BHXH; Quyết định số 103/QĐ-BHXH ngày 12/1/2017 về việc ban hành kế hoạch kiểm tra, thanh tra liên ngành, thanh tra chuyên ngành năm 2017.

Để triển khai thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, Vụ Thanh tra - Kiểm tra và Trường Đào tạo Nghiệp vụ BHXH đã phối hợp với Trường Cán bộ thanh tra (Thanh tra Chính phủ) tổ chức nhiều lớp bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra cho trên 1.000 viên chức làm công tác thanh tra, kiểm tra, thu và quản lý nợ. Đặc biệt, để kịp thời chỉ đạo hoạt động thanh tra chuyên ngành, trong năm 2016, BHXH Việt Nam và Thanh tra Chính phủ đã mở lớp bồi dưỡng nghiệp vụ Thanh tra viên cho 70 công chức, lãnh đạo quản lý ở BHXH Việt Nam và Giám đốc, Phó Giám đốc BHXH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Năm 2017, BHXH Việt Nam tiếp tục phối hợp với Trường Cán bộ Thanh tra tổ chức 03 lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra cho trên 450 cán bộ là viên chức làm công tác thanh tra kiểm tra và công chức là lãnhđạo BHXH các tỉnh, thành phốlà trưởng đoàn thanh tra và đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng tiếp công dân. Đồng thời, tổ chức tập huấn nghiệp vụ công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân và công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành cho cán bộ làm công tác này.

Đến nay, về cơ bản gần 100% cán bộ thanh tra, kiểm tra của BHXH Việt Nam đã được đào tạo, bồi dưỡng (có chứng chỉ) nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành do Trường Cán bộ Thanh tra cấp, đủ điều kiện thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. Trên cơ sở cán bộ được đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ đủ điều kiện thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam đã ban hành Quyết định số 408/QĐ-BHXH ngày 01/3/2017 phê duyệt danh sách cán bộ được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT và cấp thẻ thanh tra chuyên ngành.

Có thể khẳng định, những văn bản được ban hành nêu trên đã tạo hành lang pháp lý quan trọng để công tác thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT của cơ quan BHXH được triển khai thực hiện một cách tốt nhất. Bên cạnh đó, hàng năm ngành BHXH vẫn tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức để tham gia các đoàn công tác, kịp thời đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của Ngành.

PV: Qua 02 năm thực hiện công tác thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BHTN, ngành BHXH đã đạt được kết quả như thế nào thưa ông? Xin ông đánh giá hiệu quả, tác động khi ngành BHXH được thực hiện thanh tra chuyên ngành?

Ông Trần Đức Long:Từ khi thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHXH Việt Nam luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo kịp thời của Chính phủvà sự phối hợp của các Bộ, ngành và đặc biệt là Thanh tra Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, các cơ quan liên quan trong triển khai tổ chức thực hiện.

Từ ngày 01/6/2016, Nghị định số 21/2016 có hiệu lực thi hành, BHXH Việt Nam đã thực hiện thanh tra, kiểm tra liên ngành 6 cuộc, trong đó phối hợp với Thanh traBộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Vụ III thuộcThanh tra Chính phủ triển khai thí điểm hai đợt thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN tại Đà Nẵng và Thừa Thiên Huế.

Năm 2016, qua công tác thanh tra, kiểm tra tại Vụ Thanh tra - Kiểm tra đãphát hiện 666 lao động chưa tham gia đóng BHXH, 1.502 trường hợp truy thu chưa tính lãi chậm nộp trong thời gian truy thu, 5.764 lao động đóng BHXH thiếu mức đóng, thiếu thời gian, yêu cầu truy thu số tiền 819,2 triệuđồng do đóng thiếu so với quy định. Yêu cầu thu hồi về quỹ BHXH số tiền 422,5 triệuđồng do thanh toán chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe chưa đúng quy định và yêu cầu thu hồi về quỹ BHYT số tiền 74.134 triệu đồng do chi không đúng quy định. Tại BHXH các tỉnh, thành phố đã tiến hành kiểm tra 13.911 đơn vị, yêu cầu thu hồi về quỹ BHXHsố tiền37.366 triệu đồng, quỹ BHYT số tiền 32.205 triệuđồng.

Năm 2017, toàn ngành BHXH đã tiến hành thanh tra chuyên ngành, thanh tra liên ngành và kiểm tra đóng BHXH, BHYT, BHTN tại 15.903 đơn vị sử dụng lao động (trong đó, Vụ Thanh tra - Kiểm tra của BHXH Việt Nam thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 234 đơn vị). Qua công tác thanh tra, kiểm tra đã phát hiện: Có 42.263 lao động thuộc đối tượng tham gia nhưng chưa tham gia hoặc đóng thiếu thời gian tham gia BHXH, BHYT, BHTN với số tiền phải truy đóng (bao gồm cả lãi) là 88.179 triệu đồng (trong đó, Vụ Thanh tra - Kiểm tra kiến nghị truy thu 24.866 triệu đồng, chiếm 28,2%); có 50.734 lao động đóng thiếu mức quy định với số tiền phải truy đóng (bao gồm cả lãi) là 47.349 triệu đồng (trong đó Vụ Thanh tra - Kiểm tra kiến nghị thu 11.468 triệu đồng, chiếm tỷ lệ 24,2%). Tổng số tiền các đơn vị được thanh tra, kiểm tra nợ trước khi có Quyết định thanh tra, kiểm tra là 2.776.266 triệu đồng; số tiền nợ đóng các đơn vị đã nộp trong và sau thời gian thanh tra là 1.463.957 triệu đồng (tỷ lệ thu hồi nợ qua công tác thanh tra, kiểm tra là 52,7%). Về kết quả xử lý vi phạm hành chính, đã lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN 505 đơn vị sử dụng lao động với tổng số tiền xử phạt phải thu là 7.899 triệu đồng, đến nay đã thu được 1.749 triệu đồng.

Có thể khẳng định, công tác thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN của ngành BHXH rất hiệu quả. Nếu năm 2015, cơ quan BHXH chưa có chức năng thanh tra chuyên ngành đóng thì tổng số nợ của BHXH toàn ngành là 7.061 tỷ đồng, bằng 5,19% số phải thu theo kế hoạch được Chính phủ giao thì đến năm 2017, số nợ BHXH còn là 5.737 tỷ đồng, bằng 2,9% số phải thu theo kế hoạch được Chính phủ giao.

Những con số trên cho thấy, quy định giao chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BHTN cho cơ quan BHXH đã mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.

PV: Vậy trong quá trình thực hiện công tác thanh tra, ngành BHXH đã gặp khó khăn? Giải pháp nào để khắc phục những vấn đề này trong thời gian tới, thưa ông?

Ông Trần Đức Long:Có thể khẳng định, công tác thanh tra chuyên ngành đã góp phần tích cực vào việc chấn chỉnh việc đóng BHXH, BHYT và hạn chế tình trạng lạm dụng, trục lợi chế độ BHXH cũng như quỹ BHYT, song, quá trình triển khai thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành cho thấy vẫn còn những khó khăn, vướng mắccần tiếp tục sửa đổi, bổ sung một số cơ chế, chính sách để ngành BHXH thực hiện hiệu quả hơn trong công tác này.

Theo quy định tại Điều 34 Luật Thanh tra 2010, người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành phải là công chức. Nghị định số 21/2016/NĐ-CP ngày 31/3/2016 của Chính phủ đã tháo gỡ được vấn đề này, với việc quy định là “người được giao nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành” nhưng chưa triệt để. Ngành BHXH khá đặc thù, chỉ có Vụ trưởng, Phó Vụ trưởng ở BHXH Việt Nam và Giám đốc, Phó Giám đốc BHXH tỉnh, thành phố là công chức, còn lại cơ bản những người làm công tác thanh tra, kiểm tra là viên chức; vì thế thành viên các Đoàn thanh tra phần lớn là viên chức nên họ không có thẩm quyền xử phạt và xử lý các vi phạm của đối tượng thanh tra theo quy định của pháp luật. Do đó, trong quá trình thanh tra, gặp trường hợp vi phạm, họ chỉ được lập biên bản sau đó phải báo cáo với người ra quyết định thanh tra hay Giám đốc BHXH tỉnh, thành phố, điều này làm cho việc xử lý vi phạm không được kịp thời.

Ngày 17/5/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về việc chấn chỉnh hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp, một số doanh nghiệp né tránh kiểm tra nội dung này đã viện lý do có đoàn thanh tra, kiểm tra khác (mặc dù kiểm tra không cùng nội dung và Kế hoạch thanh tra này của ngành Lao động, Thương binh và Xã hội và ngành BHXH đã được phê duyệt từ đầu năm).

Theo đó, BHXH Việt Nam kiến nghị Quốc hội sửa đổi Khoản 7 Điều 3 và Điều 34 Luật Thanh tra để phù hợp với đặc thù của người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành của một số ngành mà hiện nay lực lượng chủ yếu là viên chức. Đồng thời, nghiên cứu, sửa đổi quy định về trình tự, thủ tục tiến hành một cuộc thanh tra theo hướng giảm bớt các biểu mẫu, cải cách thủ tục hành chính và để phù hợp với tình hình thanh tra thực tế của đối tượng được thanh tra và kiến nghịbổ sung chức năng thanh tra chuyên ngành đầy đủ cho ngành BHXH, trong đó có thanh tra việc thực hiện giải quyết chế độ chính sách BHXH, BHYT để hạn chế tình trạng lạm dụng, trục lợi chế độ BHXH và bội chi quỹ BHYT như hiện nay.

PV: Trong năm 2018, công tác thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN, ngành BHXH sẽ triển khai như thế nào thưa ông?

Ông Trần Đức Long:Sau 02 năm triển khai thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHXH Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp tốt với các Bộ, ngành chức năng hoàn thiện các quy trình, quy định hoạt động thanh tra, kiểm tra của Ngành BHXH, quyết tâm thực hiện tốt chức năng thanh tra chuyên ngành đóng; bám sát các đơn vị sử dụng lao động, giảm nợ đọng là cơ sở để giải quyết kịp thời chế độ cho người lao động. Kế hoạch dự kiến toàn Ngành thanh tra tại hơn 9.000 doanh nghiệp, ngoài ra còn thực hiện các cuộc thanh tra đột xuất khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Phối hợp với Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và tham nhũng (C46) thuộc Bộ Công an và Tòaán nhân dân tối cáo hoàn thiện quy trình khởi tố vụán và xét xử hình sự theo quy định của Luật Hình sự có hiệu lực từ ngày 01/01/2018. Đồng thời với tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chi trả các chế độ BHXH, BHTN và BHYT chống thất thoát quỹ, hoàn thành tốt các chỉ tiêu Chính phủ giao năm 2018.

Minh Nguyệt (thực hiện)

^(*) Tiêu đề do Tòa soạn đặt