Qua đó, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tại Bộ Nông nghiệp và PTNT được triển khai đồng bộ và đạt được những kết quả tích cực như: (1) Xây dựng và hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật đạt tiến độ và chất lượng cao, trong đó chú trọng đến quy định về công khai, minh bạch, định mức, tiêu chuẩn, có tác dụng phòng ngừa tham nhũng; (2) quyết liệt thực hiện cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục hành chính góp phần tích cực xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo, hành động quyết liệt phục vụ người dân và doanh nghiệp khởi nghiệp; (3) mức độ công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ ngày một tăng lên; nhiều định mức, tiêu chuẩn được hoàn thiện; (4) công tác thanh tra, kiểm tra đã đạt được những kết quả tích cực; các hành vi vi phạm bị phát hiện qua thanh tra, kiểm tra được xử lý nghiêm minh; tỉ lệ thu hồi kinh tế qua công tác thanh tra đạt cao; đơn thư khiếu nại, tố cáo được giải quyết kịp thời, không phát sinh mới các đơn thư vượt cấp, kéo dài; (5) công tác phối hợp của Ban cán sự, Bộ với Ban Nội chính Trung ương, Bộ Công an và giữa các cơ quan thuộc Bộ với các cơ quan của Ban Nội chính Trung ương, Bộ Công an được tăng cường, có hiệu quả; (6) một số giải pháp phòng ngừa tham nhũng được triển khai ở các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ đã từng bước phát huy trong việc hạn chế phát sinh tiêu cực, tham nhũng.

Thanh tra Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Ảnh: K. Dung

Đặc biệt, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã triển khai đầy đủ và thực hiện tốt các giải pháp phòng ngừa tham nhũng: (1) Về công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong tổ chức và hoạt động; (2) xây dựng, thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ; (3) xây dựng, thực hiện quy tắc ứng xử của người có chức vụ, quyền hạn; việc chuyển đổi vị trí công tác của người có chức vụ, quyền hạn; (4) việc cải cách hành chính, ứng dụng khoa học, công nghệ trong quản lý và thanh toán không dùng tiền mặt; (5) thực hiện các quy định về kiểm soát tài sản, thu nhập; (6) xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị... Qua đó, đã giúp cho công tác phòng ngừa tham nhũng tại Bộ thời gian qua được triển khai đồng bộ và đạt được những kết quả tích cực, từng bước phát huy được hiệu quả, hạn chế việc phát sinh tiêu cực, tham nhũng. Được biết, năm 2019, Đoàn Kiểm tra của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN do đồng chí Tô Lâm, UVBCT, Phó trưởng Ban Chỉ đạo làm Trưởng đoàn đã có ý kiến chỉ đạo và đánh giá cao kết quả thực hiện công tác PCTN tại Bộ Nông nghiệp và PTNT.

Bên cạnh đó, Ban Cán sự, lãnh đạo Bộ đã tập trung chỉ đạo việc xây dựng, ban hành Kế hoạch thanh tra hàng năm của Thanh tra Bộ và các Tổng cục, Cục có chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc Bộ. Trong đó, đã tập trung vào những lĩnh vực nhạy cảm theo định hướng của Thanh tra Chính phủ như: Các dự án đầu tư xây dựng cơ bản; việc thực hiện các đề tài, chương trình, dự án nghiên cứu khoa học; hoạt động khuyến nông, khuyến ngư; sử dụng đất đai, tài sản công và thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và PCTN.

Trong giai đoạn 2012-2022, Thanh tra Bộ, các Tổng cục, Cục thuộc Bộ đã tiến hành hơn 1.000 cuộc thanh tra, kiểm tra; trong đó, trên 50 cuộc có nội dung thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và PCTN. Qua các cuộc thanh tra, kiểm tra, đã phát hiện sai phạm, ban hành nhiều quyết định xử phạt vi phạm hành chính, kiến nghị thu hồi về kinh tế nộp vào ngân sách nhà nước; kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm và xử lý nghiêm khắc các tổ chức, cá nhân để xảy ra sai phạm, kịp thời chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước.

Qua nội dung thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và PCTN đã phát hiện một số tồn tại, thiếu sót như: Chậm thực hiện và báo cáo kết quả kê khai tài sản, thu nhập; công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật về PCTN còn hình thức; thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng còn thiếu chiều sâu, chưa đi vào thực chất; chưa phân tích, đánh giá cụ thể về những lĩnh vực có nguy cơ dễ xảy ra tham nhũng trong đơn vị mình để có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn; việc thực hiện kế hoạch PCTN chưa đem lại hiệu quả cao; chưa thực hiện đầy đủ kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý sau thanh tra.

Qua công tác thanh tra, kiểm tra, Bộ đã phát hiện 01 vụ việc liên quan đến tham nhũng, tiêu cực phải xử lý. Cụ thể: Năm 2016, vụ việc giả mạo giấy tờ trong công tác tại Trung tâm Khảo nghiệm, Kiểm nghiệm, Kiểm định Nuôi trồng thủy sản thuộc Tổng cục Thủy sản liên quan đến cấp phép lưu hành 802 sản phẩm thức ăn, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản. Lãnh đạo Bộ đã giao Thanh tra Bộ tiến hành thanh tra, xác minh và kết luận về những sai phạm. Đã chỉ đạo Tổng cục Thủy sản xử lý nghiêm những cán bộ đảng viên, công chức, viên chức sai phạm theo đúng quy định của pháp luật, ban hành 08 Quyết định kỷ luật đối với 02 công chức, 06 viên chức, khai trừ khỏi tổ chức đảng 02 công chức là đảng viên. Năm 2016, Bộ đã có Văn bản số 6496/BNN- TTr ngày 02/8/2016 gửi Bộ Công an báo cáo và đề nghị Bộ Công an xem xét tiếp tục điều tra để xử lý vụ việc vi phạm theo quy định của pháp luật tại Trung tâm Khảo nghiệm, Kiểm nghiệm, Kiểm định Nuôi trồng thủy sản và Phòng Hành chính - Quản trị thuộc Tổng cục Thủy sản. Cơ quan Điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố 07 bị can. Tòa án Nhân dân Thành phố Hà Nội đã đưa ra xét xử sơ thẩm vào tháng 4/2018. Năm 2017, Thanh tra Bộ đã chuyển số tiền thu hồi do vi phạm về kinh tế là 1.176.000.000 đồng cho Cơ quan An ninh Điều tra - Bộ Công an theo Công văn số 04/ANĐT-P6 ngày 04/7/2017 của Cơ quan An ninh Điều tra - Bộ Công an.

Mặc dù đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận nhưng công tác PCTN tại Bộ Nông nghiệp và PTNT vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc. Đó là: Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN ở một số cơ quan, đơn vị thuộc Bộ chưa nhiều, hình thức thiếu phong phú, hữu hiệu. Hoạt động của Ban Thanh tra Nhân dân ở một số cơ quan, đơn vị còn nặng hình thức, hiệu quả chưa cao. Công tác báo cáo về công tác PCTN, tiêu cực ở một số cơ quan, đơn vị còn chưa kịp thời, chất lượng còn hạn chế; việc chuyển đổi vị trí công tác của công chức, viên chức theo quy định còn ít. Công tác thu hồi kinh tế sau thanh tra, các biện pháp cưỡng chế trong xử lý sau thanh tra; việc áp dụng chế tài xử lý đối tượng không chấp hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính còn gặp nhiều khó khăn.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, trong đó phải kể đến là do Bộ Nông nghiệp và PTNT quản lý nhiều ngành, lĩnh vực; các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ có nhiều đơn vị trực thuộc, địa bàn trải rộng khắp cả nước nên công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về PCTN còn gặp nhiều khó khăn; công tác báo cáo, tổng hợp báo cáo tại một số cơ quan, đơn vị đôi khi còn chậm chưa đảm bảo tiến độ. Một số văn bản hướng dẫn Luật PCTN năm 2018 ban hành chưa kịp thời, phải sửa đổi bổ sung cho phù hợp; Luật Thanh tra năm 2010 và các văn bản hướng dẫn chưa quy định cụ thể các chế tài xử lý cưỡng chế trong xử lý sau thanh tra, thực hiện Quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Biên chế công chức, viên chức ở một số cơ quan đơn vị còn ít, mặt khác một số đơn vị cần cán bộ có chuyên môn hóa cao, sự ổn định và kinh nghiệm làm việc. Vì vậy, việc chuyển đổi vị trí công tác của công chức, viên chức còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu. Ngoài ra, thủ trưởng một số ít cơ quan, đơn vị thuộc Bộ vẫn chưa thực sự quan tâm đầy đủ đến công tác PCTN, tiêu cực. Việc công khai, minh bạch trong hoạt động của một số cơ quan, đơn vị chưa thật sự sâu sắc, hiệu quả, còn mang tính hình thức, làm giảm khả năng giám sát của quần chúng Nhân dân.

Từ thực tế triển khai công tác PCTN từ năm 2012 đến nay, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã rút ra một số bài học kinh nghiệm về công tác PCTN. Một là, phải có quyết tâm cao và vào cuộc của Ban cán sự, Lãnh đạo Bộ và Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ trong công tác PCTN, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị - đây là nhiệm vụ, biện pháp quan trọng hàng đầu, quyết định hiệu quả công tác PCTN, tiêu cực. Hai là, phải huy động được các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể cùng tham gia thực hiện công tác PCTN; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đảng viên, công chức, viên chức trong việc thực hiện công tác PCTN, tiêu cực. Ba là, thực hiện đồng bộ các giải pháp PCTN, lãng phí đã được Đảng và Nhà nước đề ra; lấy phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực là chính. Bốn là, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát để phát hiện kịp thời, ngăn chặn có hiệu quả và xử lý nghiêm các hành vi tham nhũng, tiêu cực. Năm là, phối hợp chặt chẽ với Ban Nội chính Trung ương, Thanh tra Chính phủ và các cơ quan bảo vệ pháp luật như Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao để làm tốt công tác PCTN trong tổ chức, cơ quan, đơn vị.

Trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và PTNT tập trung vào một số nhiệm vụ, giải pháp cụ thể như sau:

Một là: Tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết của Đảng và tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN, tiêu cực, công tác phát hiện, tiếp nhận giải quyết các vụ việc có dấu hiệu tội phạm; thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ, tạo sự thống nhất, tự giác, quyết tâm cao trong hành động; xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược, đội ngũ các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành có phẩm chất, năng lực, ngang tầm nhiệm vụ.

Hai là: Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo và đề cao vai trò của các cấp ủy Đảng, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy Đảng, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ trong công tác PCTN, tiêu cực; đồng thời, tiếp tục kiện toàn hệ thống tổ chức, quản lý ngành nông nghiệp từ Trung ương đến địa phương, xây dựng và vận hành hoạt động tổ chức bộ máy với tinh thần kiến tạo, hành động phục vụ người dân và doanh nghiệp sáng tạo, khởi nghiệp.

Ba là: Củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban Thanh tra Nhân dân ở các cơ quan, đơn vị. Tăng cường thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội và Nhân dân trong PCTN, tiêu cực;

Bốn là: Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra; đồng thời, đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, công tác thanh tra, kiểm tra của Bộ, chú trọng vào các lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực như: Các dự án đầu tư xây dựng cơ bản; việc thực hiện các đề tài, chương trình, dự án nghiên cứu khoa học; hoạt động khuyến nông, khuyến ngư; sử dụng đất đai, tài sản công và thanh tra trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và PCTN;

Năm là: Phát hiện kịp thời, ngăn chặn có hiệu quả và xử lý nghiêm các hành vi có dấu hiệu tội phạm tham nhũng, tiêu cực; chuyển ngay cho cơ quan điều tra nếu phát hiện vi phạm có dấu hiệu tội phạm theo đúng tinh thần chỉ đạo của Đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, tiêu cực;

Sáu là: Tiếp tục tăng cường sự phối hợp với Ban Nội chính Trung ương, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra các Bộ, ngành và các cơ quan bảo vệ pháp luật như Bộ Công an, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao để làm tốt công tác PCTN, tiêu cực trong ngành Nông nghiệp và PTNT.

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và PTNT đề nghị Quốc hội quan tâm xem xét sửa đổi Luật Thanh tra năm 2010 và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn cho phù hợp với hoạt động thực tiễn, trong đó chú trọng nội dung quy định cụ thể các chế tài xử lý cưỡng chế trong xử lý sau thanh tra, thực hiện Quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Đồng thời đề nghị Thanh tra Chính phủ có hướng dẫn cụ thể về công tác lưu trữ, số hóa, cập nhật dữ liệu ban đầu đối với Bản kê khai tài sản, thu nhập do các Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập quản lý (trước khi Đề án Cơ sở Dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập đi vào hoạt động), do hằng năm các Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập phát sinh rất nhiều Bản kê khai phải quản lý.