Giảm 155 lượt nhưng tăng 10 đoàn phải tiếp công dân đột xuất
Từ đầu năm đến nay, các cấp, các ngành của tỉnh Đắk Nông đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo. So với cùng kỳ năm 2022, số lượt công dân được tiếp giảm 155 lượt (17,6%), số công dân được tiếp giảm 256 người (19,4%). Số đoàn đông người được các cấp tiếp thường xuyên giảm 03 đoàn (20,0%), nhưng số đoàn đông người được các cấp tiếp đột xuất tăng 10 đoàn so với cùng kỳ (250%). Tổng số đơn thư tiếp nhận giảm 584 đơn (31,4%); các vụ việc khiếu nại giảm 20 vụ việc (42,9%), nội dung khiếu nại vẫn chủ yếu liên quan đến xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai (quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính) và khiếu nại liên quan đến phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất; các vụ việc tố cáo giảm 10 vụ việc (12,5%), nội dung tố cáo chủ yếu liên quan đến vi phạm trong thực hiện nhiệm vụ công vụ; đơn kiến nghị, phản ánh giảm 514 vụ (31,4%).
Đặc biệt, những tháng đầu năm 2023, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo các cấp, các ngành đẩy nhanh tiến độ xử lý, giải quyết các vụ việc khiếu kiện đông người, phức tạp, còn tồn đọng, kéo dài trên địa bàn tỉnh. Đến thời điểm hiện tại, đã có 14 vụ việc được xem xét, giải quyết xong, đưa ra khỏi danh sách theo dõi (gồm 04 vụ việc theo các tiêu chí tại Kế hoạch số 363/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ và 10 vụ việc nằm ngoài các tiêu chí theo Kế hoạch số 363/KH-TTCP). Còn 04/18 vụ việc chưa giải quyết xong. Riêng vụ việc tại Công ty TNHH MTV Cà phê Đắk Nông, các nội dung thuộc thẩm quyền của tỉnh đã giải quyết xong, còn nội dung Công ty và các hộ dân kiến nghị trả lại 775 ha đất tại Nông trường Đắk Ngo nằm ngoài thẩm quyền của tỉnh. Hiện nay, Thanh tra Chính phủ đang tiến hành thanh tra, trong đó có nội dung xem xét việc Công ty và các hộ dân kiến nghị trả lại 775 ha đất tại Nông trường Đắk Ngo. Sau khi có kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh Đắk Nông sẽ thực hiện theo kết luận thanh tra, UBND tỉnh đã có báo cáo Thanh tra Chính phủ về vụ việc này. Còn 03 vụ việc UBND tỉnh đang yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương khẩn trương xem xét, giải quyết.
Có thể nói, thông qua công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo cho thấy, tình hình khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh tại Đắk Nông mặc dù có giảm so với cùng kỳ 2022, nhưng vẫn còn tiềm ẩn phức tạp, đặc biệt là phát sinh tăng các vụ việc đông người kéo đến các cơ quan của huyện, tỉnh để khiếu nại, kiến nghị. Có tình trạng công dân không nhất trí với kết quả giải quyết của cơ quan có thẩm quyền, tiếp tục gửi đơn đến cấp trên yêu cầu xem xét lại và nhiều đơn thư trùng nội dung, nặc danh được công dân gửi đến nhiều nơi, nhiều cấp. Ngoài ra, còn một số vụ việc đã được các cấp, các ngành giải quyết hết thẩm quyền nhưng công dân vẫn tiếp tục khiếu nại, tố cáo…
Mặc dù, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo thời gian vừa qua trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đạt được những kết quả nhất định, tuy nhiên cũng còn một số tồn tại, hạn chế ở một số đơn vị, địa phương chưa được khắc phục triệt để. Công tác tiếp công dân chưa gắn với việc theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, giải quyết của các cấp, các ngành, dẫn đến hiệu quả sau khi tiếp công dân chưa cao. Còn tình trạng xác định thẩm quyền giải quyết đơn chưa đúng, nên chuyển đơn không đúng nơi có thẩm quyền giải quyết, đây cũng là một trong những nguyên nhân đơn thư gửi nhiều nơi, kéo dài mà không được giải quyết dứt điểm. Có tình trạng người đứng đầu còn thiếu quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo xử lý, giải quyết, nên một số vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh được giải quyết chậm, không dứt điểm, dẫn đến công dân gửi đơn vượt cấp; chưa tuân thủ quy trình giải quyết khiếu nại, tố cáo; việc tổ chức thực hiện thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận giải quyết tố cáo có hiệu lực pháp luật chưa nghiêm túc;...
Nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, trong đó, các nguyên nhân khách quan được chỉ ra là do: Chính sách, pháp luật về đất đai chưa giải quyết hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người có đất bị thu hồi. Đồng thời, không thể phủ nhận ảnh hưởng trái chiều của một số dự án đến môi trường sống người dân tại khu vực các dự án (như các dự án điện gió, các dự án khai thác khoáng sản...).
Bên cạnh các nguyên nhân khách quan, còn có các nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố cáo còn phức tạp. Đó là: Còn nhiều dự án có thu hồi đất nhưng trước khi thu hồi đất chưa bố trí quỹ đất để tái định cư (Dự án nhà máy Alumin Nhân Cơ và các khai trường khai thác quặng boxit). Ngoài ra, chính quyền địa phương ở một số nơi chưa giải thích, vận động, chưa làm tốt công tác tiếp công dân, chưa xử lý, giải quyết kịp thời, dứt điểm đơn thư mới phát sinh (Vụ việc tại Cụm Công nghiệp - Trung tâm công nghiệp Quảng Tâm, huyện Tuy Đức; vụ việc tại Công ty cà phê Tuy Đức; vụ việc liên quan đến dự án của Công ty TNHH ĐTXD Kiến Trúc Mới, xã Quảng Trực, huyện Tuy Đức; …); chưa chấp hành đúng quy định pháp luật về thời hạn giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền; thiếu quyết liệt trong việc xử lý tình trạng chiếm đất tại các dự án nông lâm nghiệp (Dự án Nông lâm nghiệp của Công ty TNHH TMDV Long Sơn tại xã Quảng Trực, huyện Tuy Đức; Công ty TNHH MTV Nông Sản Việt tại xã Trường Xuân, huyện Đăk Song; Công ty TNHH Thiên Sơn tại xã Quảng Sơn, huyện Đăk Glong… ). Có tình trạng, một số vụ việc tồn đọng, kéo dài đã được rà soát và có các giải pháp để giải quyết, song nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương được giao nhiệm vụ chậm hoặc không thực hiện, mặc dù Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản đôn đốc. Ngoài ra, còn có nguyên nhân chủ quan từ nhận thức của một bộ phận người dân về chính sách, pháp luật, nhất là pháp luật về đất đai, quản lý bảo vệ rừng, luật khiếu nại, tố cáo còn hạn chế, bị phần tử xấu lợi dụng để kích động, xúi giục khiếu kiện (vụ việc tại Công ty TNHH MTV LN Nam Nung; vụ việc tại Cụm Công nghiệp - Trung tâm công nghiệp Quảng Tâm, huyện Tuy Đức; …).
Trong thời gian tới, tình hình khiếu nại, tố cáo trên địa bàn tỉnh Đắk Nông còn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, có thể phát sinh các điểm nóng khi xử lý các vi phạm về đất đai tại các dự án của các doanh nghiệp đã được tỉnh giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án nhưng để đất bị lấn chiếm; khi thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, trong đó có các khu đô thị mới trên địa bàn thành phố Gia Nghĩa. Thêm nữa, chính sách, pháp luật về lĩnh vực quản lý đất đai trong thời gian tới tiếp tục có sự sửa đổi, bổ sung, nhưng có thể chưa sát với giá đất thực tế nên sẽ phát sinh khiếu nại khi thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Ngoài ra, tình hình khiếu kiện đông người, phức tạp có thể phát sinh ở những địa phương làm không tốt trình tự, thủ tục xử lý vi phạm; trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng; chưa chú trọng công tác vận động, giải thích, dân vận; chậm xử lý, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của người dân…
Để giảm thiểu những vướng mắc, bất cập có thể phát sinh, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, trong 6 tháng cuối năm 2023, UBND tỉnh Đắk Nông tiếp tục chỉ đạo các Sở, Ban, ngành, UBND các huyện, thành phố nghiêm túc thực hiện các văn bản của Trung ương, của tỉnh liên quan đến công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo như: Chỉ thị số 35-CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; Quy định số 11-QĐi/TW của Bộ Chính trị về trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy trong việc tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân; Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo vệ người phát hiện, tố giác, đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực; Chỉ thị số 21-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về đẩy mạnh công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; Công văn số 977/UBND-KGVX của UBND tỉnh về tăng cường phối hợp trong đối thoại, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; Chỉ thị số 11/CT-UBND của Chủ tịch UBND tỉnh về việc tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trên địa bàn tỉnh.
Thủ trưởng các Sở, Ban, ngành, Chủ tịch UBND các huyện, thành phố khẩn trương rà soát, khắc phục các tồn tại hạn chế đã nêu; tập trung xử lý, giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị tồn đọng, phức tạp, đông người trên địa bàn tỉnh theo Kế hoạch số 363/KH-TTCP và các vụ việc vụ việc tranh chấp, khiếu kiện về đất đai liên quan đến các công ty nông, lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh theo Công văn số 904/VPCP-V.I ngày 23/3/2023 của Văn phòng Chính phủ; giao cơ quan Thanh tra tỉnh đôn đốc, tổng hợp báo cáo UBND tỉnh để chỉ đạo.
Sở Tư pháp tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nói chung và pháp luật về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo nói riêng nhằm nâng cao hiểu biết pháp luật của đội ngũ cán bộ, công chức, đảng viên và Nhân dân trên địa bàn tỉnh bằng nhiều hình thức phù hợp cho từng đối tượng, giúp nâng cao hiểu biết pháp luật cho công dân, bảo đảm cho công dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo đúng pháp luật./.
K. Dung