Cụ thể, theo Kết luận thanh tra, 6 doanh nghiệp thuê đất đã có nhiều cố gắng trong việc thực hiện dự án, đầu tư vốn, nhân lực để khai hoang, cải tạo đưa đất vào sử dụng, cơ bản theo mục đích được thuê và dự án được duyệt. Tuy nhiên, Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện thủ tục cho thuê đất chưa chặt chẽ, để Công ty Nam Bộ thuê đất đã hết thời gian thuê từ năm 2018 đến nay nhưng không xử lý thu hồi diện tích 4,994ha. Chi cục Quản lý đất đai bàn giao đất nhưng không lập biên bản thực địa cho Công ty Nhật Thái và Doanh nghiệp Hữu Nhã. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chưa thực hiện tốt việc tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt 02 dự án (Dự án điều chỉnh dự án đầu tư trang trại trồng lúa của Công ty Nhật Thái và Dự án đầu tư xây dựng trang trại trồng lúa của Doanh nghiệp Hoàng Kiều) là chưa đúng theo chỉ đạo của UBND tỉnh, chưa kiểm tra chặt chẽ việc thực hiện dự án của Công ty Mai Quang Vinh nên không phát hiện việc sử dụng đất không đúng dự án được duyệt. UBND huyện Kiên Lương thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đất đai chưa tốt, thiếu kiểm tra, xử lý hoặc phối hợp xử lý một số doanh nghiệp lấn chiếm đất, cho thuê trái phép, cho Công ty Nam Bộ mượn đất diện tích 8,679ha đất không đúng thẩm quyền, không thu hồi đất cho mượn sai quy định. Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Kiên Lương tham mưu cho UBND huyện quản lý đất đai trên địa bàn chưa chặt chẽ, chưa xử lý hoặc phối hợp xử lý các trường hợp có hành vi vi phạm trong quản lý sử dụng đất đai.

Kết luận thanh tra số 03/KL-UBND của UBND tỉnh đồng ý cho 06 doanh nghiệp tiếp tục sử dụng đất được Nhà nước cho thuê để thực hiện dự án được cấp có thẩm quyền phê duyệt; các doanh nghiệp có sai phạm qua thanh tra phải chấn chỉnh, chấm dứt hành vi vi phạm trong sử dụng đất thuê; hoàn thiện các thủ tục pháp lý còn thiếu; tăng cường công tác bảo vệ diện tích đất được Nhà nước cho thuê; đầu tư, sản xuất và thực hiện tốt nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước; điều chỉnh Kết luận thanh tra trước đây của UBND tỉnh, chỉ thu hồi giao cho địa phương quản lý diện tích 3,4354ha/12,3844ha do đến nay Công ty Mai Quang Vinh vẫn bỏ hoang và tự nguyện trả lại đất. Đối với phần diện tích qua xác định thừa so với giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của 03 doanh nghiệp (Công ty Nhật Thái 1,42ha, Doanh nghiệp Bông Tràm 6,214ha, Doanh nghiệp Hoàng Kiều 2,4ha) giao Sở Tài nguyên và Môi trường ký phụ lục hợp đồng cho thuê theo quy định của pháp luật; đối với phần diện tích thực tế thấp hơn diện tích thể hiện trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Công ty Mai Quang Vinh diện tích 2,5173ha) thì điều chỉnh lại giấy chứng nhận, giảm diện tích cho thuê cho đúng thực tế sử dụng. Đối với diện tích 3,29ha mà Doanh nghiệp Hữu Nhã lấn chiếm đất Nhà nước, diện tích này mặc dù có chủ trương của UBND tỉnh giao cho Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Thiên Sơn, nhưng thực tế đến nay Doanh nghiệp Hữu Nhã vẫn đang sử dụng và đã đầu tư cải tạo đất, do đó để Doanh nghiệp Hữu Nhã tiếp tục sử dụng, giao Sở Tài nguyên và Môi trường lập thủ tục cho doanh nghiệp thuê, đồng thời truy thu tiền thuê đất từ khi sử dụng đến thời điểm ký hợp đồng thuê đất theo quy định của pháp luật.

Toàn cảnh buổi công bố kết luận thanh tra (Ảnh:ĐT) 

Giao Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu UBND tỉnh ra văn bản chấn chỉnh công tác quản lý, sử dụng đất đối với các doanh nghiệp được Nhà nước giao, cho thuê đúng theo quy định của pháp luật; lập thủ tục thu hồi diện tích 4,994ha của Công ty Nam Bộ do đã hết thời gian thuê từ năm 2018 đến nay, giao địa phương quản lý; kiểm tra việc cho thuê lại đất sai quy định đối với 05 doanh nghiệp, xử lý theo quy định của pháp luật đất đai; giao UBND huyện Kiên Lương thu hồi diện tích 3,685ha đối với Công ty Nam Bộ do huyện Kiên Lương cho mượn sai quy định, đồng thời tăng cường công tác quản lý đất đai trên địa bàn, thường xuyên kiểm tra để kịp thời phát hiện, báo cáo cấp trên xử lý hoặc xử lý các trường hợp sai phạm theo thẩm quyền.

Các doanh nghiệp cho thuê lại đất là sai quy định, nhưng xét thấy các doanh nghiệp có đầu tư, cải tạo đất, những năm đầu sản xuất không hiệu quả, thua lỗ nên không xử lý đối với số tiền 2.174.500.000 đồng do 05 doanh nghiệp thu được từ cho thuê lại đất, nhưng các doanh nghiệp phải chấm dứt ngay hành vi cho thuê lại đất sai quy định.

Giao Cục thuế tỉnh truy thu tiền thuê đất diện tích 4,994ha của Công ty Nam Bộ còn nợ 41.634.886 đồng và tính toán thu tiền thuê đất đối với diện tích trên từ khi hết hợp đồng thuê đất đến thời điểm thu hồi; kiểm tra việc chuyển nhượng vốn cổ phần của Công ty Mai Quang Vinh và Doanh nghiệp Hữu Nhã, xem xét xử lý theo quy định của pháp luật thuế.

Được biết, Khu vực đất tại xã Kiên Bình, huyện Kiên Lương có nguồn gốc do Công ty Kiên Tài giao lại cho Ban Quản lý rừng phòng hộ đặc dụng Kiên Hà Hải và địa phương quản lý, đa số bị phèn mặn, hoang hóa. Nhằm khai thác tiềm năng, thế mạnh phát triển ngành sản xuất nông nghiệp ở địa phương, ngày 22/3/2006, UBND tỉnh ra Quyết định số 367/QĐ-UBND về việc điều chỉnh quy hoạch đất lâm nghiệp sang đất nông nghiệp tại 02 huyện Hòn Đất và Kiên Lương, giai đoạn 2005-2015 và có chủ trương cho các tổ chức, cá nhân thuê đất, thực hiện các dự án trang trại sản xuất nông nghiệp để phát triển kinh tế - xã hội. Trong 6 doanh nghiệp được thuê đất có 04 doanh nghiệp được Ban Quản lý rừng phòng hộ đặc dụng Kiên Hà Hải bàn giao vào năm 2006-2007 (Công ty Trách nhiệm hữu hạn Mai Quang Vinh; Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại Nhật Thái, Doanh nghiệp tư nhân Hữu Nhã, Doanh nghiệp tư nhân Bông Tràm); 02 doanh nghiệp được UBND huyện Kiên Lương bàn giao vào năm 2011-2012 (Công ty Cổ phần Nam Bộ, Doanh nghiệp tư nhân Hoàng Kiều). 

 Đình Thuyết