Ứng dụng công nghệ 4.0 để tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về phòng, chống tham nhũng

Hiện nay việc ứng dụng công nghệ 4.0 để PCTN chưa được triển khai rộng rãi, hiệu quả, trước hết là trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật PCTN. So với phương pháp truyền thống, ứng dụng công nghệ 4.0 trong công tác này đến nay còn hạn chế, việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về PCTN cho người dân và người có chức vụ, quyền hạn vẫn là hình thức. 

Việc đưa nội dung giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống nhằm PCTN vào chương trình giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng vẫn chưa thực hiện được nhiều; và cho đến nay, chúng ta vẫn chưa có giáo trình chính thức đào tạo về PCTN cho học sinh trung học phổ thông, sinh viên, học viên và người có chức vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật.

Đề án “Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng giai đoạn 2019 - 2021” được phê duyệt tại Quyết định 861/QĐ-TTg với mục tiêu đến hết năm 2021, 100% chương trình đào tạo thuộc các loại hình giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng có nội dung về chính sách, pháp luật về PCTN, đạo đức liêm chính; đến hết năm 2021 có 100% lãnh đạo doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, đơn vị nghiên cứu, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp; có 100% người lao động tại cơ quan nghiên cứu, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp… được tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN.

Nhưng đến thời điểm này, chưa có báo cáo thống kê trên cả nước về kết quả thực hiện Quyết định 861/QĐ-TTg, tuy nhiên theo các chuyên gia thì trên thực tế kết quả thực hiện được còn rất khiêm tốn.

TS. Cung Phi Hùng, Phó Viện trưởng, Viện Chiến lược và Khoa học Thanh tra cho rằng, với thực trạng như vậy, việc đưa nội dung tuyên truyền, giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống nhằm PCTN vào chương trình giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng theo phương pháp truyền thống rất khó thực thi vì các phương pháp này có triển khai quyết liệt thì số người được tuyên truyền, giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống nhằm PCTN sẽ rất hạn chế vì chỉ có vài chục người trong một lớp.

TS Cung Phi  Hùng, Phó Viện trưởng, Viện Chiến lược và Khoa học Thanh tra. Ảnh: L.A

Còn nếu chúng ta ứng dụng công nghệ 4.0 trong tuyên truyền, giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống nhằm PCTN có ưu điểm là không giới hạn số người tham dự. Hơn nữa, các giáo trình tuyên truyền, giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống nhằm PCTN được đưa lên đám mây, đưa lên các kho dữ liệu của android và ios, người dùng chỉ việc tải về máy điện thoại có thể tự học mọi lúc, mọi nơi.   

Chú trọng thực chất, hiệu quả phải cân đong đo đếm được, tránh hình thức, bề ngoài

Trên thực tế, hoạt động giám sát PCTN, Luật PCTN chỉ quy định các cơ quan giám sát gồm Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội; Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội; Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, Ban của Hội đồng nhân dân, Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân, đại biểu Hội đồng nhân dân. Hoạt động giám sát của các cơ quan này đều theo phương pháp truyền thống nên có sự chồng chéo, trùng lắp, không thống nhất của hệ thống pháp luật về công tác PCTN, phạm vi điều chỉnh của Luật PCTN mới chỉ giới hạn trong khu vực nhà nước, hiệu quả của các biện pháp phòng ngừa, phát hiện và xử lý tham nhũng còn thấp, các đơn vị chuyên trách chống tham nhũng chưa hiệu quả…

Việc ứng dụng công nghệ 4.0 vào việc giám sát PCTN sẽ khắc phục được những tồn tại, hạn chế của công tác giám sát theo phương pháp truyền thống. Ứng dụng công nghệ 4.0 xây dựng xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về PCTN. Khi có cơ sở dữ liệu quốc gia về PCTN, toàn xã hội có thể tham gia vào công tác giám sát hiệu quả.  

Ngoài ra, việc thực hiện công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình nhằm PCTN ở Việt Nam vẫn còn bất cập cần được tiếp tục hoàn thiện pháp luật để nâng cao năng lực quản trị quốc gia, đáp ứng yêu cầu xây dựng đất nước trong thời kỳ mới; đặc biệt là trong công cuộc đấu tranh PCTN mà Đảng, Nhà nước Việt Nam đang quyết tâm thực hiện trong suốt thời gian qua.

Trong khi đó, theo quy định của Luật PCTN, các hình thức công khai bao gồm: công bố tại cuộc họp của cơ quan, tổ chức, đơn vị; niêm yết tại trụ sở của cơ quan, tổ chức, đơn vị; thông báo bằng văn bản đến cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan; thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng; đăng tải trên cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử; tổ chức họp báo; cung cấp thông tin theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân.

Nhà nghiên cứu cho rằng, việc công khai theo phương pháp truyền thống có nhiều bất cập như giao cho người đứng đầu chọn một hay nhiều hình thức công khai; nếu người đứng đầu có lợi ích nhóm với người tham nhũng bị phát hiện phải công khai thì người đứng đầu sẽ chọn công khai; công bố tại cuộc họp của cơ quan, tổ chức, đơn vị hay niêm yết tại trụ sở của cơ quan, tổ chức, đơn vị....  Những hình thức công khai này hoàn toàn mang tính hình thức. Còn nếu sử dụng công khai ứng dụng công nghệ 4.0 sẽ khắc phục được bất cập, hạn chế này. Cụ thể, chỉ dùng duy nhất một hình thức công khai trên mạng; tự động công khai những phần biến động tài sản cố định được tự động kết xuất ra từ cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản thu nhập, về PCTN…

Cũng theo Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Khoa học Thanh tra, việc ứng dụng công nghệ 4.0 sẽ khắc phục được những tồn tại hạn chế trong cải cách hành chính như: Các thủ tục hành chính được triển khai trực tuyến trên mọi lĩnh vực; mọi người dân chỉ ở nhà cũng có thể thực hiện được các thủ tục hành chính theo nhu cầu của mình; tích hợp các cơ sở giữ liệu quốc gia của các lĩnh vực để phục vụ người dân giải quyết mọi công việc có liên quan; tiết kiệm được thời gian, chi phí; PCTN hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí tài nguyên của đất nước./.