Không giống như các cơ quan phòng, chống tham nhũng thuộc chính phủ như SCPC hay IGA, Hiệp hội chống tham nhũng (ANTICOR) là một tổ chức xã hội không phải nằm trong thể chế chính trị, được thành lập và hoạt động theo Luật về Hiệp hội của Pháp. Với tôn chỉ hoạt động được viết ở ngay đầu trang web của Hiệp hội “Chống tham nhũng vì đạo đức chính trị”, ANTICOR được thành lập vào năm 2002. Ban đầu, những người sáng lập là đại biểu dân bầu, nhưng hiện nay, đối tượng hội viên chủ yếu là công dân, với 1.500 hội viên và hơn 15.000 người theo dõi, ủng hộ các hoạt động của ANTICOR. Mọi người muốn gia nhập, đều có thể viết đơn xin kết nạp.
Đặc biệt, không phải ai cũng được kết nạp làm hội viên của ANTICOR. Việc kết nạp hay không được quyết định bởi Văn phòng Hiệp hội quốc gia. Ở cấp độ quốc gia, ANTICOR có Hội đồng quản trị. Ở cấp tỉnh, ANTICOR có các tổ chức chi nhánh, chiếm hơn 50% số tỉnh của Pháp. Mức độ tham gia của các hội viên cũng khác nhau, có hội viên chỉ thuần túy đóng góp tiền cho hoạt động của Hiệp hội nhưng cũng có hội viên chuyên đứng ra viết đơn tố cáo và theo đuổi đến cùng các vụ kiện tụng. Kinh phí hoạt động của ANTICOR do các hội viên đóng góp. Hội viên có thể đóng góp kinh phí cho hoạt động chung của ANTICOR hoặc có thể đóng góp vào một vụ kiện cụ thể nào đó mà ANTICOR đang theo đuổi.
ANTICOR tuy không trực thuộc chính phủ, Đảng phái nhưng cũng không thể nói là Tổ chức tự phát vì Hiệp hội có Hiến chương hoạt động rõ ràng. Theo đó, ANTICOR tiến hành vận động tất cả các ứng cử viên dân biểu không phân biệt xu hướng chính trị ký tên vào Hiến chương, cam kết sẽ thực hiện những nội dung nêu trong Hiến chương của ANTICOR. Nếu được kết nạp, các ứng cử viên sẽ được sử dụng logo của ANTICOR trong quá trình vận động tranh cử của mình. Điều này nhằm đảm bảo bất kể Đảng phái nào lên nắm quyền điều hành Chính phủ cũng phải đảm bảo trách nhiệm phòng, chống tham nhũng.
Bắt đầu từ năm 2015, ANTICOR trao Tặng thưởng đạo đức để vinh danh những cá nhân có nhiều đóng góp trong cuộc chiến chống tham nhũng. Chẳng hạn, Tặng thưởng năm 2015 đã được trao cho hai người tố giác tham nhũng Stéphanie Gibaud và Patrick Malik; hai nhà báo Élise Lucet à Fabrice Arfi và Thị trưởng Limoges bà Émile-Roger Lombertie
Năm 2018, tặng thưởng đã được trao cho Alain Gautier vì những đóng góp của anh trong việc đưa ra ánh sáng vụ bê bối tại công ty VORTEX cũng như sự dũng cảm của anh trong vụ việc này. Ngoài ra, một số cơ quan truyền thông và nhà báo cũng được vinh danh trong dịp này.
Anticor - trao giải thưởng hàng năm cho những cá nhân, tổ chức có hành động tích cực trong Phòng, chống tham nhũng
Ngoài vinh danh những cá nhân, tổ chức có thành tích xuất sắc trong Phòng chống tham nhũng ANTICOR cũng trao một tặng thưởng được gọi là “Tặng thưởng nhọ nồi” (giống như giải mâm xôi) nhằm ê danh những cá nhân (thường là quan chức) về những hành vi không đúng đắn của họ.
Chẳng hạn năm 2017, Sylvie Andrieux, người bị kết án đã biển thủ công quỹ, nhận được một “nồi”, và Tòa án Công lý cũng nhận được một “nồi”.
Năm 2018, thượng nghị sỹ Franois-Nol Buffet đã phải nhận một “nồi” vì sự ưu ái của ông đối với tội phạm cổ cồn trắng. Và Jean-Jacques Urvoas, cựu thẩm phán bị nhận một nồi vì vi phạm quy định về bí mật nghề nghiệp.
ANTICOR có trang thông tin điện tử, có cẩm nang để hướng dẫn nghiệp vụ cho công dân khi phát hiện một hành vi tham nhũng. Trong trường hợp công dân yêu cầu cơ quan công vụ cung cấp thông tin về hành vi tham nhũng mà không được đáp ứng thì ANTICOR sẽ hướng dẫn họ cần phải làm những gì tiếp theo.
Sự ra đời của ANTICOR nhằm mục đích giúp tăng cường sức mạnh của đơn thư tố cáo so với việc chỉ có một cá nhân đứng ra tố cáo. Trong thời gian qua, hoạt động của ANTICOR đạt được một số kết quả thiết thực. Trong số đó là: Tích cực tham gia nghiên cứu, đề xuất những nội dung sửa đổi Luật Phòng chống tham nhũng; tổ chức các cuộc họp, hội nghị, hội thảo với những bài phát biểu của các đại biểu dân bầu thuộc các đảng phái chính trị khác nhau, có lúc diễn giả là những thẩm phán; vận động hành lang, gặp gỡ các thượng nghị sĩ, viết báo. Đặc biệt, ANTICOR thường đứng ra khởi kiện các chính trị gia. Điển hình nhất trong hoạt động này là việc ANTICOR đã khởi kiện ông Jacques Chirac (nguyên Tổng thống Pháp, nguyên Thị trưởng Paris) ra tòa vì tội sử dụng sai phép công quỹ và lạm quyền khi còn làm Thị trưởng Paris. Nhân vật này sau đó đã bị kết án 2 năm tù nhưng cho hưởng án treo. Nhờ vụ kiện “động trời” này mà ANTICOR trở nên có tiếng tăm không những ở Pháp mà còn trên khắp thế giới.
Nguồn chứng cứ có được để ANTICOR đứng ra thực hiện một vụ khởi kiện chủ yếu đến từ những người tố cáo. Ngoài ra, các phóng viên báo chí cũng tích cực hỗ trợ thông tin, cung cấp hồ sơ cho ANTICOR. Khi thẩm phán chấp nhận thì ANTICOR được tiếp cận hồ sơ gốc để nghiên cứu. Hoạt động của ANTICOR hoàn toàn độc lập, không lệ thuộc vào bất cứ một đảng phái chính trị nào. Chẳng hạn 2 vụ kiện vừa nêu trên đây được thực hiện đối với 2 nhân vật thuộc 2 đảng phái đối lập ở Pháp.
PV (Theo Reuters)