Việc thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp còn nhiều hạn chế

Công ty cổ phần Công trình đô thị Trà Vinh (sau đây viết tắt là Công ty) là doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 64% vốn điều lệ. Công ty được hình thành từ việc thực hiện cổ phần hóa Công ty TNHH MTV Công trình đô thị Trà Vinh, có tư cách pháp nhân và con dấu riêng, được mở tài khoản giao dịch tại Kho bạc nhà nước, Ngân hàng thương mại, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp và pháp luật khác có liên quan đến ngành nghề đăng ký kinh doanh.

Công ty chính thức đi vào hoạt động kể từ ngày 30/3/2016, với ngành nghề kinh doanh chính là thu gom, xử lý rác thải (công nghiệp, sinh hoạt) và các dịch vụ liên quan đến vệ sinh môi trường, cảnh quan đô thị, kinh doanh vật tư chuyên dùng cho ngành môi trường, cây xanh, hoa kiểng.... Tổng số vốn điều lệ của Công ty là 17.500.000.000đ, tương ứng với 1.750.000 cổ phần (10.000₫/cổ phần). Trong đó, phần vốn nhà nước do UBND tỉnh Trà Vinh làm chủ sở hữu là 1.120.000 cổ phần (tương đương số tiền: 11.200.000.000₫), chiếm tỷ lệ 64,00% vốn điều lệ; cổ đông chiến lược là tổ chức nắm giữ 355.000 cổ phần (tương đương số tiền: 3.550.000.000đ, chiếm tỷ lệ 20,29% vốn điều lệ; cổ đông khác là cá nhân nắm giữ 275.000 cổ phần (tương đương số tiền: 2.750.000.000₫), chiếm tỷ lệ 15,71% vốn điều lệ.

Theo Kết luận thanh tra, trong việc thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp, theo kết quả kiểm tra, xác minh, có nhiều hạn chế, thiếu sót.

Qua thanh tra cho thấy, giá trị thực tế phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp thời điểm ngày 30/3/2016 là 18.920.256.640 đồng; chênh lệch giá trị thực tế phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp so với tổng số vốn điều lệ khi chính thức chuyển sang công ty cổ phần, số tiền là 1.420.256.640 đồng.

Khi công ty cổ phần chính thức đi vào hoạt động, còn một số tài sản cố định, công cụ dụng cụ đã được trích khấu hao hết nguyên giá và phân bổ vào chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí sản xuất (giai đoạn 2014 - 2015) chưa được đánh giá lại và xem xét, xử lý dứt điểm theo quy định.

Điển hình, 9 loại tài sản cố định đã khấu hao hết nguyên giá (số tiền là 1.332.954.700 đồng) nhưng vẫn còn quản lý, sử dụng tại thời điểm ngày 30/3/2016; có 51 loại công cụ dụng cụ đã phân bổ hết vào chi phí năm 2015 nhưng vẫn còn quản lý, sử dụng tại thời điểm ngày 30/3/2016, số tiền là 40.500.000 đồng.

Thanh tra chỉ ra nhiều thiếu sót trong việc thực hiện cổ phần hóa tại Công ty cổ phần Công trình đô thị Trà Vinh (ảnh: ITN)

Kết luận thanh tra nêu rõ, trách nhiệm để xảy ra thiếu sót trên thuộc về tập thể những người lãnh đạo, quản lý Công ty TNHH MTV Công trình đô thị Trà Vinh và cá nhân Chủ tịch kiêm Giám đốc công ty (ông Hồ Văn Trí); Ban chỉ đạo cổ phần hóa và cá nhân Trưởng Ban (ông Đỗ Văn Khê - nguyên giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư) và Sở Tài chính tỉnh Trà Vinh.

Theo các quyết định của UBND tỉnh Trà Vinh về việc cử người đại diện phần vốn Nhà nước tại công ty, giai đoạn từ ngày 30/3/2016 đến nay, bao gồm 4 cá nhân. Qua thanh tra cho thấy, đối với các quyết định giao cho ông Phạm Tiết Khoa đại diện 402.500 cổ phần, chiếm tỷ lệ 23% vốn điều lệ, có thiếu sót là ghi nhầm số “402.500 cổ phần” thành “420.500 cổ phần”, dẫn đến chênh lệch thừa 18.000 cổ phần.

Cạnh đó, công tác kế toán, một số khoản chi chưa đảm bảo tính rõ ràng theo quy định tại Điều 5 Luật Kế toán năm 2015 như: Chi tiếp khách không rõ đối tượng, số lượng khách mời; chi mua quà tặng khách hàng không rõ đối tượng; chi công tác phí: Giấy đi đường không ghi đầy đủ thông tin (nơi đi, nơi đến, thời gian lưu trú...), không đầy đủ chữ ký của những người có liên quan (người đi công tác, phụ trách bộ phận); chi thanh toán tiền mua vé máy bay không có văn bản cử đi công tác, không rõ nội dung được phân công công tác.

Từ năm 2018 đến ngày 29/9/2023, chi thanh toán khoán tiền xăng, nước uống hàng tháng cho các cá nhân bên ngoài công ty trong thực hiện công tác giám sát và nghiệm thu khối lượng hoạt động công ích, không thuộc nhiệm vụ chi của công ty, chứng từ thanh toán chưa đảm bảo tính rõ ràng và không thuộc chi phí hợp lý có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh, với tổng số tiền 1.682.000.000 đồng.

Giai đoạn từ năm 2019 đến ngày 29/9/2023, Công ty cổ phần Công trình đô thị Trà Vinh đã đưa vào chi phí hợp lý làm căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp đối với khoản chi thanh toán khoán tiền hỗ trợ nhà ở theo chức danh với các định mức khác nhau cho 28 cá nhân với tổng số tiền là 4.215.750.000 đồng. Tương tự, tại công ty con cũng chi hỗ trợ tiền nhà ở cho 2 cá nhân với tổng số tiền 84.500.000 đồng.

Theo kết luận thanh tra, nội dung chi hỗ trợ tiền nhà ở không được ghi trong hợp đồng lao động, thực tế không phát sinh khoản chi phí chi trả tiền thuê nhà là chưa đảm bảo đủ điều kiện về hóa đơn, chứng từ để đưa vào chi phí được trừ khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định.

Ngoài ra, trong công tác quản lý, thực hiện đầu tư xây dựng, mua sắm tài sản, còn tồn tại những thiếu sót trong việc chấp hành quy định về cấp phép xây dựng; việc chấp hành quy định về đấu thầu; việc đảm bảo tiêu chuẩn thẩm định giá trong mua sắm xe ô tô chuyên dùng vận chuyển rác.

Việc chấp hành các quy định pháp luật về phòng, chống tham nhũng tại Công ty Cổ phần Công trình đô thị Trà Vinh cũng còn một số hạn chế, thiếu sót trong công khai tuyển dụng và quản lý lao động. Giai đoạn từ ngày 1/7/2019 đến 29/9/2023, công ty tuyển dụng 73 lao động nhưng việc công khai thông tin tuyển dụng chưa đầy đủ, chưa bám sát kế hoạch tuyển dụng lao động hàng năm theo quy định.

Kiểm điểm đối với lãnh đạo và các cá nhân có liên quan

Từ những thiếu sót trên, Thanh tra tỉnh kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh chỉ đạo Văn phòng UBND tỉnh tiến hành kiểm tra, rà soát lại các Quyết định của UBND tỉnh về việc cử người đại diện phần vốn nhà nước tại công ty, giai đoạn từ 30/3/2026 đến nay.

Chỉ đạo UBND TP Trà Vinh tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với 53 công chức thuộc quyền quản lý đang công tác tại các đơn vị trực thuộc UBND TP Trà Vinh trong việc đã nhận tiền hỗ trợ của Công ty khi tham gia nghiệm thu, giám sát các gói thầu công ích trên địa bàn TP Trà Vinh. Đồng thời, chỉ đạo Người đứng đầu các đơn vị trực thuộc, có trách nhiệm thu hồi nộp vào Ngân sách nhà nước đối với số tiền hơn 1,6 tỷ đồng mà các cá nhân nhận của Công ty.

Tổ chức kiểm điểm các cá nhân được giao đại diện phần vốn nhà nước tại Công ty nhưng để xảy ra nhiều hạn chế thiếu sót trong quá trình lãnh đạo.

Chủ tịch HĐQT và Ban Tổng Giám đốc Công ty có trách nhiệm thu hồi và nộp vào tài khoản Thanh tra tỉnh số tiền hơn 1,2 tỷ đồng từ các khoản thu của việc thanh lý tài sản thuộc sở hữu Nhà nước và khoản truy thu thuế TNDN giai đoạn 2018 đến 2022.