Công tác quản lý, sử dụng đất đai cơ bản đã tuân thủ theo quy định của Luật

Theo Thông báo kết luận thanh tra số 1315/TB-TTCP ngày 09/6/2023 của Thanh tra Chính phủ về thanh tra trách nhiệm của UBND tỉnh Hải Dương trong công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản và quản lý, sử dụng đất đai giai đoạn 2016 - 2020, các mặt công tác này đã được tỉnh Hải Dương quan tâm, nhiều công trình lớn, trọng điểm đã được tập trung bố trí vốn và hoàn thành. Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh đã tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc các Sở, ngành, các huyện, thành phố, thị xã, chủ đầu tư tập trung hoàn thiện các thủ tục đầu tư, xây dựng, đất đai... giải quyết cơ bản các khó khăn, vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án. Trong kỳ kế hoạch, đã xúc tiến hợp tác, liên kết với các tỉnh, thành phố giáp ranh, bổ sung đầu tư xây dựng các dự án giao thông kết nối liên tỉnh có sức lan tỏa, tạo động lực đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội.

Bên cạnh đó, công tác tiếp nhận, phân bổ, thực hiện kế hoạch đầu tư, quyết định đầu tư cơ bản tuân thủ theo quy định. Cụ thể, hàng năm, Sở Kế hoạch và Đầu tư theo dõi, nắm bắt tình hình thực hiện của các chương trình, dự án cùng với khả năng cân đối ngân sách của địa phương, điều chuyển vốn theo quy định để đảm bảo nguồn vốn đầu tư công đến hết năm giải ngân đạt tỷ lệ cao, sớm hoàn thành các dự án để đưa vào sử dụng, phát huy được hiệu quả. Nợ đầu tư xây dựng cơ bản của UBND tỉnh Hải Dương giảm dần hàng năm.

Công tác quản lý, sử dụng đất đai cơ bản đã tuân thủ theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành, bám sát sự chỉ đạo của Chính phủ, các Bộ, ngành ở Trung ương; công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đất đai được chú trọng tạo sự chuyển biến tích cực trong quản lý và sử dụng đất đai, đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư, góp phần thúc đẩy kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội.

Chưa xử lý triệt để việc chậm quyết toán công trình

Mặc dù công tác quản lý, sử dụng đất đai cơ bản đã tuân thủ theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu sót cụ thể ở từng khâu. Cụ thể, trong công tác quản lý đầu tư xây dựng, UBND tỉnh Hải Dương chưa ban hành quy trình, quy chế quản lý, chấp thuận Bản vẽ tổng mặt bằng, phương án kiến trúc công trình; chậm phê duyệt quy hoạch chung thị trấn Cẩm Giang, huyện Cẩm Giàng; chậm phê duyệt quy hoạch phân khu các khu vực đô thị đối với 04/19 phường của thành phố Hải Dương. UBND thị xã Kinh Môn chậm phê duyệt quy hoạch phân khu các khu vực đô thị đối với 09/14 phường của thị xã Kinh Môn. Sở Tài chính, Sở Xây dựng công bố giá vật liệu, vật tư hàng tháng nhưng chưa đầy đủ theo quy định tại khoản 2 Điều 19 Thông tư số 06/2016/TT-BXD ngày 10/3/2016 của Bộ Xây dựng. Bên cạnh đó, việc chậm quyết toán công trình, dự án hoàn thành vẫn chưa được xử lý triệt để.

Đặc biệt, qua thanh tra 10 dự án đầu tư xây dựng chỉ ra nhiều thiếu sót.

Còn thiếu sót công tác quản lỷ, sử dụng đất đai

Liên quan đến công tác quản lý, sử dụng đất đai, UBND tỉnh Hải Dương chậm ban hành một số quy định nhằm cụ thể hóa các quy định của pháp luật về đất đai theo thẩm quyền được giao theo Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017 và Nghị định số 148/2020/ND-CP ngày 18/12/2020 của Chính phủ. Kết quả thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đối với một số chỉ tiêu còn đạt tỉ lệ thấp như: Đất an ninh tỷ lệ thực hiện đạt 49,2%, khu công nghiệp 32,3%, đất cụm công nghiệp 53,4%, đất thương mại dịch vụ 29,3%, đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp 76,6%... Việc cập nhật, chỉnh lý biến động hồ sơ địa chính còn chậm, chưa xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai do vậy việc cập nhật, chỉnh lý biến động chưa thực hiện được đồng bộ, liên thông giữa cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Hải Dương, đến thời điểm thanh tra, trên địa bàn tỉnh còn 26 dự án Khu đô thị, dân cư đã được giao đất với tổng diện tích 290,29 ha nhưng chưa được xác định tiền sử dụng đất, trong đó có 14 dự án giao đất trước năm 2021, vi phạm quy định tại khoản 3 Điều 108 Luật Đất đai 2013. Sau thời gian thanh tra trực tiếp, UBND tỉnh Hải Dương đã từng bước khắc phục bằng cách phê duyệt giá đất đối với 06 dự án; Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh đã trình Hội đồng thẩm định giá đất tỉnh phương án giá đất đối với 04 Dự án; đã thuê đơn vị tư vấn, rà soát hoàn thiện phương án giá đất đối với 10 dự án.

Quốc lộ 38 đoạn qua Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Ảnh: PV

Đáng chú ý, qua thanh tra 16 dự án sử dụng đất cho thấy còn một số hạn chế, thiếu sót, vi phạm. Điển hình là 07/16 dự án có hạn chế, thiếu sót về công tác quy hoạch như: thời điểm phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng có chức năng sử dụng đất còn chưa phù hợp, đồng bộ với quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (sau đó được cập nhật, điều chỉnh); quy hoạch xây dựng tại khu công nghiệp có lô đất y tế chưa phù hợp chức năng sử dụng đất khu công nghiệp; khi phê duyệt quy hoạch xây dựng, chủ trương đầu tư không xin ý kiến của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về quy hoạch khoáng sản.

Trong đó có 02 dự án có chất lượng quy hoạch chi tiết xây dựng dự án còn bất cập, phải điều chỉnh nhiều lần, nội dung điều chỉnh manh mún, việc lập, thẩm định và phê duyệt đồ án điều chỉnh chậm, kéo dài ảnh hưởng lớn đến tiến độ đầu tư xây dựng; và việc triển khai các bước về lập quy hoạch kéo dài, điều chỉnh cơ cấu, ranh giới cho thuê đất nhưng chưa kịp thời thực hiện các trình tự, thủ tục thu hồi đất theo quy định, từ đó, dẫn đến chậm lựa chọn Chủ đầu tư dự án làm giảm hiệu quả sử dụng đất.

Trong khi đó, 13/16 dự án có hạn chế, thiếu sót như: Chậm phê duyệt giá đất, xác định bổ sung tiền sử dụng đất khi điều chỉnh quy hoạch hoặc giao đất bổ sung; xác định tiền sử dụng đất, tiền thuê đất là tạm tính, phê duyệt giá đất cho cả phần diện tích đất chưa được giao; chậm điều chỉnh đơn giá thuê đất khi hết thời gian ổn định 5 năm; không xác định cụ thể diện tích từng loại đất dẫn đến diện tích đất phải nộp tiền thuê đất không thống nhất tại các hồ sơ, tài liệu; chậm thu, nộp tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa.

Đáng chú ý, có 07/16 dự án có hạn chế, thiếu sót, vi phạm khi phê duyệt giá đất, xác định nghĩa vụ tài chính về đất như: Việc xác định tổng mức đầu tư dự án có một số chi phí chưa phù hợp hoặc vẫn để khoản thuế giá trị gia tăng trong tổng chi phí hạ tầng kỹ thuật của chi phí phát triển giả định để tính tiền sử dụng đất theo phương pháp thặng dư, làm phát sinh bố sung tiền sử dụng đất phải nộp; chậm xác định khối lượng, thẩm định dự toán đối với một số hạng mục có giá trị đầu tư tạm tính; không tiến hành các thủ tục về quản lý đất đai, không có hợp đồng thuê đất dẫn đến không xác định và thu hồi tiền thuê đất kịp thời; trong đó, có dự án xác định tiền sử dụng đất không đúng thời điểm giao đất hoặc bàn giao đất thực tế như Dự án Khu dân cư Bắc đường 52m thuộc Dự án đầu tư xây dựng Khu thương mại - du lịch - văn hóa và đô thị mới phía Tây, thành phố Hải Dương theo hình thức sử dụng quỹ đất để tạo vốn xây dựng cơ sở hạ tầng.

Ngoài ra, còn một số dự án có hạn chế, thiếu sót, vi phạm khác như: tại Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu Công nghiệp Đại An mở rộng, Ban Quản lý các Khu Công nghiệp tỉnh Hải Dương cấp và cấp thay đổi Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho nhà đầu tư nhưng chưa ghi đầy đủ nội dung về tiến độ dự án, ưu đãi đầu tư theo quy định; có dự án cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với phần diện tích đất ở cho chủ đầu tư dự án với thời hạn sử dụng đất lâu dài không đúng quy định; có dự án chậm thực hiện kết luận, kiến nghị của cơ quan Thanh tra, kiếm toán; chậm thực hiện nghiệm thu, quyết toán hạ tầng kỹ thuật của dự án...

Để xảy ra hạn chế, thiếu sót, vi phạm trong công tác quản lý đầu tư xây dựng, quản lý sử dụng đất đai nêu trên thuộc trách nhiệm của Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách lĩnh vực giai đoạn 2016 - 2020 và thời kỳ có liên quan; Giám đốc, Phó Giám đốc Sở, ngành phụ trách lĩnh vực, Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND các huyện, thành phố, thị xã phụ trách lĩnh vực giai đoạn 2016 - 2020 và thời kỳ có liên quan; các cơ quan, đơn vị được kiểm tra và các tổ chức, cá nhân có liên quan đã được nêu cụ thể trong Kết luận thanh tra./.