Cụ thể, về việc thực hiện quy định pháp luật về đầu tư xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (từ năm 2016 đến 2022), thông báo Kết luận thanh tra chỉ rõ về công tác triển khai thực hiện các dự án đầu tư xây dựng thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới, UBND huyện sử dụng thiết kế mẫu nhưng khi phê duyệt dự toán không điều chỉnh với hệ số K (Dự án Đường xã: Thôn Kà Tu - Đi thôn Đồng Reng do UBND xã Sơn Hạ làm Chủ đầu tư).

Ngoài ra, Dự án Nhà máy xử lý chất thải rắn tại huyện Sơn Hà được đầu tư thực hiện trong năm 2020, đã được đưa vào vận hành thử nghiệm nhưng chưa đủ điều kiện nghiệm thu, bàn giao đưa vào khai thác, sử dụng do chưa đáp ứng các điều kiện về bảo vệ môi trường theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, dẫn đến dự án chậm tiến độ đưa vào sử dụng và chưa đáp ứng mục tiêu ban đầu được duyệt theo quyết định chủ trương đầu tư dự án.

Cùng với đó, việc phân bổ, bố trí vốn đầu tư trong giai đoạn 2016 - 2020, khi xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn, hằng năm đối với Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, UBND huyện không phân định chi tiết tỷ lệ vốn đối ứng ngân sách cấp xã phải bố trí trong tổng cơ cấu vốn đối ứng chung của ngân sách huyện và xã để thực hiện là không đúng nguyên tắc quản lý, sử dụng vốn đầu tư công theo từng nguồn vốn theo quy định tại Luật đầu tư công 2014, 2019, Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, dẫn đến có nhiều dự án được phê duyệt nhưng không xác định được nguồn vốn, cân đối vốn, xác định sai đối tượng sử dụng vốn dẫn đến thiếu vốn, kéo dài thời gian thực hiện. UBND các xã, thị trấn không lập, trình Hội đồng nhân dân xã phê duyệt kế hoạch đầu tư công trung hạn, hằng năm của cấp mình đối với Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới có sử dụng nguồn vốn đối ứng của UBND xã.

Loạt tồn tại trong đầu tư xây dựng tại UBND huyện Sơn Hà

Về thanh toán, quyết toán dự án hoàn thành và nợ đọng xây dựng cơ bản, UBND xã Sơn Thủy chậm lập hồ sơ quyết toán đối với Dự án KCH Kênh đập Làng Rào 2; có 66/77 công trình sử dụng nguồn vốn UBND tỉnh giao (NSTW, TPCP, NS tỉnh) để thanh toán toàn bộ giá trị khối lượng thực hiện, sau đó mới thanh toán từ nguồn ngân sách huyện, xã và nguồn huy động khác dẫn đến 66 công trình này sau khi hoàn thành có tỷ lệ thanh quyết toán nguồn vốn vượt tỷ lệ cơ cấu theo quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư và Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh với tổng giá trị 4,38 tỷ đồng.

“UBND huyện và UBND cấp xã chưa tuân thủ nguyên tắc ưu tiên, tập trung bố trí vốn, không làm rõ khả năng huy động, cân đối nguồn vốn đầu tư công của cấp mình khi đề xuất chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư các công trình nông thôn mới dẫn đến có 37 công trình đã quyết toán phát sinh nợ đọng khối lượng xây dựng cơ bản 9,1 tỷ đồng.” – Thông báo Kết luận Thanh tra chỉ rõ.

Chưa tuân thủ nguyên tắc ưu tiên bố trí kế hoạch vốn hằng năm

Về việc chấp hành các quy định pháp luật về đầu tư xây dựng (giai đoạn từ năm 2016 đến tháng 10/2022), việc lập, điều chỉnh kế hoạch, giao vốn kế hoạch đầu tư trung hạn, hằng năm của UBND huyện chưa tuân thủ theo quy định dẫn đến loại bỏ nhiều dự án trong danh mục kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; chưa tuân thủ nguyên tắc ưu tiên bố trí kế hoạch vốn hằng năm cho dự án dự kiến hoàn thành trong kỳ kế hoạch trước khi ưu tiên bố trí vốn cho Dự án chuyển tiếp thực hiện theo tiến độ được phê duyệt và dự án khởi công mới, dẫn đến phê duyệt nhiều dự án bố trí vốn kéo dài, không đủ điều kiện bố trí vốn hoặc bố trí vốn chưa sát với thực tế.

Về tạm ứng, thu hồi tạm ứng, giải ngân vốn và trả nợ quyết toán công trình có các sai sót như: chưa thu hồi xong số tiền nợ tạm ứng quá hạn của Dự án Đường Giá Gối - Mô níc (tạm ứng từ năm 2010) với số tiền 2,124 tỷ đồng mặc dù đã có bản án của Tòa án; việc giải ngân vốn đầu tư công qua các năm thấp nhưng UBND huyện Sơn Hà chưa có giải pháp hiệu quả đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch theo Nghị quyết số 84/NQ-CP của Chính phủ, trong đó có 19 công trình có tỷ lệ giải ngân đạt từ 0% đến 16% kế hoạch vốn.

Về nợ đọng xây dựng cơ bản, từ năm 2016 đến tháng 10/2022, trên địa bàn huyện có phát sinh nợ đọng khối lượng xây dựng cơ bản 4,6 tỷ đồng/15 công trình; trong đó: Vốn ngân sách huyện 0,57 tỷ đồng/05 công trình (đã quyết toán dự án), còn lại là các dự án từ các nguồn vốn khác (chưa kể phần giá trị nợ đọng thuộc công trình MTQG nông thôn mới với 9,1 tỷ đồng/37 công trình).

 Về công tác quyết toán dự án đầu tư xây dựng cơ bản, trong 151 công trình do UBND các xã, thị trấn làm chủ đầu tư có sử dụng bộ máy chuyên môn trực thuộc để quản lý dự án thì có 17/151 đơn vị lập dự toán xác định hệ số chi phí quản lý dự án không đúng quy định tại Quyết định số 79/QĐ-BXD ngày 15/02/2017 của Bộ Xây dựng (các công trình này đầu tư tại thôn không thuộc vùng kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 582/QĐ-TTg ngày 28/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ) dẫn đến quyết toán vượt định mức với số tiền 97.377.000 đồng.

Mặt khác kết quả thanh tra 21 công trình (04 Công trình sử dụng nguồn vốn Chương trình MTQG xây dựng NTM do UBND các cấp xã làm Chủ đầu tư và 17 công trình do Ban Quản lý dự án ĐTXD và PTQĐ làm Chủ đầu tư) cho thấy: công tác lập dự toán một số hạng mục công việc không chính xác làm tăng khối lượng nhưng trong quá trình nghiệm thu các bên không kiểm tra, tính toán khối lượng theo đúng thực tế thi công mà nghiệm thu theo khối lượng dự toán tính tăng dẫn đến thanh toán, quyết toán tăng khối lượng kéo theo các chi phí liên quan với tổng số tiền 1.573.405.000 đồng.

“Để xảy ra các khuyết điểm, tồn tại nêu trên thuộc trách nhiệm của UBND huyện, các cá nhân Chủ tịch, các Phó Chủ tịch UBND huyện; Thủ trưởng các phòng, ban: Văn phòng huyện, Kinh tế - Hạ tầng huyện, Tài nguyên và Môi trường huyện, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, Phòng Nội vụ huyện, Tài chính - Kế hoạch huyện, Thanh tra huyện, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và phát triển Quỹ đất huyện; Chủ tịch UBND các xã, thị trấn đã được nêu cụ thể trong Kết luận thanh tra.” – Thanh tra tỉnh chỉ rõ

Từ những tồn tại, hạn chế nêu trên, Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Chủ tịch UBND xã Sơn Hạ giảm trừ thanh toán đối với phần chi phí thiết kế mẫu của Dự án Đường xã: Thôn Kà Tu - Đi thôn Đồng Reng đầu tư khi thẩm tra, phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành.

Chỉ đạo UBND 02 xã Sơn Hạ và Sơn Thành xuất toán, loại khỏi giá trị công trình trong quá trình thanh toán khối lượng và giá trị quyết toán dự án hoàn thành cho nhà thầu thi công với tổng số tiền 129.101.000 đồng như đã nêu trên.

Đồng thời, chỉ đạo UBND xã Sơn Thủy làm thủ tục quyết toán dự án hoàn thành đối với dự án KCH Kênh đập Làng Rào 2; chỉ đạo Ban quản lý dự án huyện khẩn trương có biện pháp đưa Dự án Nhà máy xử lý chất thải rắn và Công trình Nâng cấp hệ thống điện thôn Chàm Rao, xã Sơn Nham đưa vào sử dụng.

Trưởng phòng Kinh tế và Hạ tầng thực hiện kiểm soát chặt chẽ phạm vi, quy mô của dự án đầu tư theo đúng mục tiêu đã phê duyệt. Tăng cường thẩm định dự án, nhất là việc thẩm định tính chính xác về khối lượng và các chi phí của công trình trong dự toán.

Phòng Tài chính - Kế hoạch thực hiện nghiêm các quy định về thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; không tham mưu UBND huyện trình phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định dự án đầu tư nếu không xác định rõ nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; chú trọng thẩm tra tính chính xác các chi phí xây lắp, chi phí khác trong quyết toán dự án hoàn thành; phối hợp với Thi hành án dân sự để có biện pháp thu hồi nợ tạm ứng số tiền 2.124.043.000 đồng của Dự án Đường Giá Gối - Mô níc.

Các chủ đầu tư chấp hành đúng các quy định hiện hành về trình tự, thủ tục đầu tư công trình, ký kết hợp đồng và nghiệm thu, thanh, quyết toán, nhất là việc quyết toán chi phí xây lắp của công trình đảm bảo chính xác, đúng thực tế thi công, không để thất thoát ngân sách nhà nước.