Cụ thể, sáng 13/7, Ban Dân vận Trung ương, Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Cán sự đảng Tòa án nhân dân Tối cao và Ban Cán sự đảng Bộ Tư pháp đồng phối hợp tổ chức hội nghị trực tuyến với các tỉnh, thành ủy về “Công tác dân vận trong hoạt động hòa giải ở cơ sở”. Đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Dân vận Trung ương chủ trì hội nghị. “Hội nghị công tác dân vận trong hoạt động hòa giải ở cơ sở” được tổ chức dưới hình thức trực tuyến tại điểm cầu Trung tâm và 63 điểm cầu địa phương.
Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: L.A
Hoạt động hòa giải mang ý nghĩa xã hội, nhân văn sâu sắc
Phát biểu tại hội nghị, Trưởng ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai nhấn mạnh, hoạt động hòa giải đã tồn tại từ lâu trong đời sống xã hội, là cách thức tốt đẹp được lựa chọn để giải quyết xích mích giữa các cá nhân, gia đình trong cộng đồng dân cư, góp phần phát huy văn hóa dân tộc, tăng cường tình làng, nghĩa xóm, mối liên kết tình cảm của văn hóa làng xã. “Hơn 20 năm qua, với sự tham gia tích cực của MTTQ Việt Nam, ngành Tư pháp, chính quyền các địa phương, nhất là chính quyền ở cơ sở, hoạt động hòa giải ở cơ sở đã đạt được những kết quả đáng khích lệ”, Trưởng ban Dân vận Trung ương khẳng định.
Đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Dân vận Trung ương phát biểu tại hội nghị. Ảnh: L.A
Đồng chí Trương Thị Mai dẫn lời Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tác phẩm “Đời sống mới” năm 1947: “Người là gốc của nước, nếu mọi người đều làm tốt đời sống mới thì dân tộc nhất định sẽ phú cường”, như vậy, thực tế cho thấy, hòa giải là nhiệm vụ quan trọng của các cơ quan hành chính và tư pháp. Nghị quyết của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đều nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác hòa giải. Con số gần 100.000 tổ hòa giải cơ sở, 600.000 hòa giải viên, gần 900.000 vụ việc đã được tiến hành hòa giải trong 5 năm qua với tỷ lệ 80,6% hòa giải thành mang lại nhiều ý nghĩa sâu sắc, không chỉ hàn gắn những xích mích, mâu thuẫn phát sinh, mà còn tăng cường sự hiểu biết, tinh thần tương thân tương ái, đoàn kết, thắt chặt tình cảm, góp phần cho sự bình yên, ổn định, giảm bớt gánh nặng cho chính quyền cơ sở, góp phần cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội các địa bàn dân cư.
Trưởng ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai cho rằng, với Luật Hòa giải ở cơ sở, Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án và hoạt động của hòa giải viên lao động, trọng tài lao động trong quy định của Bộ luật Lao động góp phần giải quyết tranh chấp lao động, cùng với các cơ chế hòa giải, đối thoại được quy định trong Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Đất đai, Luật Khiếu nại, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng... hoạt động hòa giải đã bao quát hầu hết các lĩnh vực đời sống xã hội, các tổ hòa giải, hòa giải viên tiêu biểu ở nhiều nơi đã khẳng định không vận động tốt không thể hòa giải có hiệu quả. Quá trình đó cũng là quá trình phối hợp nhịp nhàng giữa MTTQ Việt Nam, ngành Tư pháp, Tòa án nhân dân, các cơ quan, tổ chức với chính quyền địa phương, nhất là chính quyền cơ sở, cùng với việc quan tâm xây dựng, động viên đội ngũ hòa giải viên có uy tín, kiến thức, kinh nghiệm, nhiệt tình tham gia công tác hòa giải có hiệu quả.
Hoạt động hòa giải ở cơ sở đã đạt được những kết quả đáng khích lệ
Hoà giải nói chung, hòa giải ở cơ sở nói riêng là phương thức giải quyết tranh chấp, xung đột xã hội có từ lâu đời, mang ý nghĩa xã hội, nhân văn sâu sắc, được nhiều quốc gia thừa nhận, khuyến khích, tạo điều kiện phát triển. Ở Việt Nam, hoạt động hoà giải có lịch sử tồn tại cùng với lịch sử dựng nước và giữ nước, góp phần giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Cùng với sự phát triển của đời sống xã hội, công tác hoà giải không ngừng được phát huy và ngày càng trở thành phương thức giải quyết tranh chấp chiếm ưu thế trong hệ thống các phương thức giải quyết tranh chấp, xung đột xã hội. Hòa giải cơ sở đã giải quyết triệt để mâu thuẫn, xung đột nảy sinh tại cơ sở, góp phần giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã hội, phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm, từ đó hạn chế đơn thư, khiếu kiện, tiết kiệm thời gian và tiền bạc của cơ quan Nhà nước và nhân dân; phát huy tinh thần đoàn kết cộng đồng, góp phần xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân vững mạnh.
Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Ngọc Liêm (ảnh giữa) tham dự Hội nghị. Ảnh: L.A
Theo số liệu thống kê của Bộ Tư pháp, tính đến ngày 31/12/2019 cả nước có 96.605 tổ hòa giải với 600.462 hòa giải viên. Từ ngày 01/01/2014 đến 30/9/2019, các tổ hòa giải đã tiến hành hòa giải 875.573 vụ việc tranh chấp, mâu thuẫn, vi phạm pháp luật, trong đó hòa giải thành 707.945 vụ việc, đạt tỷ lệ 80,6%. Mặt khác, thực hiện chủ trương đổi mới công tác dân vận, tăng cường hiệu quả hoà giải, đối thoại và thực hiện kết luận của Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương, Tòa án nhân dân tối cao đã triển khai thí điểm đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tại 16 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, kết quả hòa giải thành, đối thoại thành đạt tỷ lệ 78,08%. Trên cơ sở tổng kết kết quả thí điểm, Tòa án nhân dân tối cao đã hoàn thiện, trình Quốc hội hồ sơ Dự án Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án. Ngày 16/6/2020, Quốc hội khóa XIV, kỳ họp thứ 9 đã thông qua Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án.
Tuy thực trạng hoạt động hòa giải nói chung, hòa giải ở cơ sở nói riêng còn đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt dưới tác động của nền kinh tế thị trường, sự hội nhập quốc tế, các mâu thuẫn, tranh chấp đang gia tăng, cả về số lượng và tính chất phức tạp của vụ việc nhưng hoạt động hòa giải ở cơ sở cũng đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác dân vận; trong quá trình hòa giải, các hòa giải viên ở cơ sở đã trực tiếp phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến các bên tranh chấp và những người có liên quan, góp phần nâng cao nhận thức pháp luật của nhân dân, hình thành ý thức chấp hành pháp luật, từ đó đạt mục tiêu của công tác dân vận là vận động tất cả các tầng lớp nhân dân tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng; đồng sức, đồng lòng thực hiện thành công các định hướng phát triển đất nước mà Đảng chỉ ra; tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc; củng cố và tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân.
Lan Anh