Chủ đề của Hội nghị lần này là “Cộng đồng kinh tế ASEAN – cộng đồng vì sự tăng trưởng năng động và bền vững”. Đây là sự khẳng định hướng đi mới của ASEAN, không chỉ coi trọng mục tiêu tăng trưởng kinh tế mà còn hướng đến sự phát triển cân bằng, ổn định và bền vững. Chủ đề này cũng phù hợp với chủ đề chung của năm ASEAN 2010 là “Hướng tới cộng đồng, ASEAN – từ tầm nhìn tới hành động” và tuyên bố của các nhà lãnh đạo ASEAN về “Phục hồi và phát triển kinh tế bền vững”, do Việt Nam đề xuất tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 16 tổ chức vào tháng 4 vừa qua tại Hà Nội.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chụp hình chung cùng các Bộ trưởng tại Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 42. Ảnh:  Nguyễn Hùng

Năm 2010 là năm đánh dấu nhiều cột mốc quan trọng trong chặng đường thực hiện mục tiêu AEC. Các hiệp  định cốt lõi của ASEAN như  Hiệp định thương mại hàng hoá ASEAN, Hiệp định đầu tư toàn diện ASEAN, gói cam kết thứ 7 về dịch vụ trong khuôn khổ hiệp định khung ASEAN sẽ có hiệu lực. ASEAN cũng sẽ triển khai mạnh mẽ nhiều chương trình hợp tác quan trọng như: Cơ chế hải quan một cửa ASEAN, chương trình làm việc về thuận lợi hoá thương mại và các biện pháp tăng cường với sự tham gia của doanh nghiệp và các hoạt động hội nhập tại khu vực.

Cũng tại các hội nghị lần này, các Bộ trưởng kinh tế ASEAN và các đối tác sẽ  tiến hành tham vấn nhằm  đánh giá việc thực thi các Hiệp  định khu vực thương mại tự do, thảo luận các biện pháp thúc đẩy đàm phán các thoả thuận thương mại mới và xác định hướng hợp tác lớn giữa ASEAN và các đối tác. Đáng chú ý, đây là lần đầu tiên ASEAN và Nga sẽ có đối thoại ở cấp Bộ trưởng kinh tế nhằm thảo luận định hướng tăng cường hợp tác kinh tế và đầu tư giữa hai bên trong thời gian tới.

Đây cũng là lần đầu tiên tổ chức phiên tham vấn với các Bộ trưởng kinh tế Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam nhằm thảo luận biện pháp giúp đẩy nhanh việc thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước trên và các thành viên ASEAN phát triển hơn nữa. Các hội nghị sẽ kết thúc ngày 28-10.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: Năm 2010 là năm bản lề của tiến trình hướng tới mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN với 3 trụ cột về chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa – xã hội; trong đó, Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) đang có những tiến triển quan trọng. Những cam kết hội nhập, các chương trình hợp tác kinh tế cốt lõi của AEC đang từng bước đi vào cuộc sống. Một thị trường chung, một không gian kinh tế thống nhất đang hình thành dựa trên sự hài hòa cao độ về các quy tắc thương mại trong nước và khả năng điều phối chính sách vĩ mô giữa các thành viên ASEAN. Xây dựng AEC đã thể hiện rõ nhất cam kết mạnh mẽ và nhất quán của ASEAN về các mục tiêu hội nhập kinh tế khu vực từ trước đến nay.

Sự trưởng thành của ASEAN trong những năm qua có sự đóng góp quan trọng của kết quả liên kết kinh tế ASEAN. Thêm vào đó, kế hoạch tổng thể và Kết nối ASEAN mà Hiệp hội đang xây dựng sẽ hỗ trợ đắc lực cho các nỗ lực liên kết kinh tế ASEAN sâu rộng hơn, thông qua mục tiêu kết nối hạ tầng giao thông, viễn thông, cộng nghệ thông tin, thể chế và người dân trong ASEAN, tạo nền tảng để mở rộng kết nối ra toàn khu vực Đông Á; trong đó, ASEAN là trung tâm.

Tuy nhiên, theo Thủ tướng, trong bối cảnh kinh tế hế giới và khu vực luôn tồn tại những nhân tố trái chiều và phức tạp nên ASEAN cần có sự thống nhất cao về một hướng đi chung, tập trung xem xét 5 vấn đề cốt lõi của kinh tế.

Thứ nhất, tìm kiếm các giải pháp thiết thực, sáng tạo để thúc đẩy việc thực thi một cách nhiêm túc và có hiệu quả lộ trình tổng thể thực hiện AEC vào năm 2015.

Thứ hai là theo đuổi các chính sách phát triển cân bằng và bền vững, nhất là bảo đảm sự kết hợp hài hòa giữa mục tiêu tăng trưởng kinh tế với yêu cầu bảo đảm sự ổn định của nền tảng kinh tế vĩ mô, phát triển xã hội và ứng phó với biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh…

Ba là, củng cố và hoàn thiện khung khổ hợp tác kinh tế hiện có giữa ASEAN với các đốo tác, trong đó ASEAN giữa được “vai trò trung tâm”.

Bốn là, quan tâm đến những biện pháp cụ thể, mạnh mẽ hơn nhằm đẩy nhanh quá trình thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các quốc gia, các vùng miền trong khu vực ASEAN.

Cuối cùng, việc xây dựng AEC thành công nhất thiết phải có sự tham gia tích cực của cộng đồng, nhất là doanh nghiệp và người dân ASEAN.

Theo SGGPO (v.a)