Tiền giả được hiểu là vật phẩm có một mặt hoặc hai mặt mô phỏng hình ảnh, hoa văn, màu sắc, kích thước của tiền Việt Nam để được chấp nhận giống như tiền Việt Nam, không có hoặc giả mạo các đặc điểm bảo an, không do Ngân hàng Nhà nước phát hành hoặc là tiền Việt Nam bị thay đổi, cắt ghép, chỉnh sửa để tạo ra tờ tiền có mệnh giá khác so với nguyên gốc.

Hủy hoại tiền Việt Nam trái pháp luật là hành vi cố ý làm rách nát, hư hỏng, biến dạng tiền Việt Nam.

Sao, chụp hình ảnh tiền Việt Nam là việc tạo ra một hoặc nhiều bản sao hoặc bản ghi hình từ tiền Việt Nam bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào, bao gồm cả việc tạo bản sao dưới hình thức điện tử.

Nghị định nêu rõ, các tổ chức, cá nhân có trách nhiệm bảo quản tiền Việt Nam trong quá trình quản lý, sử dụng; kịp thời thông báo cơ quan công an, cơ quan có thẩm quyền của quân đội, hải quan nơi gần nhất về các hành vi vi phạm quy định về phòng, chống tiền giả và bảo vệ tiền Việt Nam; tuân thủ các quy định về quản lý sao, chụp hình ảnh tiền Việt Nam.

Trong các hoạt động, giao dịch liên quan đến tiền mặt, trường hợp đồng tiền thật bị rách nát, hư hỏng hoặc biến dạng nghi không phải do quá trình lưu thông hoặc không phải do quá trình bảo quản (hiện vật), Ngân hàng Nhà nước, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Kho bạc Nhà nước lập biên bản, tạm thu giữ hiện vật và chuyển ngay đến cơ quan công an, cơ quan có thẩm quyền của quân đội nơi gần nhất để xác minh, kết luận.

Trường hợp cơ quan công an kết luận là tiền rách nát, hư hỏng hoặc biến dạng do hành vi hủy hoại tiền trái pháp luật, cơ quan công an xử lý theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng.

Trường hợp cơ quan có thẩm quyền của quân đội kết luận là tiền rách nát, hư hỏng hoặc biến dạng do hành vi hủy hoại tiền trái pháp luật thì chuyển kết quả xác minh kèm hiện vật đến cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng.

Trụ sở Bộ Công an. Ảnh: hancorp.com.vn

Trường hợp kết luận là tiền rách nát, hư hỏng hoặc biến dạng không phải do hành vi hủy hoại tiền trái pháp luật thì hoàn trả ngay cho tổ chức, cá nhân có tiền bị rách nát, hư hỏng, biến dạng hoặc chuyển Ngân hàng Nhà nước, các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Kho bạc Nhà nước để xử lý theo quy định về thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông.

 Việc sao, chụp hình ảnh tiền Việt Nam phải đảm ứng tất cả các nguyên tắc sau:

Một là, tất cả các bản sao, chụp không làm thay đổi hình ảnh của tiền Việt Nam ngoài việc phóng to, thu nhỏ hoặc sao, chụp theo góc nghiêng cùng tỷ lệ và phải đảm bảo tính toàn vẹn của hình chân dung, Quốc huy trên mặt trước tờ tiền;

Hai là, không trích, ghép, kết hợp một phần hoặc toàn bộ hình ảnh đồng tiền Việt Nam với các nội dung, âm thanh, hình ảnh dung tục, khiêu dâm, bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội hoặc các nội dung, âm thanh, hình ảnh trái với truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục và pháp luật Việt Nam;

Ba là, việc sao, chụp hình ảnh tiền Việt Nam không nhằm mục đích thương mại, không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào trừ trường hợp dùng trong tác phẩm báo chí, phim tài liệu hoặc lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu hoặc chụp ảnh, truyền hình về đồng tiền Việt Nam được trưng bày tại nơi công cộng nhằm giới thiệu, tuyên truyền về đồng tiền Việt Nam.

Ngoài ra, việc sao, chụp phải đồng thời đáp ứng một trong các điều kiện, tiêu chuẩn sau:

a) Sao, chụp một phần hình ảnh, hoa văn của tiền Việt Nam không vượt quá 1/3 diện tích mặt trước hoặc mặt sau tờ tiền; 

b) Sao, chụp hình ảnh một mặt đồng tiền Việt Nam với kích thước chiều dài và chiều rộng đối với tiền giấy, đường kính đối với tiền kim loại nhỏ hơn 75% hoặc lớn hơn 150% kích thước của tiền thật cùng mệnh giá; 

c) Sao, chụp hình ảnh hai mặt đồng tiền Việt Nam với kích thước chiều dài và chiều rộng đối với tiền giấy, đường kính đối với tiền kim loại nhỏ hơn 50% hoặc lớn hơn 200% kích thước của tiền thật cùng mệnh giá;

d) Sao, chụp hình ảnh thành bản điện tử để đưa lên không gian mạng có độ phân giải tối đa không vượt quá 72dpi (Dots Per Inch) với kích thước tương đương tiền thật cùng mệnh giá.

Ngân hàng Nhà nước có trách nhiệm bảo đảm đồng tiền trong lưu thông bền, đẹp, có khả năng chống giả cao, thuận tiện trong quản lý, sử dụng và hướng dẫn các biện pháp bảo quản phù hợp với chất liệu đồng tiền nhằm làm tăng thời gian sử dụng đồng tiền trong lưu thông; nghiên cứu, ứng dụng các giải pháp nâng cao chất lượng, khả năng chống giả của đồng tiền Việt Nam; hướng dẫn, kiểm tra việc xử lý tiền giả, tiền nghi giả trong ngành Ngân hàng; hướng dẫn các tổ chức, cá nhân sao, chụp hình ảnh tiền Việt Nam đúng pháp luật; phối hợp với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành liên quan trong công tác thông tin, tuyên truyền về bảo vệ tiền Việt Nam.

Cách đây 20 năm, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 130/2003/QĐ-TTg ngày 30/6/2003 về việc bảo vệ tiền Việt Nam (Quyết định 130) trên cơ sở Luật Ngân hàng Nhà nước số 01/1997-QH10 ngày 12/12/1997, quy định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong công tác đấu tranh phòng, chống, ngăn chặn việc làm tiền giả; tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả và phá hoại tiền Việt Nam.

Theo Ngân hàng Nhà nước, các bộ, ngành đã tuân thủ các quy định trong công tác đấu tranh phòng, chống tiền giả, bảo vệ tiền Việt Nam; có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong việc bảo vệ tiền Việt Nam. Tuy nhiên, sau thời gian dài thi hành, một số quy định tại Quyết định 130 không còn phù hợp với quy định pháp luật hiện hành và bộc lộ một số hạn chế trong thực tiễn nên Ngân hàng Nhà nước cùng các bộ, ngành liên quan đề xuất Chính phủ ban hành các quy định mới phù hợp thực tiễn./.