Khiếu kiện của công dân giảm cả ba chỉ tiêu
Năm 2021, nước ta có nhiều sự kiện chính trị quan trọng như Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, các kỳ họp Trung ương, kỳ họp Quốc hội khóa XV. Đây cũng là năm mà tình hình KNTC trên phạm vi cả nước và tại Trụ sở Tiếp công dân Trung ương (TCDTW) giảm cả ba chỉ tiêu về số lượt người, số vụ việc và số lượt đoàn đông người, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, không phát sinh điểm nóng về khiếu kiện.
Kết quả tiếp dân và xử lý đơn thư tại Trụ sở TCDTW cho thấy, trong năm, Trụ sở đã tiếp thường xuyên 4.872 lượt công dân đến trình bày 1.584 vụ việc (khiếu nại 739 việc, tố cáo 246 việc, kiến nghị và phản ánh 599 việc); 165 lượt đoàn đông người. So với cùng kỳ năm 2020, số lượt người giảm 59,2% (4.872/11.943), số vụ việc giảm 44,3% (1.584/2.842) và số lượt đoàn đông người giảm 56,8% (165/382 lượt).
Cùng với đó, Ban TCDTW - Thanh tra Chính phủ đã xử lý 9.117 đơn, trong đó có 2.982 đơn đủ điều kiện xử lý ban hành các văn bản theo thẩm quyền, chiếm 32,7% (khiếu nại 2.674 đơn, tố cáo 66 đơn, kiến nghị và phản ánh 242); 6.135 đơn không đủ điều kiện phát hành văn bản, thực hiện phân loại và lưu theo dõi, chiếm 67,3%. So với cùng kỳ năm 2020, số đơn đã xử lý giảm 31,5% (9.117/13.307 đơn), số đơn đủ điều kiện xử lý giảm 19 % (2.982/3.681 đơn).
Tình hình an ninh chính trị ổn định, trật tự - an toàn xã hội được đảm bảo, tình trạng khiếu kiện vượt cấp đến các cơ quan Trung ương và lợi dụng quyền công dân để khiếu kiện nhằm gây rối được giảm thiểu, có được những kết quả đó là do công tác TCD, giải quyết KNTC luôn nhận được sự quan tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, của Trung ương, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Qua đó đã nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác TCD, giải quyết KNTC, nâng cao nhận thức của người dân, tăng hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, bảo vệ lợi ích Nhà nước, quyền, lợi ích hợp của người dân và doanh nghiệp…
Thực hiện hiệu quả các chỉ đạo của Trung ương, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ
Theo đánh giá của Thanh tra Chính phủ, nhìn chung tình hình KNTC vẫn còn diễn biến phức tạp, còn nhiều vụ việc KNTC đông người, kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm, công dân thường xuyên khiếu kiện với thái độ gay gắt, bức xúc. Nhiều vụ việc KNTC về đất đai, tranh chấp tài sản chưa được giải quyết dứt điểm, để kéo dài, gây bức xúc, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh “điểm nóng” về an ninh trật tự. Một số vụ việc đã được cơ quan có thẩm quyền giải quyết đúng chính sách, pháp luật, nhưng không được chấp hành nghiêm túc. Điều đó đã tác động tiêu cực đến việc phát triển kinh tế - xã hội, tạo cớ để các thế lực thù địch, phần tử xấu lợi dụng chống phá, làm giảm lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.
Để giải quyết, ngày 27/12/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1849/QĐ-TTg thành lập Tổ công tác để chỉ đạo giải quyết một số vụ việc KNTC đông người, phức tạp, kéo dài do Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ làm Tổ trưởng. Ngay sau khi Quyết định có hiệu lực, Thanh tra Chính phủ đã tham mưu xây dựng, ban hành Kế hoạch chỉ đạo, giải quyết một số vụ việc KNTC đông người, phức tạp, kéo dài của Tổ công tác 1849/QĐ-TTg, bao gồm: Kế hoạch số 02/KH-TCT ngày 18/01/2019; Quy chế làm việc của Tổ công tác; Quyết định thành viên Tổ công tác.
Tiếp đó, Thanh tra Chính phủ đã ban hành Quyết định thành lập Tổ giúp việc cho Tổ công tác theo Quyết định 1849/QĐ-TTg, đồng thời xây dựng và ban hành Kế hoạch số 363/KH-TTCP ngày 20/3/2019 về kiểm tra, rà soát, giải quyết vụ việc KNTC đông người, phức tạp, kéo dài nhằm hướng dẫn các địa phương trình tự kiểm tra, rà soát và các phương án giải quyết nhằm chấm dứt khiếu nại.
Thanh tra Chính phủ đã tham mưu và được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đồng ý danh sách 35 vụ việc thuộc 21 địa phương vào diện Tổ công tác trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo giải quyết. Đến hết năm 2021, Tổ công tác đã trực tiếp làm việc tại 10 địa phương, với 24 vụ việc gồm: Hà Nội, Đà Nẵng, Đắk Lắk, Tiền Giang, Đồng Tháp, An Giang, Hưng Yên, Hải Dương, Thành phố Hồ Chí Minh, Lào Cai. Hiện nay, còn 11 địa phương với 11 vụ việc Tổ công tác chưa thực hiện kiểm tra, rà soát gồm: Hải Phòng, Bắc Giang, Tuyên Quang, Lai Châu, Lạng Sơn, Hà Tĩnh, Khánh Hòa, Kiên Giang, Đồng Nai, Trà Vinh, Sóc Trăng.
Liên quan đến việc xử lý, giải quyết tình trạng khiếu kiện đông người, gây mất an ninh trật tự tại trụ sở các cơ quan Trung ương, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo tại Văn bản 3581/VPCP-V.I ngày 28/12/2020. Trên cơ sở danh sách 74 vụ việc KNTC đông người, phức tạp, kéo dài tại các cơ quan Trung ương và nhà riêng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổng Thanh tra Chính phủ đã ban hành Kế hoạch số 1910/KH-TTCP để rà soát các vụ việc này.
Số liệu tổng hợp từ Ban TCDTW, đơn vị được Tổng Thanh tra Chính phủ giao nhiệm vụ đầu mối theo dõi, tổng hợp kết quả thực hiện Quyết định 1849/QĐ-TTg và Kế hoạch 363/KH-TTCP cho thấy, đến nay các địa phương đã nghiệm túc thực hiện chế độ báo cáo theo quy định, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã thành lập tổ công tác, phê duyệt kế hoạch và lập danh sách các vụ việc để rà soát; các Tổ công tác có sự tham gia của lãnh đạo sở, ban, ngành theo đúng hướng dẫn của TTCP.
Tổng số vụ việc do Thanh tra Chính phủ và các địa phương lập danh sách là 1052 vụ việc, đã thực hiện rà soát 940/1052 vụ việc, đạt tỷ lệ 89,35%; trong đó các địa phương lập danh sách gồm 765 vụ việc, tỷ lệ rà soát đạt 96,08%, một tỷ lệ khá cao theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ.
Nhằm đánh giá hiệu quả của Kế hoạch 363/KH-TTCP, Thanh tra Chính phủ chủ động thành lập các tổ công tác để kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện của địa phương, đã thực hiện tại các tỉnh, thành phố gồm: Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Tháp, Đồng Nai, Bình Phước, Nam Định, Ninh Bình, Lào Cai, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hòa Bình, Thái Bình, Hải Phòng…, qua kiểm tra cho thấy tinh thần của Quyết định 1849/QĐ-TTg và Kế hoạch 363/KH-TTCP đã lan toả trong toàn hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương trong công tác TCD, giải quyết KNTC.
Qua hơn 3 năm triển khai thực hiện, đã làm chuyển biến nhận thức, trách nhiệm của lãnh đạo địa phương trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác TCD, giải quyết KNTC. UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã triển khai và thực hiện nghiêm Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; đã xác định công tác giải quyết khiếu nại của công dân là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của các cấp, các ngành.
Tại các buổi làm việc với tổ công tác, lãnh đạo địa phương đánh giá cao và ghi nhận sự quan tâm của lãnh đạo Thanh tra Chính phủ, tổ công tác liên ngành của Thanh tra Chính phủ đã tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình rà soát, giải quyết các vụ việc đông người, phức tạp tại địa phương; đặc biệt là công tác phối hợp, thông tin về kết quả, quá trình giải quyết, xử lý các vụ việc đông người, phức tạp; góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trong suốt thời gian vừa qua.
Rà soát, cập nhật kết quả vào Cơ sở dữ liệu Quốc gia về KNTC
Cùng với việc kiểm tra, đôn đốc, Thanh tra Chính phủ cũng đưa ra dự báo tình hình KNTC, theo đó khi dịch bệnh được kiểm soát và Nghị quyết số 128/NQ-CP của Chính phủ về "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19" đi vào cuộc sống, dự báo tình hình khiếu kiện sẽ có sự tăng đột biến, các công dân trong thời gian bị ảnh hưởng của dịch bệnh sẽ tiếp tục quay trở lại để khiếu kiện, phát sinh khiếu kiện mới trong việc các địa phương triển khai thực hiện các dự án đầu tư để phát triển kinh tế - xã hội. Nội dung khiếu kiện sẽ tập trung vào lĩnh vực đất đai, chế độ chính sách, khiếu kiện liên quan đến nhà chung cư, đặc biệt là khiếu kiện khi thu hồi đất để thực hiện các dự án ở địa phương.
Ngoài ra, có thể sẽ phát sinh các khiếu kiện liên quan đến công tác hỗ trợ người dân và doanh nghiệp bị thiệt hại do dịch Covid-19 nếu chủ trương này không được thực hiện công khai, minh bạch, đúng đối tượng. Các vụ việc công dân khiếu kiện vượt cấp lên Trung ương sẽ là những vụ việc phức tạp, đã được các cấp, các ngành giải quyết và kiểm tra, rà soát, nhiều vụ việc Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo giải quyết; tình trạng công dân không đồng ý nội dung giải quyết đơn khiếu nại chuyển sang tố cáo người có thẩm quyền giải quyết trong thời gian tới sẽ tăng.
Thanh tra Chính phủ cho rằng, để tiếp tục phát huy các kết quả tích cực đã đạt được của Tổ công tác theo Quyết định 1849/QĐ-TTg, đồng thời thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong công tác TCD, giải quyết KNTC và tiếp tục thực hiện rà soát các vụ việc KNTC đông người, phức tạp, kéo dài; phục vụ tốt cho các kỳ họp của Trung ương khóa XIII và Quốc hội khóa XV, đảm bảo an ninh - trật tự trong thời gian diễn ra các ngày lễ của đất nước, các địa phương trong danh sách của Tổ công tác 1849/QĐ-TTg cần nghiêm túc thực hiện Thông báo ý kiến kết luận của Tổ trưởng Tổ công tác 1849/QĐ-TTg đối với các vụ việc đã được kiểm tra; chủ động rà soát các vụ việc chưa được Tổ công tác kiểm tra; đề xuất phương án để chấm dứt các vụ việc KNTC đông người, phức tạp, kéo dài nằm trong danh sách của Tổ công tác 1849/QĐ-TTg, nhằm phát huy hiệu quả và tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu, UBND cấp tỉnh về kết quả rà soát.
Mặt khác, cần tiếp tục thực hiện rà soát các vụ việc KNTC đông người, phức tạp theo Kế hoạch 363/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ, kịp thời báo cáo kết quả thực hiện và cập nhật đầy đủ kết quả rà soát vào Cơ sở dữ liệu Quốc gia về KNTC để phục vụ công tác TCD, giải quyết KNTC.
Đặc biệt, các địa phương cần thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản 3581/VPCP-V.I ngày 28/12/2020, theo đó các đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có các vụ việc KNTC đông người, phức tạp, kéo dài gây mất an ninh, trật tự tại Trụ sở các cơ quan Trung ương và nhà riêng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước tập trung lãnh đạo, chỉ đạo Ban Cán sự Đảng UBND cùng cấp tổ chức thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư tại Thông báo số 07-TB/TBTCPV ngày 28/11/2020 và các kiến nghị của Ban Nội chính Trung ương tại Báo cáo số 455-BC/BNCTW ngày 03/12/2020./.