Ngày 29/11/2019, TAND tỉnh Bắc Ninh ban hành Bản án sơ thẩm số 56/2019/HNGĐ-ST (Bản án) về việc tranh chấp hôn nhân và gia đình giữa anh Ngô Trọng Văn (bị đơn) và chị Vũ Thị Thúy (nguyên đơn).
Theo nhận định của tòa án, tài sản chung của anh Văn và chị Thúy là nhà đất số 282 Ngô Gia Tự, phường Tiền An, TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh; căn nhà 284 Ngô Gia Tự, Khu 1 Tiền An, TP Bắc Ninh; tiền chuyển nhượng thửa đất L6-09 tại Dự án Dân cư dịch vụ phường Kinh Bắc; thửa đất L6-10 tại dự án dân cư dịch vụ phường Kinh Bắc; 441,5m2 tại thửa đất số 93, Tờ bản đồ số 10 xóm Táo, xã Mao Điền, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Tài sản chung được định giá là 26.873.583.600 đồng. Ngoài ra, có một khoản nợ tại ngân hàng tính đến ngày 29/11/2019 là hơn 4,1 tỷ đồng.
Tòa án quyết định, tổng giá trị tài sản giao cho chị Thúy sở hữu, sử dụng là 11.714.828.300 đồng; anh Văn sở hữu và sử dụng 15.213.339.300 đồng, nhưng phải có nghĩa vụ trích trả cho chị Thúy giá trị chênh lệch về tài sản là 1.721.693.500 đồng và ông Ngô Trọng Bào (bố anh Văn) 54.584.000 đồng.
Tuy nhiên, về công nợ, tòa án lại không chấp nhận việc chị Thúy phải có trách nhiệm trả nợ cùng anh Ngô Trọng Văn.
Để rộng đường dư luận, phóng viên Tạp chí Thanh tra đã có cuộc trao đổi với luật sư Mai Hùng Thịnh - Giám đốc Cty Luật TNHH Mekong Việt Nam xung quanh nội dung Bản án.
Luật sư cho biết, sau khi nghiên cứu Bản án, đối chiếu với các quy định của pháp luật, tôi nhận thấy Bản án có nhiều điểm thiếu khách quan một cách bất thường và chưa phù hợp với các quy định của pháp luật có liên quan.
Căn nhà số 282 Ngô Gia Tự, Tiên An, Bắc Ninh
Thứ nhất, tài sản là nhà đất tại số 282 Ngô Gia Tự, Khu 1 Tiền An, TP Bắc Ninh, tuy được hình thành trong thời kỳ hôn nhân nhưng anh Văn khẳng định đây là tài sản hợp pháp riêng của anh, cụ thể nhà đất là do bố anh (ông Ngô Trọng Bào) mua của vợ chồng ông Sơn năm 2009 và tặng cho riêng anh, việc mua bán và tặng cho riêng có công chứng hợp pháp, trình tự và thủ tục sang tên theo đúng quy định của pháp luật, GCNQSDĐ số V 048492 mang tên Ngô Trọng Văn. Suốt quá trình ông Bào mua và tặng cho riêng nhà đất cho anh Văn, chị Thúy (vợ anh Văn) biết rõ và không có ý kiến gì. Do đó, có thể khẳng định tài sản nhà đất tại số 282 Ngô Gia Tự là tài sản riêng hợp pháp của anh Văn.
Chỉ đến khi ra tòa, chị Thúy mới yêu cầu công nhận đây là tài sản chung của hai vợ chồng nhưng chị Thúy không đưa ra được chứng cứ nào thuyết phục. Tuy nhiên, thật bất ngờ, TAND Tỉnh Bắc Ninh lại “ưu ái” không chỉ công nhận đây là tài sản chung của hai vợ chồng mà còn giao luôn nhà và đất này cho chị Thúy được quyền sử dụng và sở hữu.
Lý do được tòa án đưa ra làm căn cứ để đưa ra phán quyết trên là:
(i) Lời khai của anh Sơn (người bán nhà đất cho ông Bào) và anh Thành (là anh trai chị Thúy);
(ii) Chị Thúy khai trong thời gian ở Nga đã gửi tiền về cho anh Tiến để mua mảnh đất này. Tuy nhiên, chị Thúy không cung cấp được bất kỳ chứng cứ nào chứng minh đã chuyển tiền cho anh Tiến để mua mảnh đất này. Anh Tiến khẳng định không có liên quan gì đến tài sản của anh Văn, chị Thúy.
Như vậy, không rõ vô tình hay cố ý nhưng tòa án có dấu hiệu vi phạm nguyên tắc “trọng chứng hơn trọng cung”. Cụ thể, tòa án đã không căn cứ vào các hợp đồng ông Bào mua nhà đất và tặng cho riêng anh Văn mà lại căn cứ vào lời khai của chị Thúy và những người liên quan. Nếu xét về giá trị pháp lý thì các hợp đồng ông Bào mua nhà đất và tặng cho riêng anh Văn có giá trị pháp lý và độ tin cậy rõ ràng cao hơn nhiều so với lời khai của chị Thúy và những người liên quan. Tuy nhiên, không hiểu sao trong trường hợp này tòa án lại áp dụng ngược lại.
(iii) Chị Thúy cung cấp 02 file ghi âm ngày 11/11/2017 và 25/02/2018 cho rằng trong đó có giọng nói của ông Bào “thừa nhận nhà đất tại 282 Ngô Gia Tự là tài sản của anh Văn, chị Thúy”. Tuy nhiên, không có căn cứ pháp lý nào để khẳng định trong 02 file ghi âm đó có giọng nói của ông Bào, tính xác thực của 02 file ghi âm (có bị cắt ghép, chỉnh sửa hay không) cũng không được làm rõ. Chị Thúy là người cung cấp chứng cứ nhưng tòa án lại viện lý do “tại phiên tòa người đại diện theo pháp luật của ông Bào không yêu cầu giám định giọng nói của ông thì ông Bào, anh Tiến phải chịu trách nhiệm và xác định những lời nói trong USB ghi âm có căn cứ để xác nhận nhà đất số 282 đường Ngô Gia Tự, Khu 1 phường Tiền An là tài sản chung của vợ chồng chị Thúy, anh Văn”. Thật vô lý khi chị Thúy là người cung cấp chứng cứ cho tòa nhưng tòa lại yêu cầu ông Bào phải chứng minh giọng nói trong đó không phải của ông Bào. Khi ông Bào khẳng định không liên quan thì tòa mặc nhiên xem chứng cứ chị Thúy cung cấp là hợp pháp. Do đó, theo tôi việc tòa án dùng 02 file ghi âm chị Thúy cung cấp làm bằng chứng là không phù hợp với quy định của pháp luật, vì bằng chứng này không đảm bảo tính hợp pháp.
Theo Giám đốc Cty Luật TNHH Mekong Việt Nam, đối với tài sản là nhà đất tại số 282 Ngô Gia Tự, Khu 1 Tiền An, TP Bắc Ninh, để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho anh Văn, tránh tranh chấp, khiếu kiện kéo dài, phương án tối ưu nhất là TAND Cấp cao tại Hà Nội cần sửa Bản án HNGĐ sơ thẩm số 56/HNGĐ-ST ngày 29/11/2019 của TAND Tỉnh Bắc Ninh theo hướng công nhận đây là tài sản riêng của anh Văn nên anh Văn được toàn quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt theo đúng quy định của pháp luật.
Theo chuyên gia pháp luật, hồ sơ cấp GCNQSDĐ tại 441,5m2 xóm Táo, xã Mão Điền, huyện Thuận Thành, Bắc Ninh cần được giám định để có căn cứ chính xác xử lý
Thứ hai, đối với thửa đất số 93, tờ bản đồ số 10, diện tích 441,5m2 cả anh Văn và ông Bào đều khẳng định thửa đất trên là do ông Bào mua từ năm 1992, đến ngày 28/10/1995 anh Văn và chị Thúy mới kết hôn. Thời điểm năm 1999 khi làm thủ tục cấp GCNQSDĐ thì anh Văn đang ở bên Nga, anh Văn khẳng định các chữ ký trên hồ sơ không phải của anh. Do đó, nội dung tòa án cấp sơ thẩm công nhận tài sản này là của chung hai vợ chồng cần phải được xem xét lại.
Thứ ba, đối với khoản nợ do hai vợ chồng anh Văn, chị Thúy vay ngân hàng số tiền gốc 3,4 tỷ đồng và lãi từ năm 2016, thực tế khoản vay này vẫn chưa hề được tất toán, tài sản thế chấp là nhà đất tại 284 Ngô Gia Tự vẫn chưa hề được giải chấp, phía ngân hàng cũng khẳng định đây là khoản vay chung của hai vợ chồng, phía ngân hàng có đầy đủ hồ sơ, căn cứ để chứng minh nên cả hai vợ chồng đều có nghĩa vụ thanh toán cả gốc và lãi cho ngân hàng. Do đó, tòa án cấp sơ thẩm xác định khoản vay này là riêng của anh Văn và buộc một mình anh Văn phải có trách nhiệm trả nợ cho ngân hàng là không phù hợp.
Thứ tư, đối với thửa đất L6-09, diện tích 105m2 tại dự án dân cư dịch vụ phường Kinh Bắc, anh Văn khẳng định đây không phải là tài sản của anh, anh chỉ là người môi giới hưởng hoa hồng, thực tế cũng không có giấy tờ pháp lý nào khẳng định tài sản này là của vợ chồng anh Văn. Do đó, việc tòa án cấp sơ thẩm buộc anh Văn phải thanh toán ½ giá trị tài sản này cho chị Thúy là không thuyết phục.
Nhận định chung, một chuyên gia tại cơ quan thuộc Quốc hội cho rằng, bản án trên của TAND tỉnh Bắc Ninh có một số dấu hiệu bất thường. Việc xác định nhà ở 282 đường Ngô Gia Tự, Khu 1 phường Tiền An, TP Bắc Ninh là tài sản chung khi đã đủ căn cứ về việc tài sản này là do bố tặng, cho có công chứng xác nhận. Đối với việc vay ngân hàng là do 2 vợ chồng ký để làm thủ tục vay, tại sao, tòa án xử sơ thẩm lại tuyên 1 mình người chồng trả nợ? Tiếp đó, về lô đất liền kề, việc tòa án tuyên lô đất số L6-09 tại phường Kinh Bắc, TP Bắc Ninh là tài sản chung có dấu hiệu thiếu căn cứ (khi anh Văn chỉ là người đứng ra mua hộ anh trai). Thêm nữa, toàn bộ phần diện tích đất 441,5m2 tại xóm Táo, xã Mão Điền, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh cần được giám định hồ sơ cấp GCNQSDĐ để có đủ căn cứ tuyên án khách quan, đúng bản chất vấn đề./.
PV