Giải ngân nhanh, hiệu quả để phục hồi kinh tế, đảm bảo tăng trưởng GDP, giải quyết việc làm, tăng thu ngân sách nhà nước
Nhằm kiểm tra, đốn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2022, Tổ công tác số 6 của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Tài chính làm tổ trưởng đã làm việc trực tuyến với 05 địa phương: Vĩnh Phúc, Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thuận, Bình Phước.
Theo Bộ Tài chính, Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch vốn đầu tư công năm 2022 cho 5 tỉnh với tổng số vốn là hơn 26.000 tỷ đồng. Theo báo cáo, đến ngày 04/5/2022, các địa phương mới giải ngân được hơn 5.000 tỷ đồng, đạt 19% kế hoạch Thủ tướng giao. Như vậy đã gần hết nửa năm, nhưng tỷ lệ giải ngân tại các địa phương còn quá thấp so với yêu cầu, chưa kể nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia vừa phân bổ, nguồn vốn ngân sách nhà nước và gói kích cầu.
Trong điều kiện hiện nay, chúng ta đang trong quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19, việc tăng cường đầu tư công, tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng, thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài... sẽ là giải pháp trọng tâm, qua đó lan tỏa, tạo cú hích quan trọng vào nền kinh tế. Do đó, các địa phương cần tập trung tháo gỡ khó khăn để đẩy nhanh tiến độ giải ngân, thúc đẩy các dự án để nhanh bàn giao và đưa vào sử dụng. Càng giải ngân nhanh càng phục hồi kinh tế nhanh, đảm bảo tăng trưởng GDP và giải quyết việc làm, tăng thu ngân sách nhà nước.
Mục tiêu của buổi làm việc, Tổ công tác sẽ cùng với đại diện các tỉnh cùng các bộ, ngành nêu lên những khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải ngân vốn đầu tư công. Đồng thời, đề xuất các giải pháp khắc phục và đưa ra kiến nghị để tháo gỡ nút thắt. Từ các các kiến nghị, đề xuất đó, Tổ công tác sẽ tập hợp báo cáo Chính phủ trình cấp thẩm quyền giải quyết khó khăn.
Tại tỉnh Bình Phước, đến thời điểm này, tỉnh đã thực hiện phân bổ 100% kế hoạch vốn, đồng thời cũng đã giải ngân đạt 20% kế hoạch. Tỉnh này đánh giá nguyên nhân khiến công tác giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh gặp khó khăn đó là do công tác giải phóng mặt bằng chậm; thời gian thực hiện phê duyệt các bản vẽ thiết kế thi công mất nhiều thời gian, bên cạnh những nguyên nhân khách quan như việc tăng giá nguyên vật liệu, mùa mưa đến sớm nên đã ảnh hưởng tới tiến độ thi công.
Còn tại tỉnh Vĩnh Phúc, đến nay tỉnh mới giải ngân đạt hơn 21% kế hoạch, nguyên nhân được nêu ra là do dịch Covid-19 cũng như thời điểm lễ tết đầu năm nhiều công trình bị giãn thi công. Mặt khác, do trên địa bàn có nhiều dự án trọng điểm có quy mô tổng mức đầu tư lớn khiến thời gian thực hiện thủ tục đầu tư mất thời gian và thẩm quyền trong việc kéo dài thực hiện, điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công hằng năm của các dự án sử dụng vốn ngân sách địa phương còn chưa linh hoạt.
Đề nghị Phó chủ tịch UBND tỉnh phụ trách chuyên trách làm trưởng ban chỉ đạo về giải ngân vốn đầu tư công
Cũng như tỉnh Vĩnh Phúc và Bình Phước, hiện nay, công tác giải ngân vốn đầu tư công của 3 tỉnh còn lại là Bình Thuận, Khánh Hoà và Phú Yên cũng gặp nhiều khó khăn. Ngoài những nguyên nhân khách quan khá tương đồng thì tại mỗi địa phương lại có vướng mắc liên quan đến từng dự án cụ thể.
Về phía Bộ, ngành, các ý kiến đều cho rằng, thực tế cho thấy công tác thực hiện giải ngân vốn đầu tư công ở các địa phương vẫn còn nhiều hạn chế. Dù nhiều tỉnh đã thực hiện phân cấp nhưng công tác thực hiện vẫn chưa đi đôi với nâng cao năng lực. Nhiều dự án triển khai chậm do còn lúng túng trong công tác triển khai. Hay năng lực của một số chủ đầu tư cũng như nhà thầu còn yếu kém, khả năng tài chính thấp nên không đáp ứng được các yếu tố đầu vào khiến công tác thực hiện thi công tác công trình bị đình trệ.
Nhìn chung, theo báo cáo của các địa phương, thủ tục hiện nay còn nhiều nút thắt như: thủ tục đầu tư chậm; vấn đề đấu thầu hợp đồng chậm; phân bổ vốn chậm; giải phóng mặt bằng nhiều khó khăn; xung đột về giá... Đây là những vấn đề cần tập trung tháo gỡ. Tuy nhiên, điều quan trọng trong công lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện tại địa phương cần đòi hỏi tính chủ động, lãnh đạo UBND các tỉnh cần phải thực hiện đôn đốc, kiểm tra, chỉ đạo sở, ngành, địa phương và các cơ quan có liên quan kịp thời giải quyết vướng mắc ngay tại hiện trường, ngay tại điểm phát sinh.
Về giải pháp đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian tới, các địa phương thực hiện quyết liệt các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, tập trung tháo gỡ khó khăn, hoàn thiện thủ tục; tháo gỡ vướng mắc về giải phóng mặt bằng; đôn đốc thi công nhanh, bố trí vốn đủ để tạm ứng thanh toán; rà soát điều chỉnh vốn cho các dự án có tiến độ giải ngân nhanh để huy hiệu quả sớm. Trên tinh thần ưu tiên tập trung vốn cho các dự án quan trọng, cấp thiết, có tác động lan tỏa nhanh, có khả năng giải ngân sớm và hấp thụ ngay vào nền kinh tế, phù hợp với quy hoạch, sử dụng vốn hiệu quả, bảo đảm khả năng cân đối vốn để hoàn thành dự án trong giai đoạn phục hồi.
Tổ công tác của Chính phủ đề nghị UBND tỉnh giao một Phó chủ tịch phụ trách chuyên trách làm trưởng ban chỉ đạo của địa phương về giải ngân vốn đầu tư công; cần sát sao, trách nhiệm, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu. Về phía mình, Bộ Tài chính sẽ tiếp thu ý kiến của các địa phương và sẽ phối hợp với các bộ, ngành báo cáo Chính phủ báo cáo Quốc hội để sửa đổi các văn bản pháp luật, trong trường hợp cấp bách có thể đề xuất Chính phủ xin Quốc hội ban hành nghị quyết để tổ chức thực hiện.