Tỉnh Vĩnh Long có 28 khu vực mỏ khai thác cát sông được UBND tỉnh cấp phép hoặc gia hạn giấy phép hoạt động, được phân bố trên 3 tuyến sông do Trung ương quản lý là: Sông Tiền có 3 khu vực mỏ; sông Hậu có 8 khu vực mỏ và sông Cổ Chiên có 17 khu vực mỏ. Hiện tại, trên thực tế có 9 khu vực mỏ ngưng hoạt động do giấy phép hoạt động đã hết hạn, 2 khu vực mỏ không hoạt động được do phản ứng gay gắt của Nhân dân quanh khu vực mỏ. Nhìn chung các khu vực mỏ đang hoạt động, đa số chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, còn một vài trường hợp khu vực mỏ chấp hành các quy định của pháp luật chưa nghiêm; các đơn vị, ngành chức năng đã phát hiện xử lý theo quy định và đến nay cơ bản tình hình khai thác cát sông trên địa bàn tỉnh ổn định. Về tình hình khai thác cát sông mà không có giấy phép khai thác của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (gọi tắt là khai thác cát sông trái phép) tuy có giảm so với trước đây nhưng từng lúc, từng nơi vẫn còn xảy ra, nhất là trên tuyến sông Tiền, sông Cổ Chiên, giáp ranh thủy phận các tỉnh Tiền Giang, Bến Tre...; hiệu quả công tác đấu tranh, xử lý chưa đạt yêu cầu, nhất là công tác xử lý hình sự còn thấp, chủ yếu chỉ xử phạt vi phạm hành chính nên chưa đủ sức răn đe.

Quang cảnh hội nghị (Ảnh: CTTĐT.VL)

Trong 9 tháng đầu năm 2022 các thành viên Ban chỉ đạo và các đơn vị, ngành chức năng có liên quan đã tiến hành kiểm tra, phát hiện xử lý hành chính 73 vụ vi phạm hoạt động khai thác, vận chuyển cát sông theo quy định pháp luật, chuyển Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Vĩnh Long 2 vụ có dấu hiệu tội phạm để điều tra, xác minh, làm rõ.

Đối với các bến bãi kinh doanh vật liệu xây dựng ven các tuyến sông đều có giấy phép hoạt động đúng theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, còn một số cơ sở kinh doanh vì lợi ích kinh tế, thu mua cát sông của các đối tượng khai thác cát trái phép, không hóa đơn chứng từ hoặc tự trang bị phương tiện, công cụ.... thuê người điều khiển phương tiện bơm, hút cát trái phép để tự kinh doanh nhằm thu lợi bất chính.

Do lợi nhuận từ việc khai thác cát trái phép rất lớn nên các đối tượng bất chấp pháp luật, cố tình vi phạm, luôn tìm mọi cách để đối phó cơ quan chức năng. Các đối tượng hoạt động khai thác trái phép sử dụng phương tiện ghe, sà lan, các thiết bị bơm hút ban ngày tập kết gần khu vực khai thác, lợi dụng ban đêm tổ chức bơm hút cát trái phép; sử dụng xuồng cao tốc để tổ chức cảnh giới lực lượng chức năng, hoạt động nhanh chóng trên các tuyến sông. Ngoài ra, các đối tượng khai thác cát có am hiểu pháp luật nên chỉ khai thác cát trái phép với định lượng dưới mức chịu trách nhiệm hình sự….

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Liệt yêu cầu các cấp, các ngành, địa phương trong thời gian tới cần tăng cường công tác tuần tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi khai thác cát sông trái phép, bảo kê, tiếp tay cho hoạt động khai thác cát, vận chuyển, tiêu thụ cát trái phép. Bên cạnh đó, tổ chức rà soát, lên danh sách phương tiện thủy nội địa đã đăng ký, đăng kiểm tại các cơ quan có thẩm quyền; phương tiện không đăng ký, đăng kiểm, bị cải hoán, thay đổi kết cấu hoạt động trên địa bàn tỉnh. Từ đó, xây dựng kế hoạch phối hợp trong công tác đấu tranh, phòng, chống hành vi khai thác cát trái phép, vận chuyển, buôn bán tài nguyên (cát sông) không rõ nguồn gốc với các tỉnh giáp ranh để thực hiện có hiệu quả trong công tác phát hiện, kiểm tra, xử lý; thống kê, rà soát các chủ phương tiện bơm hút cát trên địa bàn để tuyên truyền giáo dục, thực hiện đúng quy định của pháp luật về khoáng sản, môi trường…

Được biết, trong 9 tháng đầu năm 2022, về công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành đã thực hiện 182 cuộc thanh tra, kiểm tra. Trong đó, có nhiều cuộc thanh tra chuyên ngành về tài nguyên, khoáng sản. Qua công tác thanh tra chuyên ngành đã kiến nghị thu hồi nộp ngân sách nhà nước hơn 399 triệu đồng và ban hành 130 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền xử phạt hơn 2,5 tỷ đồng.