Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát nhằm kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật đối với các hành vi sử dụng mạng xã hội, công nghệ cao, nhằm lừa đảo, đe dọa hoặc tổng tiền với mục đích trục lợi cho cá nhân được cử tri cả nước quan tâm và kiến nghị Bộ TTTT cần tăng cường công tác này. Trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh Vĩnh Long gửi tới sau kỳ họp thứ 4 và kỳ họp bất thường lần thứ 2, Quốc hội khóa XV, Bộ TTTT cho biết, Bộ luôn nỗ lực triển khai thực hiện nhiều giải pháp trong phạm vi quản lý của ngành để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về lĩnh vực này.

Chủ động xây dựng, hoàn thiện pháp luật

Bộ TTTT đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 và Nghị định số 14/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử.

Trong đó, đã quy định xử phạt đến 80 triệu đồng đối với hành vi thực hiện cuộc gọi rác; buộc thu hồi các số thuê bao đã thực hiện cuộc gọi rác. Xử phạt đến 100 triệu đồng đối với các hành vi vi phạm quy định về quản lý thông tin thuê bao là nguyên nhân làm phát sinh SIM đã đăng ký trước thông tin thuê bao được sử dụng để thực hiện cuộc gọi rác. 

Đặc biệt, xử phạt đến 20 triệu đồng đối với các hành vi vi phạm quy định về: Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân; cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp thuần phong mỹ tục của dân tộc; cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động có tính chất rùng rợn, kinh dị; cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc.

Bổ sung quy định xử phạt từ 70 triệu đồng đến 100 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau: Truy cập bất hợp pháp vào tài khoản của tổ chức, cá nhân nhằm chiếm đoạt tài sản có trị giá dưới 2 triệu đồng; thiết lập hệ thống, cung cấp dịch vụ chuyển cuộc gọi quốc tế thành cuộc gọi trong nước phục vụ cho mục đích lừa đảo, chiếm đoạt tài sản có trị giá dưới 2 triệu đồng; trộm cắp hoặc sử dụng trái phép thông tin về tài khoản, thẻ ngân hàng của tổ chức, cá nhân để chiếm đoạt, gây thiệt hại tài sản hoặc để thanh toán hàng hóa, dịch vụ có trị giá dưới 2 triệu đồng.

Có thể thấy, với chức năng quản lý nhà nước về công nghiệp công nghệ thông tin; ứng dụng công nghệ thông tin; an toàn thông tin mạng; giao dịch điện tử, Bộ TTTT đã tham mưu, trình Chính phủ ban hành các Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử. Đây là hành lang pháp lý quan trọng, là cơ sở để các cơ quan chức năng xử lý nghiêm những hành vi vi phạm, đồng thời góp phần nâng cao tính răn đe và phòng ngừa vi phạm.

Bộ Thông tin và Truyền thông khuyến cáo người dân cần cảnh giác trước những tin nhắn, cuộc gọi rác. (Ảnh: Hoàng Minh)

Tăng cường công tác hậu kiểm, xử lý nghiêm hành vi vi phạm

Trong thời gian qua, Bộ TTTT đã chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường công tác hậu kiểm, thường xuyên rà quét thông tin trên mạng, đặc biệt là trò chơi điện tử trên mạng, các mạng xã hội xuyên biên giới như Facebook, TikTok, Instagram, YouTube... Qua đó, xử lý nghiêm minh, kịp thời các hành vi vi phạm không chỉ đối với các hành vi sai trái, cung cấp thông tin xấu độc, vi phạm pháp luật, chống phá Đảng, Nhà nước mà còn xử lý các vi phạm về thông tin sai sự thật, xúc phạm uy tín, danh dự của tổ chức, cá nhân gây tác động xấu tới dư luận và các thông tin độc hại, bạo lực, mang tính kích động, cổ súy lối sống không phù hợp.

Bộ TTTT cũng đã phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường công tác quản lý, xử lý theo thẩm quyền được giao theo hướng: Nếu xác định được nhân thân đối tượng vi phạm trên địa bàn thì các tỉnh chủ động xử lý đối tượng (xử phạt vi phạm hành chính). Trong trường hợp đối tượng vi phạm nhiều lần, nghiêm trọng thì Sở TTTT phối hợp với Công an tỉnh/thành phố củng cố chứng cứ để có thể xử lý ở mức cao hơn (xử phạt hình sự). Trong trường hợp không xác định được danh tính, nhân thân của đối tượng vi phạm, thì các tỉnh phối hợp với Bộ TTTT, Bộ Công an để có biện pháp ngăn chặn, xử lý phù hợp.

Bên cạnh đó, các đơn vị chức năng của Bộ cũng đã chủ động tổng hợp những luồng thông tin vi phạm trên các nền tảng mạng xã hội để đấu tranh với các nền tảng cung cấp thông tin xuyên biên giới để yêu cầu gỡ bỏ. Ngoài ra, Bộ TTTT đã chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường công tác hậu kiểm, xử lý các hành vi vi phạm, đặc biệt là xử lý các đối tượng có hành vi sai phạm, phát ngôn thiếu chuẩn mực trên mạng xã hội.

Bộ TTTT đã vận hành “Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia” để chủ động rà soát, phát hiện, đánh giá thông tin trên mạng và giám sát an toàn không gian mạng, chỉ đạo các nhà mạng triển khai các giải pháp kỹ thuật mới để ngăn chặn hiệu quả sự phát tán của thông tin xấu độc, ngăn chặn các hành vi tấn công mạng, lợi dụng mạng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

Bộ cũng đã đưa vào vận hành Trung tâm Xử lý tin giả tại tên miền www.tingia.gov.vn. Trung bình mỗi tháng Trung tâm tiếp nhận và xử lý hơn 400 phản ánh về tin giả của người dân. Qua đó, thực hiện xác minh và công bố các thông tin giả, tin sai sự thật và tin xác thực tránh gây hoang mang dư luận trong Nhân dân. Đồng thời, tổ chức tập huấn cho các địa phương, bộ, ngành về cách thức nhận biết, phát hiện tin giả, thông tin xấu độc trên môi trường mạng.

Ngoài ra, Bộ TTTT phối hợp tích cực với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Ban Chỉ đạo 35 các bộ, ngành và địa phương triển khai rà quét, đánh giá xu hướng về các luồng thông tin được dư luận quan tâm, thông tin xấu độc; phát hiện và ngăn chặn kịp thời nguồn thông tin vi phạm (chặn website, yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin vi phạm); tăng cường công tác thanh, kiểm tra, xử lý các tổ chức, cá nhân có liên quan; thực hiện báo cáo theo tuần/tháng/quý và các báo cáo đột xuất về việc rà quét, xử lý thông tin xấu độc, chống phá Đảng, Nhà nước ta.

Cần sự vào cuộc từ Trung ương đến địa phương

Trong thời gian vừa qua, Cục An toàn thông tin không ngừng nâng cao năng lực hệ thống giám sát thông tin trên không gian mạng nhằm phát hiện sớm các thông tin xấu, độc, thiếu tính xác thực, sử dụng ngôn từ phản cảm, trái với thuần phong mỹ tục làm ảnh hưởng không nhỏ tới niềm tin, sự phát triển lành mạnh người dân trên không gian mạng, đặc biệt là giới trẻ để có thể tiến hành xác minh, xử lý thông tin.

Tuy nhiên, phần lớn các nguồn tin phát tán trên không gian mạng đều xuất phát từ những nguồn tin ẩn danh, sử dụng thông tin giả. Do đó việc xác định các tổ chức, cá nhân cần sự vào cuộc của rất nhiều các đơn vị từ Trung ương đến địa phương, các bộ, ban, ngành.

Cục An toàn thông tin đang thực hiện giám sát liên tục nhằm phát hiện sớm các xu hướng thông tin tiêu cực, tin giả ảnh hưởng đến an toàn và lành mạnh của môi trường mạng. Các trường hợp phát hiện sớm đều được phối hợp với các Sở TTTT, Công an để xác minh và xử lý kịp thời. Đối với các nguồn thông tin chưa xác minh được đối tượng cụ thể, Bộ TTTT (Cục An toàn thông tin) cũng phối hợp với các đơn vị chức năng để tiến hành các biện pháp ngăn chặn, gỡ bỏ.

Ngoài việc xử lý ngăn chặn, thời gian vừa qua, Bộ TTTT  cũng áp dụng các công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) lan tỏa các thông tin tích cực, thông tin chính sách mới của Đảng và Nhà nước lên các nền tảng mạng xã hội. Cụ thể, đã thực hiện chia sẻ hàng chục nghìn lượt các bài viết tích cực lên các nền tảng mạng xã hội thu hút hàng chục triệu lượt tương tác. Triển khai tổng đài 156 tiếp nhận phản ánh về cuộc gọi rác, cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo qua hai hình thức thoại và tin nhắn từ ngày 01/11/2022.

Các đơn vị thuộc Bộ TTTT đã và đang tăng cường tổ chức tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, đề nghị các doanh nghiệp viễn thông nhắn tin cảnh báo, nâng cao ý thức của người dân; chỉ đạo các doanh nghiệp tiếp tục nghiên cứu và thường xuyên cập nhật các biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn các cuộc gọi rác, giả mạo. Mặt khác, thường xuyên trao đổi, gửi thông tin tới các đơn vị của Bộ công an (Cục A03, A05) để xem xét, phối hợp xử lý các trường hợp lợi dụng dịch vụ viễn thông, Internet để giả mạo, lừa đảo liên quan đến hành vi của người tiêu dùng./.