Hoàn thiện hành lang pháp lý

Về xây dựng cơ chế chính sách, Bộ TTTT đã nghiên cứu, trình các cấp có thẩm quyền ban hành các quy định nghiêm cấm hành vi mua bán thông tin cá nhân trên mạng và đã được cụ thể hóa trong Luật Viễn thông (Điều 6), Luật An toàn thông tin mạng (Điều 7), Nghị định 15/2020/NĐ-CP (Điều 84), chế tài xử lý hình sự đối với hành vi đưa hoặc mua bán, sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông (bao gồm thông tin riêng hợp pháp của các tổ chức, cá nhân) trong Bộ luật Hình sự năm 2015 (Điều 288).

Bộ TTTT cũng đã ban hành Chỉ thị số 11/CT-BTTTT ngày 18/3/2016 về tăng cường bảo vệ bí mật thông tin cá nhân của người sử dụng dịch vụ và ngăn chặn việc mua bán, lưu thông tin SIM di động sai quy định.

Đồng thời, đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử; Nghị định 14/2022/NĐ-CP ngày 27/01/2022 sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020. Nghị định đã quy định hơn 80 hành vi vi phạm hành chính quy định tại các Điều 84, 85, 86, 87, 88, 99, 100, 102 nhằm xử phạt vi phạm đối với các đối tượng thu thập, sử dụng, mua bán thông tin cá nhân; vi phạm quy định về đảm bảo an toàn các hệ thống thông tin (bao gồm các hệ thống thông tin quản lý thông tin thuê bao, dữ liệu cá nhân) với mức phạt lên đến 100 triệu đồng/hành vi.

Mặt khác, quy định các biện pháp như buộc xóa bỏ thông tin đã thu thập, buộc nộp lại số tiền bất hợp pháp có được do mua bán thông tin cá nhân. Nghị định cũng đã bổ sung quy định xử phạt đối với các hành vi phát tán cuộc gọi rác, tin nhắn rác, phát tán thông tin số có nội dung vi phạm pháp luật với mức phạt đến 170 triệu đồng/hành vi, buộc thu hồi đầu số, kho số viễn thông đã sử dụng để thực hiện hành vi vi phạm.

Ngoài ra, Bộ TTTT chú trọng tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về các phương thức, thủ đoạn của các băng nhóm tội phạm công nghệ cao và cách thức để người dân có thể nhận biết và có thể tự bảo vệ mình.

Triển khai nhiều giải pháp kỹ thuật

Cùng với việc hoàn thiện hành lang pháp lý, Bộ TTTT đã triển khai các giải pháp kỹ thuật để cảnh báo, ngăn chặn và xử lý trước các website, công cụ lừa đảo trước khi chúng được các đối tượng lừa đảo sử dụng để thực hiện lừa đảo trực tuyến người dân. Đến hết tháng 02/2023, đã ngăn chặn xử lý 3.502 trang web lừa đảo trực tuyến, vi phạm pháp luật, trong đó 1.780 trang lừa đảo trực tuyến. Bảo vệ 7,1 triệu người dân (tương ứng 10,1 % người dùng Internet Việt Nam) trước các tấn công lừa đảo trực tuyến, vi phạm pháp luật trên không gian mạng.

Đồng thời, phát triển trang thông tin xử lý tin nhắn rác, tin nhắn lừa đảo (tại địa chỉ chongthurac.vn) và đầu số 5656, 156 để người dân phản ánh về lừa đảo trực tuyến; phát triển trang cảnh báo an toàn thông tin Việt Nam (tại địa chỉ canhbao.khonggianmang.vn/canhbao.ncsc.gov.vn) để người dân có thể phản ánh các vấn đề về an toàn thông tin, trong đó có lừa đảo trực tuyến; cung cấp bộ công cụ nhận diện lừa đảo trực tuyến, kiến thức kỹ năng phòng chống lừa đảo trực tuyến tại địa chỉ congcu.khonggianmang.vn.

Ảnh minh họa, nguồn internet

Công bố danh sách đen các trang vi phạm, tài khoản ngân hàng lừa đảo thông qua cổng thông tin của Hệ sinh thái tín nhiệm mạng (tại địa chỉ tinnhiemmang.vn). Kiểm tra, gán nhãn tín nhiệm cho 3.252 website để người dân có thể truy cập và nhận biết các trang web chính thống, giảm thiểu lừa đảo trực tuyến.

Đặc biệt, thành lập Liên minh tuyên truyền nâng cao nhận thức, kỹ năng bảo đảm an toàn thông tin cho người dân trên không gian mạng dưới sự bảo trợ của Bộ TTTT, trong đó, Cục An toàn thông tin và Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA) có vai trò chủ trì điều phối, định hướng. Đây là lần đầu tiên một liên minh về an toàn, an ninh mạng được thành lập và hoạt động chính thức tại Việt Nam, với sứ mệnh thúc đẩy sự hợp tác giữa cơ quan nhà nước, hiệp hội và doanh nghiệp nhằm nâng cao nhận thức và phổ biến kỹ năng cơ bản để bảo đảm an toàn thông tin cho người dân khi tham gia sử dụng mạng, tạo dựng không gian mạng Việt Nam an toàn, giảm thiểu sự cố mất an toàn thông tin và tích cực thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội số…

Kiểm tra, ngăn chặn, xử lý vi phạm gọi điện quảng cáo

Trong thời gian tới, Bộ TTTT dự kiến đẩy mạnh việc xây dựng Cơ sở dữ liệu chống lừa đảo trực tuyến quốc gia để các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước có thể truy vấn, khai thác, đóng góp dữ liệu chống lừa đảo trực tuyến kịp thời thông qua các hệ thống kỹ thuật.

Bên cạnh đó, triển khai các chiến dịch trên toàn quốc nhằm tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức với mục tiêu phổ cập thông tin để người dân nắm được các kỹ năng và hiểu biết cơ bản để tránh lừa đảo trực tuyến và lộ lọt thông tin cá nhân.

Tiếp tục triển khai mở rộng Hệ thống kỹ thuật quốc gia để phát hiện sớm và ngăn chặn các cuộc tấn công lừa đảo trực tuyến. Ưu tiên thúc đẩy các nền tảng mạng xã hội, ứng dụng Việt Nam và khuyến khích người dân sử dụng để được bảo vệ quyền lợi tốt hơn khi bị lừa đảo trực tuyến.

Sáng ngày 05/5/2023, tại Hà Nội, Bộ TTTT tổ chức họp báo thường kỳ để cung cấp thông tin về hoạt động của Bộ, của ngành TTTT trong tháng 4/2023 và kế hoạch triển khai thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của Bộ trong thời gian tới. Theo đó, Bộ TTTT cho biết, để chấn chỉnh, xử lý tình trạng cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo, Bộ TTTT chỉ đạo triển khai thực hiện 6 biện pháp sau:

Một là, chỉ đạo doanh nghiệp viễn thông di động tiếp tục công tác chuẩn hóa thông tin thuê bao, xử lý tình trạng sim có thông tin thuê bao không đúng quy định (sim rác).

Hai là, tiếp tục phối hợp với Bộ Công an để xử lý các cuộc gọi lừa đảo; điều tra, xử lý các trạm BTS giả.

Ba là, đôn đốc, kiểm tra, đánh giá việc xây dựng, triển khai các hệ thống ngăn chặn cuộc gọi rác; áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và các giải pháp công nghệ tiên tiến. Đồng thời, các công cụ cho phép người sử dụng chủ động ngăn chặn cuộc gọi rác từ thiết bị đầu cuối của mình.

Bốn là, ngăn chặn và xử lý vi phạm gọi điện quảng cáo vào số điện thoại thuộc danh sách không quảng cáo (Donotcall).

Năm là, đôn đốc, kiểm tra, đánh giá việc ngăn chặn, thu hồi địa chỉ điện tử thực hiện cuộc gọi rác.

Sáu là, tuyên truyền, nâng cao nhận thức về chống cuộc gọi rác.

Tin tưởng rằng, với những giải pháp tích cực, quyết liệt của Bộ TTTT sẽ ngăn chặn hiệu quả hành vi vi phạm trên môi trường mạng và giúp người dân có thêm kỹ năng, kiến thức, tránh bị lừa đảo dưới mọi hình thức./.