Vi phạm trong việc tăng vốn điều lệ

Theo Kết luận thanh tra, năm 1999 Saigon Co.op được UBND TP Hồ Chí Minh giao cùng với Sở Tài chính - Vật giá (nay là Sở Tài chính) xây dựng quy chế quản lý nguồn vốn không chia trên 21,8 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay, các đơn vị không thực hiện việc xây dựng quy chế, nên không thể cung cấp cho Đoàn Thanh tra danh mục tài sản, vốn tài sản. Qua kiểm tra, Thanh tra TP Hồ Chí Minh nhận thấy năm 2015 Saigon Co.op sau khi trích lập quỹ dự phòng tài chính đã kết chuyển số tiền hơn 1 tỷ đồng từ nguồn quỹ dự phòng tài chính sang quỹ đầu tư phát triển là thực hiện không đúng Thông tư 83/2015/TT-BTC ngày 28/5/2015 của Bộ Tài chính. Đối với tài sản là các mặt bằng nhà đất Saigon Co.op đang quản lý, sử dụng hiện nay cho thấy mặt bằng số 1 Đăng Văn Bi (Cửa hàng Co.op Food Đăng Văn Bi, phường Bình Thọ, quận Thủ Đức) không có hồ sơ pháp lý. Bên cạnh đó, từ năm 2015 đến tháng 1/2020 do khai sai dẫn đến thiếu tiền thuế phải nộp và chậm nộp thuế tại Saigon Co.op lên tới hơn 46 tỷ đồng.

Việc tăng vốn điều lệ năm 2014-2015, qua thanh tra cho thấy nội dung tăng vốn điều lệ không được thể hiện tại biên bản đại hội đồng thành viên năm 2014 và nhiệm kỳ 2014 - 2019 không đề cập nội dung tăng vốn điều lệ lên 2.400 tỷ đồng, nhưng tại nghị quyết của đại hội thành viên (ĐHTV) có thể hiện.

Kết luận thanh tra cũng chỉ ra số vốn hơn 2.382 tỷ đồng từ nguồn vốn tích lũy thuộc sở hữu chung không chia của Saigon Co.op để tăng vốn điều lệ là không đúng theo khoản 3, 4 điều 4 Luật Hợp tác xã (HTX) quy định về vốn điều lệ. Trong các ngày 3/3/2015 và 10/3/2015, Saigon Co.op họp thành viên HĐQT và ban hành nghị quyết tăng vốn điều lệ lên 3.200 tỷ đồng. Trong đó, vốn góp của các HTX thành viên hơn 19,4 tỷ đồng, vốn tích lũy không chia bổ sung vốn điều lệ hơn 3.180 tỷ đồng và ngày 8/5/2015 Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) cấp giấy chứng nhận Saigon Co.op tăng vốn điều lệ lên 3.200 tỷ đồng  

Đến ngày 20/4/2020, Saigon Co.op có báo cáo gửi Thanh tra TP về việc tăng vốn điều lệ qua các năm. Trong đó, năm 2015 Hội đồng quản trị thống nhất tăng vốn nhưng nội dung này lại không được trình và thông qua ĐHTV là vi phạm khoản 7 điều 32, khoản 1 điều 43 Luật HTX. Số vốn hơn 3.180 tỷ đồng từ nguồn vốn tích lũy thuộc sở hữu chung không chia của Saigon Co.op để ghi tăng vốn điều lệ là không đúng khoản 3, 4 điều 4 Luật HTX quy định về vốn điều lệ.

Thua lỗ vẫn góp vốn gần 1.000 tỷ đồng?

Đối với việc tăng vốn điều lệ năm 2020 từ 3.200 tỷ đồng lên hơn 6.797 tỷ đồng, Thanh tra TP cũng nhận xét Saigon Co.op cũng sai phạm. Cụ thể, HĐQT ban hành nghị quyết thống nhất phương án huy động vốn từ các HTX thành viên để đáp ứng nhu cầu hoạt động, sản xuất trong năm tài chính 2020 chỉ căn cứ vào biên bản họp HĐQT, trong khi chưa có phương án được ĐHTV thông qua là thực hiện trái khoản 4 điều 4 Thông tư 83/2015/TT-BTC năm 2015 của Bộ Tài chính. HĐQT ra nghị quyết là không đúng thẩm quyền, vì thẩm quyền thông qua phương thức huy động vốn thuộc ĐHTV được quy định tại điều lệ tổ chức và hoạt động của Saigon Co.op.

Về nguồn vốn góp của các HTX thành viên để tăng vốn điều lệ năm 2020, ngày 12/12/2019, Saigon Co.op ban hành thông báo tăng vốn điều lệ thành viên và triển khai huy động nguồn vốn từ các HTX thành viên tùy khả năng của các HTX. Kết quả huy động vốn ngày 20/1/2020 với 20/26 HTX thành viên góp vốn đã có tổng số tiền hơn 3.597 tỷ đồng. Trong đó, HTX TM-DV Linh Tây góp vốn nhiều nhất (hơn 952 tỷ đồng), HTX Nông nghiệp Xuân Lộc góp vốn thấp nhất (50 triệu đồng).

Qua làm việc với 23/26 HTX thành viên, Đoàn Thanh tra ghi nhận 20 HTX  (3 HTX không đến làm việc) có việc huy động vốn từ thành viên bên ngoài, có trường hợp ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với các cá nhân ngoài HTX, nhưng các HTX thành viên không cung cấp danh sách cho Đoàn Thanh tra các hồ sơ liên quan. Ngày 29/4/2020, Thanh tra TP tiếp tục mời lần 2 đối với 26 HTX thành viên của Saigon Co.op để làm rõ nguồn vốn góp, nhưng HTX TM-DV Linh Tây không đến. Ngoài ra, có 13 HTX ủy quyền cho người đại diện đến làm việc, nhưng cũng không cung cấp hồ sơ, tài liệu theo yêu cầu của Đoàn Thanh tra.

Theo Kết luận thanh tra: “Qua kiểm tra kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các HTX thành viên (do Saigon Co.op cung cấp), Thanh tra TP nhận thấy có HTX hoạt động kinh doanh mức lợi nhuận sau thuế từ 5 tỷ trở lên nhưng không tham gia góp vốn. Trong khi, phần lớn các HTX lợi nhuận đạt được sau thuế chỉ từ 24 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng lại tham gia góp vốn với số tiền hàng trăm tỷ đồng là không bình thường. Cụ thể, HTX TM-DV Linh Tây lỗ hơn 48,8 triệu đồng, nhưng góp vốn hơn 952 tỷ đồng; HTX thương mại Thị Nghè lỗ hơn 163 triệu đồng, nhưng góp vốn hơn 244,5 tỷ đồng; HTX thương mại Cầu Kinh lỗ hơn 105 triệu, góp vốn 2,9 tỷ đồng; HTX thương mại Đô Thành lỗ hơn 721 triệu đồng, nhưng góp vốn hơn 247,4 tỷ đồng…. Với việc các HTX thành viên góp số vốn hơn 3.597 tỷ đồng, cho thấy đã có cá nhân, tổ chức thông qua các HTX này để góp vốn vào Saigon Co.op”.

Thiên Ân