GS.TS. Nguyễn Đăng Dung phát biểu tại hội thảo. Ảnh: L.A

GS.TS Nguyễn Đăng Dung đặt vấn đề, tham nhũng vặt hiện đang diễn ra phổ biến trên phạm vi quốc gia và là vấn đề xã hội nhức nhối. Các hành vi tham nhũng vặt dễ nhận thấy nhất như: Nhũng nhiễu, nhận hối lộ của cảnh sát giao thông, thanh tra, nhân viên y tế, bảo hiểm, giám định…,  “làm luật” của những công ty nhỏ, hộ kinh doanh cá thể, vỉa hè, chợ cóc…; các hành vi vòi vĩnh nhũng nhiễu của cán bộ cấp phường, xã; các hành vi ngụy tạo chữ ký, ký khống chứng từ….

Tài sản là đối tượng của hành vi tham nhũng vặt tuy có giá trị không lớn, tuy nhiên, khách thể mà nó xâm hại lại vô cùng lớn, giống như bất kỳ hành vi tham nhũng nào – đó là giá trị liêm chính. “Việc 100% người dân Việt Nam có thể là nạn nhân và là chủ thể của hành vi tham nhũng vặt; việc tuyệt đại bộ phận người dân coi “lót tay để được việc” là hành vi văn hóa bình thường đã và đang là hồi chuông đáng báo động về sự suy giảm liêm chính”, GS,TS Nguyễn Đăng Dung khẳng định.

Trong bài phát biểu tại Hội nghị toàn quốc về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) diễn ra vào ngày 25/6/2018 tại Hà Nội, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh các giải pháp PCTN, bao gồm giải pháp “…xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tệ “tham nhũng vặt”; nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng”. Trong đó, cần tập trung chỉ đạo thanh tra, kiểm tra, kiểm toán vào những nơi có vấn đề phức tạp, dư luận quan tâm, các lĩnh vực dễ nảy sinh tiêu cực, tham nhũng; xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng vòi vĩnh, nhũng nhiễu gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp giải quyết công việc.

Có thể nói, công tác chống tham ô, lãng phí, chống bệnh quan liêu là mối quan tâm lớn, thường xuyên của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người coi tham ô, lãng phí là tội lỗi. Người chỉ rõ bản chất của tham ô là lấy của công làm của tư, là gian lận tham lam, tham ô trộm cướp.

GS. TS. Nguyễn Đăng Dung chia sẻ, mục tiêu chung của đề tài là nghiên cứu những vấn đề lý luận, pháp lý và thực tiễn về tham nhũng vặt, từ đó đề xuất quan điểm, giải pháp phòng, chống và tiến tới giảm thiểu tham nhũng vặt. “Dự kiến, đề tài gồm ba Chương: Chương I, những vấn đề lý luận cơ bản về tham nhũng vặt và PCTN vặt; Chương II, thực trạng tham nhũng vặt và thực tiễn PCTN vặt ở Việt Nam và Chương III đưa ra quan điểm, giải pháp PCTN vặt ở Việt Nam và kiến nghị”, GS.TS Nguyễn Đăng Dung nhấn mạnh.

 Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: L.A

Góp ý tại hội thảo, ông Cung Phi Hùng, Phó Viện trưởng Viện CL&KHTT cho rằng, Ban Chủ nhiệm (BCN) cần phải xây dựng định nghĩa thế nào là tham nhũng vặt; tham nhũng vặt khác với tham nhũng khác ở điểm gì? Theo ông Hùng, Đề tài có hai mục tiêu chính là hoàn thiện pháp luật về PCTN vặt ở Việt Nam; đề xuất các giải pháp PCTN vặt ở Việt Nam. Tại Chương I, cần chia làm 5 phần: Các khái niệm liên quan tới đề tài; định hướng nội dung nghiên cứu (tình hình nghiên cứu, định hướng nghiên cứu của đề tài); đánh giá tác động của PCTN vặt ở Việt Nam; kinh nghiệm của thế giới về PCTN vặt; vai trò của PCTN vặt ở Việt Nam. Ở Chương II, BCN nên chia làm 3 phần: Thực trạng của PCTN vặt ở Việt Nam; thực trạng hoạt động thực tiễn của PCTN vặt ở Việt Nam; đánh giá thực trạng (bất cập của pháp luật). Ngoài ra, Chương III cần đưa ra 3 giải pháp: Hoàn thiện pháp luật; giải pháp PCTN vặt ở Việt Nam bằng công nghệ 4.0; ứng dụng của đề tài.

Ông Nguyễn Văn Kim, nguyên Quyền Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ cho rằng, đề cương nghiên cứu trình bày rõ ràng, cụ thể. Tuy nhiên, BCN cần rà soát, bổ sung quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về PCTN vặt. Theo ông Kim, để đạt được mục tiêu cuối cùng của đề tài thì cần làm rõ phần lý luận, thực trạng, quan điểm, hướng giải pháp về PCTN vặt tại Việt Nam.

Đồng quan điểm với các đại biểu, Phó Viện trưởng Viện CL&KHTT, ông Nguyễn Tuấn Khanh đưa quan điểm thêm, BCN cần tập trung giải pháp tổ chức thực hiện liên quan tới cải cách hành chính, cải cách thủ tục hành chính công. Bên cạnh đó, đánh giá được thực trạng tham nhũng vặt, những nguy cơ; thực trạng công tác PCTN (hiện trạng chính sách pháp luật có liên quan, thực tiễn thi hành chính sách) và mục tiêu nghiên cứu…

Cũng tại hội thảo, đại diện Ban Nội chính Trung ương cho biết, ở Ban Nội chính Trung ương đã có một số nghiên cứu cấp cơ sở về tham nhũng vặt, đã tổ chức nhiều tọa đàm về tham nhũng vặt ở cấp địa phương… Theo vị đại diện này, tham nhũng vặt là hành vi nhũng nhiễu gây phiền hà cho người dân để lấy tiền, hành vi tham nhũng dù lớn hay nhỏ đều là hành vi vụ lợi, lấy tiền về cho bản thân hay người thân của mình. Các giải pháp, quy định của Luật PCTN cần đưa thêm giải pháp, nếu các dịch vụ công trực tuyến, dân không phải tới gặp cán bộ, công chức, chuyên viên thì sẽ giảm thiểu rất nhiều việc hối lộ. Hiện tại đã có nhiều quyết tâm để giải quyết việc PCTN vặt, tuy nhiên, cần có những hành động thiết thực, kịp thời./.

Lan Anh