Câu chuyện cứ xoay theo một hướng khác. Và rốt cuộc, UBND xã Dũng Liệt, BQL Di tích đền Chóa đi đến thống nhất: không bán cây sưa. Còn chuyện đội tự vệ thành lập để ngày đêm trông giữ cây quý, là chuyện về sau đó, khi một ngày trời mưa, kẻ xấu mang cưa đến chặt trộm một cành sưa mọc chĩa ra mé hồ.

Cành ấy, các cụ cân lên cá lá, cả cành nhỏ được ngót hai tạ. Người nào ra vẻ hiểu biết, nói mang sang Trung Quốc, cái cành “gỗ mục” này bán được nửa tỷ đồng, thế là các cụ mới tá hỏa thành lập “đội tự vệ” bảo vệ cây sưa!

"Bạn đồng niên" với cây sưa cổ thụ là cây sanh cổ rễ trùm kín ngôi miếu cổ - Ảnh: K.Trung

Cho đến khi có người đến thăm và bảo đó là cây sưa quý lắm, gỗ bán bằng cân, thợ buôn gỗ định giá nó cỡ tỷ rưỡi đồng thì các cụ mới tá hỏa. Cây sưa quý thế, nhỡ bọn trộm cưa mất thì vừa mất của lại vừa có tội với tâm linh. Vì thế, các cụ bàn bạc tìm cách bảo vệ cây sưa.

Đội bảo vệ cây sưa được chia làm hai tổ, mỗi tổ năm người, cùng với hai “ông đám” (người được dân làng cử ra trông coi đền trong vòng 2 năm, giống như các ông thủ từ) ngày đêm trực chiến canh giữ cây sưa. Hai “ông đám” ăn ở ngay sau khuôn viên đền suốt ngày đêm.

Hai ông làm nhiệm vụ thường trực, còn 5 thành viên của đội trật tự thường xuyên tuần tra và luôn trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu với tội phạm.

Ông Lợi cho hay, ban ngày bà con lối xóm thường xuyên qua lại, bọn trộm có to gan đến mấy cũng chẳng dám liều. Nhưng ban đêm, giữa khu đền vắng này thì chả nói trước được điều gì.

Một đêm tháng Chạp năm ngoái, bọn trộm đã liều lĩnh đột nhập vào khu đền. Hai người trông giữ khi đó là ông Nguyễn Đình Quỳ và Nguyễn Văn Hồng đang nằm ngủ bỗng nghe thấy một tiếng “ùm” rất to. Đoán biết là có sự chẳng lành, hai ông ngay lập tức gọi điện thông báo cho các thành viên khác, rồi vội vã chạy ra ngoài xem sự thể.

Cành thấp nhất của cây sưa cổ thụ đã bị kẻ gian cưa đổ xuống hồ. Thấy động tĩnh, bọn chúng chuồn mất mà chưa kịp mang cành cây đi. Cành cây bọn trộm cưa đứt có đường kính 20cm, được các cụ cắt đôi và cất giấu, canh phòng cẩn mật, đề phòng bị đánh cắp lần nữa.

Chúng tôi muốn xem và chụp ảnh cành sưa cũng phải được sự đồng ý của trưởng thôn, ông chủ tịch mặt trận…

Ông Lợi bảo: “Đôi lúc nghĩ cũng sợ, đám chúng tôi trông cả cái cây bằng vàng giữa trời. Cứ tối đến là cửa đóng then cài, nếu không phải là người thân quen, có trách nhiệm thì tuyệt đối không mở cửa. Ngộ nhỡ chúng đập cho một gậy, hay là xịt thuốc mê thì mất cả”.

Tôi hỏi: “Vậy nếu bọn trộm cứ liều lĩnh xông vào cưa đổ cây thì các cụ làm thế nào?”. Ông Lợi bảo: “Chúng tôi đã tính toán cả. Có động tĩnh là bật hết điện ngoài kia lên, gọi ngay cho đội tự vệ rồi mới xông ra tiếp ứng. Bọn chúng không thể đi quá nhanh được. Có chuyện gì là sẵn sàng chiến đấu ngay, quyết không để cho kẻ gian cướp mất tài sản quý giá của dân làng”.

Đấy, chuyện cây sưa quý hàng trăm tuổi ở đền Chóa, làng Chóa, xã Dũng Liệt, huyện Yên Phong, Bắc Ninh bây giờ vẫn còn y nguyên như thế.

Cả làng, cả xóm quyết “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng” để giữ cây, giữ đền, để viết câu chuyện về cây quý cho con cháu mai này nó đọc…

Theo Di Linh
Vietnamnet